Τα απίστευτα ποσοστό θετικότητας της τάξης του... 8% στη Γλυφάδα , η ταχύτητα με την οποία μεταδίδεται η «Δέλτα», το 40% των ανεμβολίαστων του ενήλικου πληθυσμού, είναι τα καμπανάκια που έχουν ενεργοποιήσει τους ειδικούς. Τα μέτρα για τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης που ανακοίνωσε ο Ν.Χαρδαλιάς και συνοδεύονται από «καμπάνες», εφόσον παραβιαστούν, στόχο έχουν απλά να συγκρατήσουν τη διασπορά. Δεν αρκούν για να μας θωρακίσουν από την επέλαση της πιο μεταδοτικής μέχρι σήμερα μετάλλαξης του κορονοιού. Τα τρία μέτρα, κατά τους ειδικούς για να κτιστεί πραγματικό δίχτυ προστασίας είναι η εντατική συνέχιση των εμβολιασμών, η αυστηρή επιδημιολογική επιτήρηση και κυρίως ένα δίκτυο πρωτοβάθμιας περίθαλψης σε επίπεδο Δήμων για όσους κινδυνεύουν από βαριά νόσηση.
Καθώς ο στόχος ανόρθωσης ικανοποιητικά υψηλού τείχους ανοσίας μέσα στον Αύγουστο απομακρύνεται και καθίσταται πρακτικά ανέφικτος, η εκστρατεία πειθούς και οι καταδρομικές αποστολές των συνεργείων του Προγράμματος «Ελευθερία» δεν αρκούν για να μας θωρακίσουν από την επέλαση της πολύ μεταδοτικής μετάλλαξης Δέλτα.
Μια πανδημία που δεν τέλειωσε και που θα αργήσει πολύ να τελειώσει, καθώς όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αιματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, Γρηγόρης Γεροτζιάφας, Διευθυντής του τμήματος Cancer, Biology and Therapeutics του Εθνικού Γαλλικού Ινστιτούτου Υγείας και Ιατρικών Ερευνών INSERM U-938, θα μπορέσουμε να πούμε ότι αφήσαμε πίσω μας τον Covid όταν σε παγκόσμιο επίπεδο θα έχουν εμβολιαστεί οι πληθυσμοί των κρατών σε ποσοστό 80%. Για την ώρα τα φτωχά κράτη έχουν εμβολιαστεί σε ποσοστό 1-2% και τα εύπορα σε ποσοστό από 40-60%, άρα είμαστε ακόμα πολύ μακριά από τον στόχο….
Πως θα καλυφθεί το χαμένο έδαφος
Για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος και να δημιουργηθεί ένα δίχτυ προστασίας ώστε να μην χρειαστεί το φθινόπωρο να ξαναζήσουμε στιγμές lockdown, ο κ. Γεροτζιάφας αναλύει ένα πλάνο δράσης που περιλαμβάνει 3 άξονες και που έχει καταρτιστεί από 55 εξέχοντες επιστήμονες, από 32 χώρες από τις 5 ηπείρους (μεταξύ των οποίων ΗΠΑ, Ρωσία, και Κίνα). Αποκαλείται «Στρατηγική PDA» ή στα ελληνικά «Στρατηγική Πρόληψης, Ανίχνευσης-Επιτήρησης και Πρόνοιας έγκαιρης Χορήγησης Ιατρικής Φροντίδας». Στους 55 επιστήμονες η Ελλάδα εκπροσωπείται με τη συμμετοχή του καθηγητή Αιματολογίας Θάνου Δημόπουλου, Πρύτανη ΕΚΠΑ.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση των διαθέσιμων στοιχείων ο Γρηγόρης Γεροτζιάφας εξηγεί ότι η ερευνητική ομάδα προτείνει την στρατηγική PDA που θα πρέπει ΝΑ ενσωματωθεί στις εθνικές πολιτικές με στόχο να υποστηρίζει και να επεκτείνει τα Συστήματα Υγείας αξιοποιώντας ψηφιακές λύσεις όπως είναι για παράδειγμα η τηλεϊατρική, η ηλεκτρονική υγεία, η τεχνητή νοημοσύνη και οι τεχνολογίες μηχανικής μάθησης για την διατήρηση της υγείας των πολιτών σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που κατοικούν σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση (βιομηχανικές ζώνες, κεντρικοί τομείς πόλεων) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από κορονοϊό, καθώς οι ατμοσφαιρικοί ρύποι επηρεάζουν το ενδοθήλιο των αγγείων και ουσιαστικά μετατρέπουν τη νόσο από αναπνευστική ασθένεια σε εκτεταμένη αγγειίτιδα.
Σε αυτές τις περιοχές όπου δεν υπάρχει καλή εμβολιαστική κάλυψη θα πρέπει να στηθεί ένα πολύ καλό δίκτυο, με την εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης ώστε να προφέρει στους ασθενείς υψηλού κινδύνου φροντίδα υγείας εξωνοσοκομειακά (στο σπίτι), ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση τους. Έτσι βάσει μελετών μειώνεται κατά 30% η νοσηρότητα και η θνητότητα, ενώ βελτιώνεται και η εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα υγείας κι νιώθουν περισσότερο ασφαλείς, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γ. Γεροτζιάφας.
Πρόληψη
Σε ότι αφορά στον πυλώνα της Πρόληψης, οι επιστήμονες προτείνουν την υιοθέτηση μέτρων που θα επιταχύνουν τον εμβολιασμό των πολιτών με καμπάνιες με θετικό πρόσημο, όπως για παράδειγμα οι αφίσες που έχουν κατακλύσει την γαλλική πρωτεύουσα και δείχνουν (εμβολιασμένους) νέους να φιλιούνται στα μπαρ. Πρέπει να εστιάσουμε στο κερδίζουμε με τον εμβολιασμό, λέει ο Γ. Γεροτζιάφας. Επίσης η Στρατηγική PDA περιλαμβάνει την επιδημιολογική επιτήρηση της λοίμωξης COVID-19 και την ιχνηλάτηση των επαφών των θετικών κρουσμάτων, ως βασικά προαπαιτούμενα για τον αποτελεσματικό και μακροχρόνιο έλεγχο της επιδημίας και τη μείωση της πιθανότητας να εμφανιστούν πιο επιθετικά στελέχη του κορονοϊού.
Προς την κατεύθυνση αυτή, οι επιστήμονες που συνέταξαν το Σχέδιο της Στρατηγικής PDA θεωρούν ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής αλλά και τις αποκλειστικές για τη νόσο COVID-19 δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ιδιαίτερα σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ευαίσθητες περιοχές των αστικών κέντρων, καθώς και σε περιοχές όπου η πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες είναι δύσκολη. Και ο πυλώνας της Πρόληψης ολοκληρώνεται με προτάσεις για την κάλυψη των κενών στην ενημέρωση αναφορικά με την πανδημία, καθώς διαπιστώνεται «χάσμα» ευαισθητοποίησης, άρνηση ή έλλειψη αποδοχής της σοβαρότητας της νόσου, κυρίως μεταξύ των νεότερων ηλικιακά ατόμων.
Ανίχνευση
Το σκέλος της στρατηγικής που αφορά στην Ανίχνευση του κορονοϊού εστιάζει στην παρακολούθηση της δυναμικής του SARS-CoV-2 και στον εντοπισμό των ασθενών με Covid-19 με έμφαση στην έγκαιρη αναγνώριση εκείνων που κινδυνεύουν να νοσήσουν σοβαρά ώστε να τους προσφερθεί εγκαίρως αποτελεσματική ιατρική φροντίδα.
Οι ερευνητές αξιολογούν ως πολύ σημαντική την αξιοποίηση των ευρημάτων από την ανάλυση των αστικών λυμάτων, συνδυαστικά με τα μοριακά (PCR) και γρήγορα (rapid) διαγνωστικά τεστ για τον εντοπισμό ασυμπτωματικών φορέων του κορονοϊού ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εξάπλωσής του.
Παράλληλα, προτείνουν την ανάπτυξη δικτύου επιδημιολογικής επιτήρησης για κάθε ξεχωριστό ασθενή (ιχνηλάτηση επαφών) και την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων για πολίτες με υψηλό κίνδυνο νόσησης ή που έχουν υποκείμενα νοσήματα και για γενικούς/οικογενειακούς γιατρούς ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν γρήγορα τον κίνδυνο επιδείνωσης της υγείας του ασθενή και να φροντίσουν για την περαιτέρω ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη.
Καθώς ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι ακόμη μακρύς και η COVID-19 είναι μια καινούργια ασθένεια που ήρθε για να μείνει χρειάζεται άμεση εφαρμογή ενός ενιαίου σχεδίου με προοπτική που θα περιλαμβάνει (α) τον μαζικό και γρήγορο εμβολιασμό (β) την συστηματική και « έξυπνη » επιδημιολογική επιτήρηση μαζί με τα μέτρα βελτίωσης των συνθηκών ζωής και εργασίας των πολιτών κυρίως των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων, (γ) την ανάπτυξη πρωτοβάθμιας περίθαλψης και την στήριξη των εθνικών συστημάτων υγείας, με το μοντέλο που έχει σχεδιαστεί από τους 55 επιστήμονες να είναι άμεσα εφαρμόσιμο για παράδειγμα από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όπως προτείνει για την Ελλάδα ο καθηγητής Γ. Γεροτζιάφας.
Αν δεν αναλάβουμε τώρα δράση ο καθηγητής Αιματολογίας εκτιμά ότι το φθινόπωρο θα βρεθούμε σε δυσμενή θέση με τον κίνδυνο να καταφύγουμε στην εφαρμογή περιοριστικών μέτρων κι άλλες μεταλλάξεις να δυσκολεύουν την κατάσταση.
Ήδη μαζί με την Δέλτα υπάρχει η Λάμδα, η Κάπα και η Έψιλον, με τα εμβόλια δεύτερης γενιάς να είναι υπό ανάπτυξη γιατί υπάρχει φόβος ότι κάποιες μεταλλάξεις θα παρουσιάσουν ανθεκτικότητα στα υπάρχοντα εμβόλια. «Τώρα είναι μία ευκαιρία ταυτόχρονα για όλες τις φαρμακοβιομηχανίες φυσικά και για την Ελλάδα εφόσον προχωρήσουμε σε άρση των πατεντών παγκοσμίως να μπορέσουν οι υπάρχουσες δομές να προχωρήσουν σε μαζικές παραγωγές εμβολίων ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητα των εμβολίων κι όχι μόνο.
Για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία που έχει πολύ υψηλό επίπεδο είναι μία ευκαιρία έστω και τώρα να ξεκινήσει να μετασχηματίζεται να δημιουργεί εκείνες τις εγκαταστάσεις για να μπορέσει να βγει μπροστά να καρπωθεί την mRNA τεχνολογία η οποία θα είναι η τεχνολογία του μέλλοντος όχι μόνο στην αντιμετώπιση του κορονοϊού αλλά σε όλα τα σοβαρά νοσήματα» καταλήγει ο καθηγητής Γρηγόρης Γεροτζιάφας.
