Άσκηση κυριαρχικού δικαιώματος χαρακτηρίζει με ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠΕΞ την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας αλλά και της Μονής της Χώρας ως τζαμί, υποστηρίζοντας ότι τα δύο μνημεία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας.
Στην ίδια ανακοίνωση το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών υποστηρίζει ότι τα τρέχοντα προγράμματα αποκατάστασης και άλλες «υλοποιήσεις» και στα δύο μνημεία δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο σύμφωνα με τα πρότυπα της UNESCO, αντίθετα στοχεύουν στην προστασία της αυθεντικότητας και της ακεραιότητας των ακινήτων.
Παράλληλα εκφράζει «έκπληξη» για την απόφαση της 44ης συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αναφέροντας ότι περιλαμβάνει εκφράσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις εκθέσεις της Συμβουλευτικής Αποστολής του οργανισμού και την πραγματική κατάσταση σε αυτά τα μνημεία.
Αναλυτικά στην ανακοίνωσή του τουρκικό ΥΠΕΞ αναφέρει τα εξής:
«Το Μεγάλο Τζαμί της Αγίας Σοφίας και το Τζαμί της Χώρας, τα στοιχεία του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς «Ιστορικές Περιοχές της Κωνσταντινούπολης», επανακαθορίστηκαν ως τεμένη με αποφάσεις του Τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας μετά από νόμιμη διαδικασία. Η Αγία Σοφία και η Χώρα είναι οι ιδιοκτησίες της Δημοκρατίας της Τουρκίας που διατηρούνται σχολαστικά από άποψη ιστορικής, πολιτιστικής και πνευματικής αξίας.
Η λειτουργική χρήση της Αγίας Σοφίας και της Χώρας σχετίζεται αποκλειστικά με τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας. Δεδομένου ότι η Αγία Σοφία, η οποία άνοιξε για λατρεία πριν από ένα χρόνο, καταχωρήθηκε στο Ίδρυμα Πράξης ως τέμενος, η λειτουργία της αναλόγως είναι μόνο μια πράξη άσκησης δικαιωμάτων κυριαρχίας.
Από την αρχή της διαδικασίας, η Τουρκία βρίσκεται σε ανοιχτή και αδιάκοπη επικοινωνία και συνεργασία με το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Οι δύο επισκέψεις της Συμβουλευτικής Αποστολής της UNESCO στην Κωνσταντινούπολη μετά από πρόσκληση της Τουρκίας καταδεικνύουν σαφώς την εποικοδομητική και διαφανή προσέγγισή μας, η οποία αντικατοπτρίζεται επίσης στις εκθέσεις της Συμβουλευτικής Αποστολής.
Τα τρέχοντα προγράμματα αποκατάστασης και άλλες υλοποιήσεις και στα δύο μνημεία δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο σύμφωνα με τα πρότυπα της UNESCO, αντίθετα στοχεύουν στην προστασία της αυθεντικότητας και της ακεραιότητας των ακινήτων, όπως επιβεβαιώνεται από τις αποστολές της UNESCO 2019, 2020 και 2021.
Μας εκπλήσσει η απόφαση που ελήφθη κατά τη διάρκεια της 44ης συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, όπου η Τουρκία είναι επί του παρόντος παρατηρητής, η οποία περιλαμβάνει εκφράσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις εκθέσεις της Συμβουλευτικής Αποστολής και την πραγματική κατάσταση σε αυτά τα μνημεία.
Η Τουρκία αποσυνδέεται από τα σχετικά άρθρα της απόφασης σχετικά με τις «Ιστορικές Περιοχές της Κωνσταντινούπολης» με βάση προκατειλημμένες, άδικες διατυπώσεις που προετοιμάζονται με πολιτικές προθέσεις, η οποία είναι ασυμβίβαστη με τις υλοποιήσεις, την πραγματική κατάσταση και τις εκθέσεις της Συμβουλευτικής Αποστολής. Δήλωση σχετικά με αυτό το θέμα έγινε από την αντιπροσωπεία μας κατά τη διάρκεια της συνόδου που θα αντικατοπτρίζεται στα συνοπτικά αρχεία της συνάντησης.
Έχοντας πλήρη επίγνωση των δικαιωμάτων, των προνομίων και των ευθυνών της έναντι των περιουσιών της στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η Τουρκία θα συνεχίσει τις επιμελείς και αυστηρές προσπάθειές της να διατηρήσει τις τοποθεσίες της στο πλαίσιο των δεσμεύσεών μας για τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς του 1972 ως Κράτος Μέρος από το 1983».
