Ο νέος παγκόσμιος υγειονομικός συναγερμός με τα περιστατικά οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά που πιθανότατα προκαλείται από έναν κοινό αδενοϊό εγείρει φόβους για την εμφάνιση αντίστοιχων περιστατικών στην Ελλάδα, τα οποία θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμα εάν η υγεία των μικρών ασθενών επιδεινωθεί πολύ και απαιτηθεί μεταμόσχευση ήπατος. Και αυτό γιατί οι μεταμοσχεύσεις ήπατος σε παιδιατρικούς ασθενείς δεν μπορούν να γίνουν στην Ελλάδα, όποτε το ενδεχόμενο έστω και ένας μικρός ασθενής να χρειαστεί τέτοια επέμβαση δημιουργεί μεγάλη ανησυχία.
Το μόνο θετικό στοιχείο είναι ότι οι πιθανότητες να χρειαστεί ένα παιδί μεταμόσχευση ήπατος μετά από οξεία ηπατίτιδα παραμένει μικρή.
Όπως εκτιμά ο επίκουρος καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης, κατά 99% το ιογενές αίτιο της οξείας ηπατίτιδας έχει έρθει και στην Ελλάδα, με τον ίδιο να θεωρεί ότι τα περιστατικά που μπορεί να καταγραφούν στη χώρα θα είναι 10 έως 20 στον παιδικό πληθυσμό.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ECDC τουλάχιστον 190 περιστατικά οξείας ηπατίτιδας έχουν καταγραφεί στα παιδιά παγκοσμίως, εκ των οποίων τα 112 έχουν καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και τουλάχιστον άλλα 40 σε χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης. Συνολικά, 14 από τους μικρούς ασθενείς χρειάστηκε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση ήπατος και ένα παιδί πέθανε.
Στο Ισραήλ επίσης όπου καταγράφηκαν περιστατικά οξείας ηπατίτιδας οι ειδικοί δεν αποκλείουν να υπάρχει σύνδεση με τη λοίμωξη με τον κορονοϊό καθώς κάποια από τα παιδιά που παρουσίασαν την ηπατίτιδα είχαν προηγουμένως νοσήσει με κορονοϊό. Ωστόσο, οι Έλληνες επιστήμονες εξηγούν πως παρότι είναι πιθανό τελικά να υπάρχει σχέση μεταξύ λοίμωξης covid 19 και οξιάς ηπατίτιδας, δηλαδή η οξεία ηπατίτιδα να εμπεριέχεται στα long covid συμπτώματα, ακόμα αυτή η θεωρία δεν μπορεί να αποδειχθεί, όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής πολιτικής υγείας του London School of Economics, Ηλίας Μοσιαλος.
Από τη μεριά του ο επίκουρος καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης επισημαίνει πως παρότι διεθνώς συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό του ενόχου παθογόνου παράγοντα, το πιθανότερο είναι όντως να οφείλεται στον κοινό αδενοϊό τύπου 41 που προκαλεί κρυολόγημα, καθώς ο αδενοϊός αυτός έχει εντοπιστεί στο 77% των περιστατικών οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά. Οι αδενοϊοί μεταδίδονται με τον συγχρωτισμό, με την επαφή, με τα χέρια και εφόσον ο ιός διεισδύσει σε έναν πληθυσμό είναι πάρα πολύ δύσκολο να «περιοριστεί» καθώς ο συγκεκριμένος αδενοϊός τύπου 41 είναι και πολύ πιο μεταδοτικός από τον κορονοϊό- και από τις επικρατούσες υπερμεταδοτικές μεταλλάξεις,την μετάλλαξη όμικρον και την υποομάδα της, την Ο2.
Ο επίκουρος καθηγητής εκτιμά ότι κατά 90% αυτό είναι το αίτιο που πυροδοτεί την οξεία ηπατίτιδα στα παιδιά και αυτή η θεωρία τελικά θα αποδειχθεί σωστή. Η εκδήλωση της οξείας ηπατίτιδας μετά από λοίμωξη με έναν κοινό αδενοϊό οφείλεται στο γεγονός ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των μικρών παιδιών -ειδικά αυτών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στα αποστειρωμένα χρόνια της πανδημίας του κορονοϊού - δεν έχει ωριμάσει όπως θα έπρεπε γιατί δεν έχει εκτεθεί σε λοιμογόνους παράγοντες, λόγω της πανδημίας. Τη θεωρία αυτή προσυπογράφει και η διευθύντρια του ευρωπαϊκού κέντρου ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων ECDC λέγοντας ότι ο περιορισμός των δραστηριοτήτων, η αποφυγή του συγχρωτισμού και οι αποστειρωμένες συνθήκες ζωής που υιοθετήθηκαν από το σύνολο του πληθυσμού κατά τα δύο χρόνια της πανδημίας φέρουν ευθύνη για την εκδήλωση του φαινομένου της οξείας ηπατίτιδας σε βρέφη νήπια και παιδιά.
Έτσι λοιπόν καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα των λιλιπούτειων δεν εκτέθηκε από τα πρώτα στάδια ζωής σε ιούς που προκαλούν γαστρεντερίτιδες, κρυολόγημα βρογχίτιδες, λαρυγγίτιδες κι άλλες ιώσεις δεν πρόλαβε να ωριμάσει όπως συνήθως συμβαίνει στην κανονική ζωή -την προ κορονοϊού - με αποτέλεσμα να είναι ο οργανισμός των λιλιπούτειων πολύ πιο ευπαθής. Σε αυτό θα πρέπει να συμπεριλάβουμε το γεγονός ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών ούτως ή άλλως δεν ωριμάζει τελείως μέχρι την ηλικία των τριών με τεσσάρων ετών, άρα η επίδραση της πανδημίας σε συνδυασμό με την πολύ τρυφερή ηλικία δρα αθροιστικά.
Το πρόβλημα των παιδιατρικών μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας
Το ενδεχόμενο να νοσήσουν τα παιδιά και να υποστούν ηπατική βλάβη γεννά ανησυχίες στους γονείς και τους ειδικούς αλλά εκεί που τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ είναι σχετικά με το τι θα γίνει εφόσον κάποια από αυτά τα παιδιά παρουσιάσουν τέτοιου βαθμού ηπατική ανεπάρκεια που να χρειαστούν μεταμόσχευση ήπατος.
Στην πατρίδα μας μέχρι τη δημιουργία του Εθνικού Κέντρου Μεταμοσχεύσεων που έχει αναλάβει να το υλοποιήσει το Ίδρυμα Ωνάση, σε τοποθεσία που γειτνιάζει με το Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό κέντρο (εκεί όπου γίνονται οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς), μεταμοσχευτικά κέντρα λειτουργούν μεμονωμένα σε Δημόσια νοσοκομεία όπως για παράδειγμα στο Λαϊκό νοσοκομείο κι αλλού όπου γίνονται κυρίως σαν ρουτίνα μεταμοσχεύσεις νεφρών. Οι μεταμοσχεύσεις νεφρών γίνονται και με το μόσχευμα να λαμβάνεται από ζώντα δότη όταν ο ασθενής είναι συγγενής του.
Στις παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις δεν υπάρχει λίστα αναμονής όπως συμβαίνει με τους ενηλίκους ασθενείς αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι οι περισσότερες από αυτές τις επεμβάσεις δεν μπορούν να γίνουν στην Ελλάδα, ενώ επιπλέον είναι και δύσκολο να βρεθούν τα μοσχεύματα καθώς όλα αυτά τα μοσχεύματα (ήπαρ, πνεύμονες) είναι σπάνια. Όταν μάλιστα αφορούν παιδιατρικούς ασθενείς είναι ακόμα πιο σπάνια για ευνόητους λόγους.
Έτσι λοιπόν οι ειδικοί της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων του υπουργείου υγείας τονίζουν την καθοριστική σημασία που έχει η εγρήγορση των γιατρών και των γονιών σε περίπτωση που υπάρξει ένα τέτοιο περιστατικό οξείας ηπατίτιδας στην πατρίδα μας, να εντοπιστεί εγκαίρως το πρόβλημα και να αντιμετωπιστεί καταλλήλως, καθώς μία μεταμόσχευση ήπατος σε παιδιατρικό ασθενή - πέραν της δυσκολίας εύρεσης του μοσχεύματος -είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, από τις εγχώριες δομές υγείας, όπως υπογραμμίζει το μέλος της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων ο επίκουρος καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης
