Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να δώσει περισσότερες εξουσίες στους καταναλωτές προκειμένου να κινούνται νομικά σε βάρος εταιριών όπως η Volkswagen, μετά το σκάνδαλο Dieselgate που κατέδειξε τα όρια που έχουν οι αρχές προστασίας των καταναλωτών στο να περιορίσουν επιχειρηματικές πρακτικές με στόχο την εξαπάτηση.
Η σημερινή πρόταση της Κομισιόν δίνει στις καταναλωτικές οργανώσεις τη δυνατότητα για συλλογική νομική δράση για λογαριασμό των καταναλωτών και θεσπίζει ισχυρότερες εξουσίες επιβολής κυρώσεων για τις αρχές προστασίας του καταναλωτή των κρατών μελών. Για εκτεταμένες παραβάσεις που θίγουν τους καταναλωτές σε διάφορα κράτη μέλη, το διαθέσιμο μέγιστο πρόστιμο θα είναι το 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρίας, ενώ τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να θεσπίζουν υψηλότερα μέγιστα πρόστιμα.
«Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όπου οι μεγάλες εταιρίες διαθέτουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα σε βάρος μεμονωμένων καταναλωτών, χρειαζόμαστε να εξισορροπήσουμε τις ανισότητες», δήλωσε η Επίτροπος για θέματα Δικαιοσύνη Βέρα Γιούροβα. «Οι αρχές προστασίας των καταναλωτών θα έχουν τη δυνατότητα να τιμωρούν τους παραβάτες. Η απάτη δεν θα είναι πλέον φθηνή υπόθεση».
Ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές υποστηρίζουν ότι μετά το σκάνδαλο της VW και την παραποίηση των δοκιμών για τις εκπομπές ρύπων, δεν έχουν τα εργαλεία να διασφαλίσουν ότι οι Ευρωπαίοι ιδιοκτήτες οχημάτων θα λάβουν την ίδια αποζημίωση με τους Αμερικανούς κατόχους αυτοκινήτων.
Σε αντίθεση με την αμερικανική νομοθεσία, ο νέος νόμος δεν δίνει στις δικηγορικές εταιρίες το δικαίωμα να καταθέτουν συλλογική αγωγή αλλά ανοίγει τον δρόμο προκειμένου να το κάνουν οι οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των πολιτών – μια νομική οδός που μέχρι σήμερα είναι διαθέσιμη μόνο σε μια σειρά κρατών μελών.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καταναλωτών (BEUC) ανακοίνωσε ότι η πρωτοβουλία αυτή έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση αλλά επεσήμανε ότι οι δικαστές και οι εθνικές αρχές και πάλι θα έχουν λόγο στην απόφαση να επιτραπεί μια συλλογική αγωγή, σε μια ενδεχομένως μακρά διαδικασία.
Ωστόσο, επιχειρηματικά λόμπι έχουν επικρίνει τα σχέδια, τα οποία χρειάζονται ακόμη την έγκριση των εθνικών κυβερνήσεων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Προειδοποιούν για πληθώρα αγωγών, λέγοντας ότι οι πολίτες της ΕΕ απολαμβάνουν ήδη ορισμένους από τους ισχυρότερους κανόνες προστασίας του καταναλωτή στον κόσμο. Σε απάντηση, η Γιούροβα δήλωσε ότι οι νέοι κανόνες δεν θα επιτρέψουν συλλογικές αγωγές αμερικανικού τύπου για την επιδίωξη κέρδους.
Σε μια προσπάθεια να υλοποιηθεί η δέσμευση του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για μια «νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», η πρόταση αντιμετωπίζει επίσης τις ανησυχίες για τα δικαιώματα των καταναλωτών στη διαδικτυακή αγορά. Οι νέοι κανόνες αυξάνουν επίσης τις πιέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στους παρόχους ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως το Facebook και το Gmail της Google. Παράλληλα, επεκτείνουν την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών στις «δωρεάν» ψηφιακές υπηρεσίες για τις οποίες οι καταναλωτές παρέχουν τα προσωπικά τους δεδομένα αντί να πληρώνουν με χρήματα, όπως οι υπηρεσίες αποθήκευσης cloud, τα κοινωνικά μέσα και οι λογαριασμοί ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
