Για δεκαετίες, το εργαστήριο του Αντώνη Ντίσιου έσφυζε από τον ήχο των ραπτομηχανών που έραβαν γούνινα παλτό για τους πλούσιους Ρώσους αγοραστές του. Τον Μάρτιο, οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία έκλεισαν την επιχείρηση εν μία νυκτί.
Όπως αναφέρει το Reuters, η «Ντίσιος», όπως και εκατοντάδες άλλες επιχειρήσεις γούνας στην πόλη της Καστοριάς, απαγορεύτηκαν να εξάγουν στη Ρωσία, την κύρια αγορά για τη βιομηχανία γούνας στην Ελλάδα. Χωρίς να υπάρχει εγχώρια αγορά, ο Ντίσιος έστειλε τους 23 υπαλλήλους του σπίτι τους και οι αποθήκες του γέμισαν με εκατοντάδες απούλητα ενδύματα.
«Αυτή η πόλη περνάει τη χειρότερη της περίοδο», είπε μέσα στον εκθεσιακό του χώρο. «Είμαστε σε απόγνωση».
Κρατώντας ένα παλτό, που όπως είπε κόστισε 30.000 ευρώ για να φτιαχτεί χρησιμοποιώντας μια από τις πιο ακριβές γούνες στον κόσμο, τη ρωσική ζιμπελίνα, προέτρεψε την ΕΕ να εξαιρέσει τη βιομηχανία από τις κυρώσεις.
«Πρέπει να μας αφήσουν ελεύθερους. Ή μπορούν να έρθουν να τα πάρουν και να τα πουλήσουν μόνοι τους», είπε ο Ντίσιος.
Η Καστοριά είναι η καρδιά μιας αιωνόβιας βιομηχανίας γούνας στην Ελλάδα και είναι το τελευταίο εναπομείναν κέντρο παραγωγής γούνας στην Ευρώπη, ούσα μία από τις λίγες χώρες της ΕΕ που εξακολουθούν να επιτρέπουν την εκτροφή γούνας παρά τις πιέσεις από οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων εντός κι εκτός Ελλάδας.
Με την κατάρρευση της τεράστιας βιομηχανίας γούνας της Δανίας κατά τη διάρκεια μιας σφαγής βιζόν λόγω κορονοϊού, οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων ελπίζουν ότι η αποκοπή από τη ρωσική αγορά θα σημάνει το τέλος της ευρωπαϊκής αγοράς γούνας, η οποία έχει ήδη συρρικνωθεί δραστικά ως απάντηση στις εκστρατείες για την διαβίωση των ζώων.
Όλα αυτά ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός μεγάλων οίκων μόδας όπως Gucci και Prada έχουν δεσμευτεί να μην χρησιμοποιούν «αληθινή» γούνα στο μέλλον. Οι ακτιβιστές λένε ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα βοηθήσουν στην επιτάχυνση της παρακμής μιας βιομηχανίας που αποκαλούν «ηθικά χρεοκοπημένη».
«Οι Ρώσοι ήταν παραδοσιακά μεγάλοι αγοραστές. Ο πόλεμος προφανώς το σταμάτησε, κάτι που είναι εξαιρετικά καλά νέα», δήλωσε ο Mark Glover, εκπρόσωπος της Fur Free Alliance, ενός συνασπισμού περισσότερων από 50 ομάδων προστασίας ζώων σε όλο τον κόσμο.
«Ένας τομέας που πεθαίνει»
Το πλήγμα στο ελληνικό εμπόριο γούνας δεν είναι το μόνο, καθώς υπάρχει και σε άλλους τομείς, όπως η γεωργία, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος. Όμως, πουθενά δεν είναι τόσο έντονο όσο στην Καστοριά, η οποία επέζησε της καταστροφικής 10ετούς οικονομικής κρίσης της χώρας χάρη στις εξαγωγές γούνας της.
Ένας πολυσύχναστος δρόμος της πόλης, η Λεωφόρος Γουναράδων έχει δρόμους γεμάτους μπουτίκ γούνας που έχουν κλείσει τώρα, με ταμπέλες στα ρωσικά και στα ελληνικά.
Από τα μέσα της δεκαετίας του '90, το επιχειρηματικό τους μοντέλο είχε επικεντρωθεί σε πλούσιους Ρώσους αγοραστές και τουρίστες στην περιοχή και η Ελληνική Ομοσπονδία Γούνας λέει ότι οι προσπάθειες διείσδυσης σε νέες αγορές - όπως η Νότια Κορέα - είναι μια δύσκολη μάχη.
Οι κυρώσεις απαγορεύουν επίσης στα καταστήματα να πωλούν σε Ρώσους τουρίστες στην Ελλάδα, επειδή η γούνα θεωρείται προϊόν πολυτελείας. «Πάμε όπου υπάρχει ζήτηση. Δεν είμαστε σαν τα μήλα. Δεν μπορούμε απλά να βρούμε μια νέα αγορά, πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις», δήλωσε ο πρόεδρος της ομοσπονδίας Απόστολος Τσούκας.
«Είναι θέμα χρόνου να κλείσουν οι επιχειρήσεις, όση βοήθεια κι αν λάβουν από το κράτος» πρόσθεσε.
Μέχρι στιγμής, οι περίπου 2.000 επιχειρήσεις της χώρας, κυρίως οικογενειακές, που απασχολούν περίπου 4.000 άτομα σύμφωνα με την ομοσπονδία, έχουν υποστηριχθεί από κρατική βοήθεια που τους επιτρέπει να αποφύγουν τις απολύσεις. Το μέτρο, που ισχύει για τρεις μήνες έως τον Σεπτέμβριο, επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αναστείλουν τις συμβάσεις του 80% των εργαζομένων τους, οι οποίοι θα λαμβάνουν κρατικά επιδόματα.
Τα γούνινα ενδύματα συγκαταλέγονται στις 10 κορυφαίες εξαγωγές της Ελλάδας, αλλά μειώνονται όλα αυτά τα χρόνια. Οι εξαγωγές στη Ρωσία ανήλθαν πέρυσι σε 14 εκατ. ευρώ, από 55 εκατ. ευρώ το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της ελληνικής στατιστικής. Ο αριθμός των εκτροφείων μινκ μειώθηκε σε 92 το 2020 από 131 το 2018, σύμφωνα με την οργάνωση για τα δικαιώματα των ζώων VeGaia.
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Καστοριά τον Ιούνιο, ο Άκης Σκέρτσος, είπε ότι η βιομηχανία «θα υποστηριχθεί - και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να παραμείνει βιώσιμη», αλλά αναγνώρισε και την ανάγκη για στροφή και σε άλλες δραστηριότητες.
Για τους γουναράδες της χώρας, το να εγκαταλείψουν το εμπόριό τους είναι πολύ δύσκολο.
«Έμπαινες μέσα και γινόταν χαμός από όλες τις (ραπτομηχανές) που δούλευαν μακριά, και όλους τους ανθρώπους που εργάζονταν εδώ», είπε ο 84χρονος Χρήστος Παπαδόπουλος, πασχίζοντας να θυμηθεί αν υπήρξε μια βαθύτερη κρίση στα 67 του χρόνια στην επιχείρηση.
«Τελειώσαμε», είπε όρθιος στο άδειο εργαστήριό του. «Αποφεύγω να κατέβω εδώ. Θα πάθω καρδιακή προσβολή», κατέληξε.