Η αναφορά στην 4η Βιομηχανική επανάσταση, στη μετά Covid-19 εποχή, στις κλιματικές αλλαγές, στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας έχουν μπει στην καθημερινότητα της δημόσιας σφαίρας. Οι αλλαγές είναι η μόνη σταθερά που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε στη νέα εποχή.
Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις αλλαγές με το ένστικτο της επιβίωσης, που είναι αντίδραση απέναντι σε αυτό που δημιουργεί ανασφάλεια, αβεβαιότητα και φόβο. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του φόβου και της ανασφάλειας είναι η γνώση, η κατανόηση, η εξοικείωση με το καινούργιο, η κατάλληλη προετοιμασία και η εμπιστοσύνη ότι η υιοθέτηση της αλλαγής θα επιφέρει συλλογικό και προσωπικό όφελος.
Η ψηφιακή εποχή μας φέρνει αντιμέτωπους με άγνωστες τεχνολογίες, υπηρεσίες και εφαρμογές που μας τρομάζουν, Τεχνητή Νοημοσύνη, IoT, blockchain, ρομποτικές εφαρμογές στην υγεία, στην εκπαίδευση στις επιχειρήσεις, στο δημόσιο τομέα. Αλλαγές που αλλάζουν τη μορφή της εργασίας αλλά και των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Αλλαγές στην καθημερινότητά μας, στη συναλλαγή, στην επικοινωνία, στη συνεργασία, στην ασφάλεια, στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, στη δυνατότητα να είμαστε υπεύθυνοι, ενεργοί και ασφαλείς πολίτες.
Αλλαγές που ανακοινώνονται καθημερινά με όραμα την Ψηφιακή Ελλάδα μέσα από τις μεγάλες επενδύσεις σε δίκτυα και ψηφιακές τεχνολογίες μέχρι υπηρεσίες που βελτιώνουν την καθημερινότητά μας.
Η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού περιλαμβάνει 450 νέα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού που θα γίνουν το επόμενο διάστημα. Το Ταμείο Ανάκαμψης φιλοδοξεί να διαθέσει το 23% των πόρων του για ψηφιακές δράσεις.
Όμως ο κρίσιμος παράγοντας για να αλλάξει η χώρα και να μεταβεί ομαλά και γρήγορα στην ψηφιακή εποχή είναι, ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Χώρα είναι οι άνθρωποι, οι άνθρωποι καλλιεργούν την παιδεία, λειτουργούν την υγεία, δημιουργούν θέσεις εργασίας, αποτελούν τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό.
Η επένδυση στους ανθρώπους περνά μέσα από την εκπαίδευση όχι όπως τη γνωρίζαμε μέσα από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα αλλά ως μια αέναη διαδικασία μάθησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων.
Η ψηφιακή εποχή απαιτεί ανάπτυξη των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου και ατομικού βίου ώστε κανένας να μη μένει ψηφιακά αναλφάβητος και εκτός εργασιακού βίου.
Ταυτόχρονα οι ταχύτητες ανάπτυξης των προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων σε τεχνολογίες αιχμής είναι απαραίτητο να ακολουθούν τις παγκόσμιες τάσεις ώστε η αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου να κάνει τους νέους παραγωγικούς στη χώρα.
Στην Ευρώπη, το 42% των πολιτών δεν έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες παρόλο που οι περισσότερες θέσεις εργασίας απαιτούν τέτοιες δεξιότητες. Πριν από την πανδημία, εκτιμήθηκε ότι 1 εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2030 και 60 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας παγκοσμίως τα επόμενα πέντε χρόνια ως αποτέλεσμα των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020). Η πανδημία δημιούργησε νέα δεδομένα που αυξάνουν τις ανάγκες για κάλυψη ψηφιακών δεξιοτήτων σε νέα επαγγέλματα.
Ο σημαντικότερος στόχος που τίθεται έως το 2025, είναι 230 εκατομμύρια ενήλικοι πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, αριθμός που καλύπτει το 70 % του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ.
Στη χώρα μας η ψηφιακή υστέρηση σε όλους του δείκτες είναι μεγαλύτερη και στις βασικές και στις προηγμένες δεξιότητες. Ωστόσο, υπάρχει ένας πολύ αισιόδοξος δείκτης, στον οποίο η χώρα μας όχι μόνο δεν υστερεί, αλλά πετυχαίνει τις υψηλότερες επιδόσεις και βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat το 2019 ποσοστό 92% των νέων, ηλικίας 16 έως 24 ετών, διέθεταν τις βασικές ή υψηλότερες βασικές ψηφιακές δεξιότητες.
Αναδεικνύοντας ως εθνικό πλούτο την ψηφιακή υπεροχή των νέων αλλά και το αξιόλογο ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει η χώρα μας και αξιοποιώντας ουσιαστικά τα τεράστια κονδύλια που θα διατεθούν την επόμενη περίοδο από Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς πόρους, η χώρα μπορεί να πετύχει το μεγάλο στοίχημα για την Ψηφιακή Ελλάδα.
Η μεγάλη πρόκληση για την παραγωγική υλοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι να σταματήσει ο κατακερματισμός των πόρων με εκπαιδεύσεις χωρίς σχέδιο, οργάνωση, συνεργασίες και να γίνει σύνδεση της εκπαίδευσης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας και των πολιτών. Το μεγάλο λάθος των προηγούμενων «πακέτων» ήταν ή σε μεγάλο βαθμό, πελατειακή χωρίς σχέδιο και περιεχόμενο επιμορφώσεων.
Σε μια προσπάθεια αλλαγής πλεύσης το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω του Εθνικού Δικτύου Υποδομών τεχνολογίας & Έρευνας, Ε.Δ.Υ.Τ.Ε. Α.Ε., επιχειρεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός συνολικού σχεδίου ανάπτυξης των ψηφιακών ικανοτήτων με όλους τους συν αρμόδιους φορείς Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων, Κοινωνικών Εταίρων και Κοινωνίας των Πολιτών.
Το Σχέδιο Ανάπτυξης Ψηφιακών ικανοτήτων θα έχει ως αναφορά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και πλαίσια δεξιοτήτων, τις εθνικές πολιτικές για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και στόχο τη σύνδεση των αναγκών της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας με τους πολίτες.
Η Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών (https://nationaldigitalacademy.gov.gr/), παρέχει δωρεάν μαθήματα στους πολίτες μέσω συνεργασιών με αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αποτελεί το έναυσμα για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου οικοσυστήματος συνεργασιών, συνολικού σχεδιασμού, συντονισμού και ενδυνάμωσης φορέων και πολιτών μέσω της Ακαδημίας ψηφιακών Ικανοτήτων.
Όμως η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ δημοσίων οργανισμών αλλά και ιδιωτικού και δημόσιου τομέα δεν είναι αυτονόητη ούτε δεδομένη. Θέλει Αρετή και τόλμη.
* Η Ευγενία Λόκανα είναι Επικεφαλής Δ/νσης Ψηφιακών Ικανοτήτων ΕΔΥΤΕ
