Του Γιάννη Κουτσομύτη
Με επίκεντρο τις προβλέψεις του κανονισμού 1051/2013, που έχει ως αντικείμενο την προσωρινή επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά (ανάμεσα σε χώρες-μέλη της Ε.Ε.) σύνορα, «σε εξαιρετικές περιστάσεις», συνεχίζονται την Παρασκευή οι εργασίες του Συμβουλίου των Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης.
Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι πράγματι θα τεθεί σε συζήτηση στο Συμβούλιο Υπουργών με τη μορφή discussion paper και το ενδεχόμενο προσωρινού αποκλεισμού της Ελλάδας από τη Συνθήκη Schengen. Αν και θεωρείται ότι το θέμα εγείρεται κατά κύριο λόγο ως μέσο πίεσης προς την ελληνική πλευρά, επισημαίνεται ότι πρόκειται για ένα ζήτημα περίπλοκο, με σοβαρές επιπτώσεις και σε άλλες χώρες-μέλη της Συνθήκης.
Στο μεταξύ, όπως έγινε γνωστό αργά το βράδυ της Πέμπτης μέσω ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα υπέβαλε επίσημο αίτημα για την ενεργοποίηση της Rapid Border Intervention Team, προκειμένου να λάβει άμεσα στήριξη για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της, στα νησιά του Αιγαίου. Η ίδια ανακοίνωση αναφέρει ότι η Frontex θα εξετάσει το αίτημα της Ελλάδας ως ζήτημα προτεραιότητας.
Ο κανονισμός 1051/2013, κάνοντας ρητή αναφορά σε περιπτώσεις «έκτακτων συνθηκών» και ειδικών καταστάσεων, επί της ουσίας θέτει το πλαίσιο για την αναστολή της ελεύθερης διακίνησης προσώπων, όπως αυτή έχει ενσωματωθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο με τη Συνθήκη Schengen, για χρονικό διάστημα έως 6 μήνες το οποίο μπορεί να παραταθεί για ένα επιπλέον εξάμηνο.
Η κρίσιμη αυριανή συζήτηση θα αφορά το ενδεχόμενο να διευρυνθεί στα 2 χρόνια (τέσσερα εξάμηνα) το συνολικό διάστημα κατά το οποίο θα επιτρέπεται η επιβολή μέτρων που αίρουν την ελεύθερη διακίνηση.
Ενδέχεται, μάλιστα, να βρεθεί στο «τραπέζι» των συζητήσεων και μία άλλη ρήτρα, που προβλέπει ότι ένα κράτος-μέλος (ή ένας αριθμός κρατών-μελών) μπορεί, λόγω ειδικών συνθηκών, να ζητήσει γενική άρση της ελεύθερης διακίνησης και να επιβάλει συνολικούς ελέγχους, σε συγκεκριμένη, ωστόσο, και αυστηρά προσδιορισμένη γεωγραφική περιοχή.
Αν και υπάρχει εισήγηση για λήψη οριστικών αποφάσεων άμεσα, ήτοι κατά την αυριανή συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών, πληροφορίες αναφέρουν ότι λόγω των διαστάσεων που έχει λάβει το ζήτημα περί αναστολής της εφαρμογής των προβλέψεων της Schengen, με αφορμή και τις συνθήκες που επικρατούν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, η λήψη των σχετικών αποφάσεων δεν αποκλείεται να μετατεθεί τελικά για το Συμβούλιο Κορυφής, που είναι προγραμματισμένο για τις 17 Δεκεμβρίου.
Και αυτό, τόσο για να διευκολυνθεί η επικοινωνιακή διαχείριση ενός τόσο σοβαρού ζητήματος, όσο και για να κερδηθεί χρόνος, μήπως και βρεθούν ενδιάμεσες λύσεις που θα επιτρέψουν να αποφευχθεί η de facto κατάργηση της ελεύθερης διακίνησης.
Πιέσεις αναμένονται και ως προς τις εκκρεμότητες που απομένουν, προκειμένου η ελληνική πλευρά να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, όπως είναι η πλήρης λειτουργία των hot-spots, καθώς και η λειτουργία των συσκευών βιομετρικών ελέγχων και ταυτοποίησης δακτυλικών αποτυπωμάτων.
