Η Χριστίνα Δημάκου είναι μέλος του «Δικτύου Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων» της ΜΕΤΑδρασης. Είναι μία από τα 13 ειδικά εκπαιδευμένα άτομα που φροντίζουν και υποστηρίζουν ασυνόδευτα ανήλικα στην Ελλάδα. Στη Λέσβο, όπου δουλεύει, βιώνει καθημερινά πολλές έντονα φορτισμένες στιγμές.
Το περασμένο Σάββατο η κ. Δημάκου χρειάστηκε να τρέξει δίπλα σε ένα 12χρονο κορίτσι από το Αφγανιστάν, που βρέθηκε σώο σε ναυάγιο στα ανοιχτά του νησιού. Η μικρή ξεκίνησε από την πατρίδα της με τους γονείς και τα τρία μικρότερα αδέλφια της για να γλυτώσουν από τον κίνδυνο που αντιμετώπιζε καθημερινά ο φωτορεπόρτερ πατέρας τους. Ήταν μια χαρούμενη οικογένεια που σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής τους μέχρι την Τουρκία έβγαζαν σέλφι για να θυμούνται τα μέρη από τα οποία πέρασαν.
Στα παράλια της Τουρκίας επιβιβάστηκαν σε ένα σκάφος, 400 άτομα συνολικά, και στη διάρκεια της διαδρομής μέχρι την Ελλάδα έπεσαν σε μια απίστευτη κακοκαιρία, με αποτέλεσμα το πλοίο να σπάσει στα δύο και όλοι οι επιβαίνοντες να βρεθούν στη θάλασσα. Ο πατέρας της τότε τής έδωσε μερικά ξύλα από το σκάφος και της είπε να τα κρατήσει γερά, γιατί από αυτά εξαρτάται η ζωή της. Εκείνη γράπωσε τα ξύλα, την ώρα που τα κύματα την παρέσερναν μακριά από τους δικούς της. Όταν έφτασε σε μεγάλο σοκ στις ακτές της Λέσβου, ο λιμενάρχης και ο εισαγγελέας ανηλίκων ενημέρωσαν το Δίκτυο Επιτροπείας της ΜΕΤΑδρασης να αναλάβει τη φροντίδα του κοριτσιού. Η Χριστίνα Δημάκου τη συνάντησε και έγινε ο φύλακας - άγγελός της μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες καταγραφής και να μεταφερθεί σε ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα. «Μου λείπει η οικογένειά μου. Εγώ φταίω γι'' αυτό που συνέβη, γιατί είπα στον μπαμπά μου να πάμε στην Ευρώπη που πηγαίνουν όλοι» εξομολογήθηκε η μικρή Αφγανή στην κ. Δημάκου. Μετά την ασφαλή μεταφορά της σε ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα, ένα άλλο μέλος του Δικτύου ανέλαβε να τη φροντίζει, έως ότου γίνει η διαδικασία οικογενειακής επανένωσής της με μέλος της οικογένειας που ζει σε ευρωπαϊκή χώρα.
Η μικρή Αφγανή είναι μία μόνο από τα χιλιάδες παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΜΕΤΑδρασης Λώρα Παππά, 195.000 ασυνόδευτα ανήλικα έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου στην Ευρώπη το πρώτο δεκάμηνο του 2015, ενώ όλο το 2014 ο αντίστοιχος αριθμός ανερχόταν σε 90.000.
Στην Ελλάδα, όπως παρατήρησε ο διευθυντής της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής Παναγιώτης Νίκας κατά την παρουσίαση του προγράμματος «Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων», η μεγάλη αύξηση της εισόδου μεταναστών και προσφύγων δεν συνοδεύεται από αναλογική αύξηση του αριθμού ασυνόδευτων ανηλίκων, αν και καταγράφεται αύξηση στις άλλες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. «Αυτό σημαίνει ότι δεν καταγράφονται οι ασυνόδευτοι ανήλικοι γιατί είτε καταγράφονται ως ενήλικοι για μεγαλύτερη ευκολία, είτε περνάνε με συνοδεία ενηλίκου που όμως είναι διακινητής» εξήγησε.
«Από τις επισκέψεις μας στον Ελαιώνα βλέπουμε ότι παιδιά καταγράφονται ως ενήλικοι 19-20 ετών στα νησιά, αν και η εικόνα τους δείχνει ότι πρόκειται για έφηβους 15-16 χρονών. Τα ασυνόδευτα ανήλικα είναι οι σκιές στο πεδίο αυτό. Μπαίνουν πολύ περισσότερα και καταγράφονται πολύ λιγότερα» συμπλήρωσε η υπεύθυνη επικοινωνίας της Υπηρεσίας Ασύλου, Ελένη Πετράκη.
Το Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, που υλοποιείται από τη ΜΕΤΑδραση και χρηματοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, έρχεται να καλύψει ένα κενό στην Ελλάδα, της φροντίδας και υποστήριξης των ασυνόδευτων παιδιών που φτάνουν στη χώρα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, υπεύθυνοι για τα παιδιά αυτά είναι οι εισαγγελείς ανηλίκων, οι οποίοι λόγω του πλήθους των περιπτώσεων αδυνατούν να καλύψουν όλες τις περιπτώσεις.
«Ο εισαγγελέας ορίζεται ως ειδικός επίτροπος, ωστόσο είναι απογυμνωμένος από τα μέσα και τα εργαλεία για να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο καθήκον. Δεν έχουν συσταθεί οι νομικές υπηρεσίες που να επιτρέπουν να εφαρμόζεται ό,τι ορίζει ο νόμος, ενώ η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων είναι υποστελεχωμένη» εξήγησε κατά τη σημερινή παρουσίαση του προγράμματος η αντιεισαγγελέας ανηλίκων Αθηνών Κατερίνα Κολιοκώστα.
Τα 13 ειδικά εκπαιδευμένα μέλη του Δικτύου, που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα και σε τρία σημεία εισόδου (Λέσβο, Σάμο και Ορεστιάδα), έχουν αναλάβει στους επτά μήνες λειτουργίας του προγράμματος τη φροντίδα 256 παιδιών ηλικίας από έξι μηνών μέχρι 18 ετών, τα οποία προέρχονται από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες.
Τα μέλη του Δικτύου ξενύχτησαν σε νοσοκομεία δίπλα σε άρρωστα παιδιά, συνόδευσαν και συνοδεύουν παιδιά για ιατρικές εξετάσεις, βοηθούν παιδιά να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες ασύλου τους (ο νόμος δεν επιτρέπει στα παιδιά κάτω των 14 ετών να υποβάλουν αίτημα ασύλου αν δεν συνοδεύονται από ενήλικα), προσφέρουν στα παιδιά ψυχολογική υποστήριξη, οργανώνουν πάρτι και επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, πηγαίνουν τα παιδιά στην πρώτη τους μέρα στο σχολείο. Στέκονται δηλαδή δίπλα τους σε κάθε τους ανάγκη.
Η Νεφέλη Μπάμη, μέλος του Δικτύου Επιτροπείας, περιέγραψε κατά τη σημερινή παρουσίαση του προγράμματος μία από τις πιο συγκινητικές περιπτώσεις που συνάντησε, του νεαρού Αφγανού Φαρχάτ. Αν και τυφλός, ο Φαρχάτ ξεκίνησε μόνος του από το Ιράν, όπου ζούσε, να ταξιδέψει προς την Ευρώπη προκειμένου να φτάσει στη Γερμανία, όπου ζει ο μεγάλος του αδελφός.
Μετά την άφιξή του στην Ελλάδα ο Φαρχάτ επιχείρησε τρεις φορές να περάσει τα σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ και τις τρεις συνελήφθη. Τότε αποφάσισε να ακολουθήσει τις νόμιμες διαδικασίες της οικογενειακής επανένωσης. «Στο διάστημα που έμεινε στην Ελλάδα είχαμε τη δυνατότητα να εξελίξουμε τα όνειρά του. Γρήγορα κατάλαβα στις συναντήσεις μας ότι δεν έχει σημασία να δουλέψουμε πάνω στο παρελθόν ενός ανήλικου, αλλά στο μέλλον. Τα παιδιά αυτά είναι συντετριμένα από τα γεγονότα που έχουν ζήσει και δεν μπορούν να οργανώσουν το μέλλον τους» επισήμανε η κ. Μπάμη.
Στόχος του Φαρχάτ, στον οποίον τον βοήθησε η κ. Μπάμη, ήταν να γράψει ένα ποίημα, όπου να περιγράφει τα όσα έχει ζήσει και να το μελοποιήσει χρησιμοποιώντας μια παλιά περσική μελωδία.
Η κ. Μπάμη περιγράφει τη γνωριμία της με τον Φαρχάτ ως ένα ταξίδι, καθώς έμαθε πολλά από αυτόν: «Αυτό όμως που με σημάδεψε ήταν μια δική του φράση. Όταν τον ρώτησα πώς κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα όντας τυφλός, μου απάντησε: «Κρατώντας χέρια». Αυτό λοιπόν θεωρώ ότι είναι το κλειδί για οποιοδήποτε βήμα, οποιουδήποτε ανθρώπου, είτε είναι πρόσφυγας, είτε Έλληνας που ζει στην κρίση: να έχουμε τη δυνατότητα να κρατήσουμε τα χέρια άλλων και να προχωρήσουμε».
Όπως παρατήρησε η υπεύθυνη τμήματος ανηλίκων της ΜΕΤΑδρασης, Βιργινία Ξυθάλη, το πρόγραμμα δεν έχει καταφέρει να καλύψει τις ανάγκες όλων των ασυνόδευτων παιδιών που βρέθηκαν στην Ελλάδα, ενώ έχει διαπιστωθεί η ανάγκη τα μέλη του Δικτύου να βρίσκονται και σε άλλα σημεία της χώρας, όπου υπάρχουν ξενώνες φιλοξενίας. Αυτοί είναι οι τομείς στους οποίους θέλουν να βελτιωθούν, ενώ το μεγάλο στοίχημα είναι το πρόγραμμα, μετά τη λήξη του στα τέλη Δεκεμβρίου, να βρει χρηματοδότηση για να συνεχιστεί.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
