Του Γιώργου Παυλόπουλου
«Η Δύση έχει το βλέμμα της στραμμένο στις εκλογές της 24ης Ιουνίου. Ξέρετε τι περιμένουν; Να δουν πώς θα πέσει ο Ερντογάν. Είστε έτοιμοι να δώσετε μιαν απάντηση στη Δύση;», ρώτησε ο πρόεδρος της Τουρκίας τις εκατοντάδες χιλιάδες των υποστηρικτών του που είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία Γενίκαπι, για τη «Μεγάλη Συγκέντρωση» της Κωνσταντινούπολης. Μπροστά σε μια θάλασσα από κόκκινο που δημιουργούσαν οι τουρκικές σημαίες, ο Ερντογάν συνέχισε να φανατίζει το πλήθος, ποντάροντας στα αντιδυτικά του ένστικτα: «Μέχρι σήμερα, τους έχετε δώσει πάντα αυτό το μάθημα. Θεού θέλοντος, θα τους το δώσετε ξανά».
Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι ο Ερντογάν μπορεί να εμφανίζεται ως μαινόμενος έναντι της Δύσης, δηλαδή της ΕΕ και των ΗΠΑ, όμως όχι απλώς κρατά ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας μαζί της, αλλά τους εκμεταλλεύεται πλήρως. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, ο τουρκικός στρατός ανακοίνωσε χθες ότι έφτασε μέχρι τα περίχωρα της κουρδικής πόλης Μανμπίτζ, στη βόρεια Συρία, στο πλαίσιο της πρόσφατης συμφωνίας με την Ουάσινγκτον για σταδιακή αποχώρηση των δυνάμεων του YPG από αυτήν...
Όσον αφορά στην αντιπολίτευση, ο Ερντογάν ασχολήθηκε ευθέως μόνο με τον υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Μουχασρέμ Ίντσε, ο οποίος φέρεται να έρχεται καθαρά δεύτερος. Τον κατηγόρησε ότι δεν αναγνωρίζει τα έργα που έχουν γίνει και τις τεράστιες επενδύσεις και προσπαθεί να ρίξει λάσπη με ισχυρισμούς περί διαφθοράς. Στην Μεράλ Ακσενέρ, από την άλλη, που μοιάζει να έχει κάποια δυναμική στις δημοσκοπήσεις και ίσως αποδειχθεί ρυθμιστής, ο Ερντογάν της επιφύλασσε μια έκπληξη: Είχε στο πλευρό του την πρώην πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ, στην κυβέρνηση της οποίας είχε διατελέσει υπουργός Εσωτερικών η Ακσενέρ τη δεκαετία του ''90, προτού βρεθεί στο κόμμα των Γκρίζων Λύκων, το οποίο σήμερα συνεργάζεται με τον Ερντογάν...
Σίγουρα, πάντως, η διπλή εκλογική αναμέτρηση -για πρόεδρο και κοινοβούλιο- της ερχόμενης Κυριακής μοιάζει να είναι η πιο κρίσιμη και συνάμα αμφίρροπη από όλες όσες έχουν διεξαχθεί στα 15 και πλέον χρόνια κυριαρχίας του ΑΚΡ και του Ερντογάν. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να κριθεί... στο νήμα και για τον λόγο αυτό κάθε λεπτομέρεια μετράει. Όπως, για παράδειγμα, η ψήφος των εκατομμυρίων απόδημων Τούρκων, που έχει ξεκινήσει εδώ και δύο εβδομάδες και τα επιτελεία γνωρίζουν ήδη τις τάσεις που έχουν επικρατήσει.
Σε κάθε περίπτωση, τα βασικά σενάρια είναι τα παρακάτω:
- Διπλός θρίαμβος για Ερντογάν και ΑΚΡ. Εάν αυτό συμβεί, τότε αναμφίβολα ο πρόεδρος της Τουρκίας θα έχει καταγάγει μια τεράστια νίκη και το πεδίο θα είναι ελεύθερο για να εφαρμόσει πλήρως την πολιτική του. Γνωρίζοντας ότι πολιτικά κανείς δεν θα μπορεί να τον απειλήσει άμεσα, ενώ και η Δύση θα έχει εξαντλήσει πρακτικά τα «συμβατικά» χαρτιά της για να τον αποδυναμώσει, το μόνο που θα έχει να φοβάται τα επόμενα χρόνια θα είναι πρακτικά η οικονομία και τα σενάρια κατάρρευσής της. Κι εκεί, τα αμερικανικά funds και οι γνωστοί-άγνωστοι επενδυτές μπορούν να αποδειχθούν «κλειδί».
- Επικράτηση Ερντογάν, απώλεια κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Σε αυτό το ενδεχόμενο, στην πράξη ο Ερντογάν θα παραμείνει κυρίαρχος και θα καταφέρει να εφαρμόσει το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού του προγράμματος, καθώς η μετατροπή της Τουρκίας σε προεδρική δημοκρατία του δίνει υπερεξουσίες. Ωστόσο, είναι φανερό ότι θα αντιμετωπίσει δυσκολίες και διαρκή ανταρτοπόλεμο, ενώ αρκετοί θα κάνουν λόγο για την αρχή του τέλους του. Όσον αφορά στο κοινοβούλιο, εκτός από την επίδοση του συνασπισμού του CHP και άλλων τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης, καθοριστικό ρόλο θα παίξει το κατά πόσο το αριστερό κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), που στηρίζεται και από άλλα τμήματα της τουρκικής Αριστεράς, καταφέρει να περάσει το όριο του 10%, καθώς τότε αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες το ΑΚΡ να απωλέσει την απόλυτη πλειοψηφία.
- Ήττα Ερντογάν και ΑΚΡ. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμεί προφανώς με ένα πολιτικό σεισμό στην Τουρκία, που θα έχει αλλεπάλληλες συνέπειες, εντός και εκτός συνόρων. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, Ερντογάν και ΑΚΡ να μην αποδεχτούν το αποτέλεσμα και να κηρύξουν ανένδοτο -ελπίζοντας, ανάμεσα στα άλλα, να εκραγεί η «βόμβα» της οικονομίας στα χέρια των διαδόχων τους. Ούτως ή άλλως, όμως, μια εποχή θα έχει φτάσει στο τέλος της και μιας περίοδος κρίσης θα έχει ανοίξει για την Τουρκία -με άδηλη κατάληξη. Τότε, ίσως ζητηθεί η συμβολή κάποιων προσωπικοτήτων που αποτέλεσαν στενούς συνεργάτες του Ερντογάν, αλλά τώρα έχουν αποστασιοποιηθεί, τηρώντας πολύ πιο μετριοπαθές προφίλ -όπως του πρώην προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ ή του πρώην πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Υπό αυτό το πρίσμα, ασφαλείς προβλέψεις δεν μπορούν να γίνουν. Πολύ περισσότερο καθώς όλοι προσπαθούν να «ψαρέψουν» ψήφους στα άλλα στρατόπεδα και, γι'' αυτό, τηρούν σχετικά χαμηλούς τόνους: Ο Ερντογάν κάνει άνοιγμα στους Κούρδους παρ'' ότι πολεμά εναντίον του ΡΚΚ στο Ιράκ, ενώ υπόσχεται να άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης εφόσον επανεκλεγεί. Ο Ίντσε ισχυρίζεται ότι η χώρα χρειάζεται νέο αίμα και ιδέες και ισχυρίζεται ότι μόνο ο ίδιος μπορεί να ενώσει τους λαούς της -γι'' αυτό και επισκέφθηκε τον φυλακισμένο ηγέτη του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Κι αυτός, με τη σειρά του, στην πρώτη του ζωντανή εμφάνιση μετά τη φυλάκισή του, μέσω βίντεο, ζήτησε συμφιλίωση και κάλεσε τους πάντες να διδαχθούν από τα σφάλματά τους.
Θεωρητικά, πάντως, το δεύτερο σενάριο (από τα παραπάνω τρία) μοιάζει να είναι το πιο πιθανό...
Presidency Press Service via AP, Pool
