Οι Times του Λονδίνου, μεγάλη εφημερίδα με επίδραση στις κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας, αλλάζουν θέση και τάσσονται υπέρ της επιστροφής στην Ελλάδα των Γλυπτών του Παρθενώνα. «Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν» γράφει στο κύριο άρθρο της η εφημερίδα, η οποία τόσα χρόνια δεν υποστήριζε το ελληνικό αίτημα, παρά τις αποφάσεις της UNESCO. Οι Times θεωρούν πως έχει γίνει «επιτακτική» η εξεύρεση λύσης για την επιστροφή των Μαρμάρων στην Αθήνα.
Παρότι δεν χρησιμοποιεί τον όρο «Parthenon marbles» όπως αποκαλούνται τα γλυπτά του Φειδία και των μαθητών του τα τελευταία χρόνια, και αναφέρει τα παρθενώνεια γλυπτά ως Elgin Marbles, δηλαδή με το όνομα του κλέφτη τους, το άρθρο των Times έρχεται σε μια καίρια στιγμή να δείξει τη δυναμική που έχει δημιουργηθεί ως προς το ζήτημα της επιστροφής. Οι πρόσφατες κινήσεις και οι αλλαγές στον τρόπο διεκδίκησης από τη χώρα μας, είναι προφανές ότι αποδίδουν καρπούς.
«Η άποψη των Times για τα Ελγίνεια Μάρμαρα: «Ενώνοντας την ελληνική κληρονομιά» τιτλοφορείται το κύριο άρθρο της εφημερίδας στο χθεσινό φύλλο. Στο άρθρο σημειώνεται πως εκατομμύρια «έχουν θαυμάσει αυτά τα γλυπτά που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα και τους τελευταίους δύο αιώνες έχουν ξαπλώσει στο Βρετανικό Μουσείο, ένα από τα ομορφότερα όλων των εκθεμάτων του.
Για περισσότερα από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα τόσο θεμελιώδη τεχνουργήματα για την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση. Όμως οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν.»
Η πρόταση της Ελλάδας που έχει παρουσιαστεί και από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στον ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον, να αποσταλούν, σε ανταπόδοση, ελληνικές αρχαιότητες προς έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο, θεωρείται πολύ ελκυστική, όπως δείχνει το άρθρο. Αφού γίνεται αναφορά στην επιστροφή του θραύσματος με το πόδι της θεάς Άρτεμις από το Παλέρμο, τονίζεται πως η Ιταλία θα λάβει σε αντάλλαγμα ένα αρχαίο άγαλμα Αθηνάς και έναν αμφορέα (για τέσσερα χρόνια το καθένα).
Η συμφωνία είναι παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο σημειώνεται. «Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια εκ περιτροπής έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της αντικείμενα που δεν εκτίθενται μόνιμα.
Η πρόταση έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε λόγω διαμάχης για την ιδιοκτησία των γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία επέμεινε ότι είχαν αγοραστεί, όχι λεηλατηθεί, και πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε το δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση.»
Αφού τονίζεται πως το μουσείο και η κυβέρνηση ρίχνουν το μπαλάκι το ένα στην άλλη, επισημαίνεται: Ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα. Αφήστε τα γλυπτά να ξαναπουληθούν σε τιμή κόστους. Μια πράξη του κοινοβουλίου κατακύρωσε την αγορά του Λόρδου Έλγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν το κοινοβούλιο την επιστροφή τους.»
Η λύση αυτή δεν είναι εφικτή, αλλά και δεν είναι απαραίτητο να ακολουθηθεί. Η Ελλάδα ποτέ δεν θα αγόραζε κάτι που έχει αρπαχθεί από τα εδάφη της, όμως είναι αλήθεια πως η λύση περνάει από το Βρετανικό Κοινοβούλιο. Το οποίο μπορεί κάλλιστα κάποια στιγμή να αποφασίσει ότι αλλάζει τον νόμο που έχει ψηφίσει το 1960 και επιτρέπει την επιστροφή αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς από το Βρετανικό Μουσείο στις χώρες προέλευσης.
«Η Βρετανία έχει προβάλει επιχειρήματα για τη συνέχιση της κατοχής» συνεχίζει το άρθρο. «Η αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα έχει επηρεάσει μεγάλο μέρος του Παρθενώνα, ενώ τα Μάρμαρα έχουν διατηρηθεί σε σχεδόν παρθένα κατάσταση σε ένα καθαρό, ασφαλές περιβάλλον. Αυτό το επιχείρημα δεν ισχύει πλέον. Όχι μόνο τα Μάρμαρα έχουν ήδη υποστεί ζημιές από ακατάλληλο καθαρισμό, (σ.σ. στις αίθουσες της γκαλερί Duveen στο Βρετανικό Μουσείο) αλλά η Ελλάδα έχει χτίσει ένα υπέροχο μουσείο δίπλα στην Ακρόπολη, ασφαλές και προσβάσιμο, όπου φυλάσσονται τώρα τα αυθεντικά γλυπτά και όπου τα μάρμαρα θα συμπλήρωναν τη ζωφόρο.»
Υπενθυμίζεται το επιχείρημα του πρώην διευθυντή στο Βρετανικό Μουσείο Νιλ ΜακΓκρέγκορ, σχετικά με το μέλλον των μουσείων. «Μπορεί οποιοσδήποτε να συνεχίσει να κατέχει περιουσιακά στοιχεία που έχουν αγοράσει, κλαπεί ή ληφθεί από άλλες χώρες στο παρελθόν; Τα λεηλατημένα αντικείμενα, όπως τα Χάλκινα του Μπενίν (σ.σ. τεχνουργήματα από τη Νιγηρία) δικαίως επιστράφηκαν. Μπορούν όμως τα μουσεία να παραμείνουν κέντρα παγκόσμιας κουλτούρας και κληρονομιάς εάν τους επιτραπεί να κρατούν μόνο ό,τι προέρχεται από τα σημερινά πολιτικά όρια;»
«Τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι sui generis» τονίζεται (σε ελεύθερη μετάφραση ειδική περίπτωση). «Στέκονται εμπόδιο σε μια θερμή σχέση με την Ελλάδα: ο Λόρδος Βύρων θεωρείται ήρωας της ελληνικής ανεξαρτησίας. Ο ελληνισμός έφτασε στο απόγειό του στη βικτωριανή Βρετανία. Ο διαχωρισμός στοιχείων ενός καλλιτεχνικού συνόλου είναι σαν να βγάζεις τον Άμλετ από τον κατάλογο των έργων του Σαίξπηρ και να λες ότι τα δύο μπορούν να υπάρξουν χωριστά. Η επιστροφή των Μαρμάρων θα ήταν μια μεγαλόψυχη χειρονομία όταν η Βρετανία χρειάζεται να αναζωπυρώσει τις ευρωπαϊκές φιλίες» καταλήγει το άρθρο.
