Ο Τζέφρι Πάιατ δεν είναι τυχαίος διπλωμάτης. Το βιογραφικό του είναι φορτωμένο με την θητεία του στην Ουκρανία την περίοδο που η εξέγερση «Μειντάν» εναντίον του φιλορώσου προέδρου σφράγισε την πορεία της χώρας και όπως αποδείχθηκε οκτώ χρόνια αργότερα καθορίζει τις παγκόσμιες εξελίξεις. Μια διαδικασία όμως που στοίχισε ακριβά στην Ουκρανία με την απώλεια της Κριμαίας και της ανατολικής περιφέρειας του Ντονμπάς.
Όμως ο κ.Πάιατ στην θητεία του στην Ελλάδα είχε επίσης δραστήριο και ενεργό ρόλο στην υλοποίηση του αμερικανικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη μιας νέας στρατηγικής που είχε και πάλι στόχο την ανάσχεση της Ρωσίας με την ανάπτυξη σχεδίων για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο αλλά και την δημιουργία νέων οδών ανάπτυξης και ανεφοδιασμού δυνάμεων που θα μπορούσαν να προωθηθούν στις νατοϊκές χώρες της Μαύρης Θάλασσας παρακάμπτοντας τα Στενά και τους περιορισμούς της Συνθήκης του Μοντρέ. Παρακάμπτοντας επίσης και την απροθυμία της «συμμάχου» Τουρκίας να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας αξιόπιστης αποτρεπτικής δύναμης που θα λειτουργούσε ως αντίβαρο της ρωσικής επιθετικότητας στην περιοχή.
Ο κ. Πάιατ ολοκληρώνει την θητεία του στην Ελλάδα έχοντας συμβάλει στην πραγματοποίηση μιας εξαιρετικά σημαντικής επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού Κ.Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο. Και σύμφωνα με πληροφορίες μας τις επόμενες ημέρες και πιθανότατα πριν από την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ θα πραγματοποιηθεί και τηλεδιάσκεψη σε επίπεδό Υπουργών Εξωτερικών του σχήματος 3+1 των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ με τον Α. Μπλίνκεν, μια κίνηση με ιδιαίτερη βαρύτητα στην συγκεκριμένη συγκυρία.
Στην διάρκεια της θητείας του στην Ελλάδα ο κ. Πάιατ πέτυχε να είναι συμβατός και με την «αριστερή» διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και πολύ περισσότερο βεβαίως με την κυβέρνηση της ΝΔ. Προώθησε τα συμφέροντα της χώρας του με δυναμικό τρόπο , διευκόλυνε και ενθάρρυνε αμερικανικές επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας και κυρίως έβαλε γερά θεμέλια στην φιλοατλαντική στροφή της Ελλάδας.
Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι οι Αμερικανοί συνέβαλλαν στην αποτροπή μιας θερμής σύγκρουσης το καλοκαίρι του 2020 όταν η Τουρκία έφθασε να κάνει έρευνες στο όριο των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου. Και ο απερχόμενος Αμερικανός πρεσβευτής δούλεψε συστηματικά για την αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης τόσο ως σημαντικού ενεργειακού κόμβου αλλά και ως πύλης εισόδου των αμερικανικών δυνάμεων προς την βαλκανική ενδοχώρα, συνέβαλε στην υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας MDCA (Greece Mutual Defense Cooperation Agreement)και πολύ συχνά βρέθηκε να συνηγορεί στις διαμαρτυρίες της Ελλάδας για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της από την Τουρκία.
Στην στρατηγική προσέγγιση του κ. Πάιατ για τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή , ο λάθος παίκτης ήταν η Τουρκία, καθώς ο αναθεωρητισμός του κ. Ερντογάν λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για την Συμμαχία και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για μια ενδοσυμμαχική σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο Αμερικανός διπλωμάτης στις συνεντεύξεις του σε ΕΡΤ και Καθημερινή, αποτυγχάνει να απαντήσει στο καίριο ερώτημα, πώς δηλαδή οι ΗΠΑ εγγυώνται την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας, καθώς παραπέμπει απλώς στο άρθρο 5 (του ΝΑΤΟ). Όμως αυτό το άρθρο προβλέπει την αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεχθεί επίθεση. Δεν αφορά όμως την περίπτωση που η επίθεση εκδηλωθεί από ένα άλλο κράτος μέλος της Συμμαχίας. Και για την Ελλάδα η απειλή δεν είναι από κάποιο τρίτο μέρος, αλλά από ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, την Τουρκία…
Ο κ. Πάιατ χθες δέχθηκε την επίθεση της Άγκυρας μέσω του tweet της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα που τον κατηγόρησε λίγο πολύ για το σύνδρομο «ταύτισης» με την χώρα φιλοξενίας του.. Η αφορμή δόθηκε από τις συνεντεύξεις του στην ΕΡΤ και στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ που υπενθύμισε τις δύσκολες στιγμές του καλοκαιριού του 2020 καταδικάζοντας τις παράνομες τουρκικές δραστηριότητες εις βάρος της Ελλάδας.
Όμως ο λόγος της επίθεσης στον Αμερικανό διπλωμάτη δεν ήταν μόνο αυτές οι αναφορές.
Η Τουρκία επιδιώκει από τώρα, λίγες εβδομάδες πριν αναλάβει τα νέα καθήκοντα του ως υφυπουργός εξωτερικών αρμόδιος για θέματα ενέργειας, να υποσκάψει το κύρος του κ. Πάιατ και να τον ενοχοποιήσει εκ των προτέρων για φιλελληνική και αντιτουρκική στάση.
Η Τουρκία συνηθισμένη τα τελευταία χρόνια από πρόσωπα όπως ο Μ. Μπράιζα και ο Α. Χοχστάιν που κατείχαν αυτή την θέση και υιοθετούσαν την τουρκική προσέγγιση, ότι κανένα ενεργειακό σχέδιο δεν θα πρέπει να προχωρήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, εάν δεν έχει την έγκριση της Τουρκίας, αισθάνεται ιδιαίτερα ανησυχία για την ανάληψη του συγκεκριμένου πόστου από τον Τ. Πάιατ.
Ο Αμερικανός διπλωμάτης προφανώς δεν είναι αυτός που προσωπικά θα χαράξει την γραμμή για την ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ. Όμως ο κ. Πάιατ έχει βάλει την σφραγίδα του σε συγκεκριμένα σχέδια. Η αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης ως κόμβου LNG, η υποστήριξη της εξαγωγής του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου μέσω Αιγύπτου και σε μορφή LNG, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας με Αίγυπτο και Ισραήλ είναι έργα που δίνουν σχετικά άμεσες απαντήσεις στο ενεργειακό αδιέξοδο της Ευρώπης, συγχρόνως όμως παρακάμπτουν την Τουρκία. Και αποτελούν την ταφόπλακα στο σχέδιο της Άγκυρας για προώθηση του αγωγού που θα συνδέει το Ισραήλ με την Τουρκία.
Με έναν τέτοιο διπλωμάτη στην θέση του υφυπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ είναι προφανές ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αισθάνεται ικανοποιημένη και ασφαλής.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι ο κ. Πάιατ μπορεί να αγάπησε την Ελλάδα, να συμμερίζεται τις ανησυχίες της χώρας μας, αλλά πάνω από όλα είναι ένας ικανότατος και πετυχημένος Αμερικάνος διπλωμάτης που προασπίζει τα συμφέροντα της χώρας του. Όσο για το παρελθόν του θα τον βαραίνει πάντοτε το «σλόγκαν» ότι την τελευταία φορά που συμβούλεψε μια κυβέρνηση (της Ουκρανίας) η χώρα αυτή έχασε ένα κομμάτι του εδάφους της…
Στη νέα θέση του, ίσως μπορέσει να διαψεύσει αυτή την προσωπική κακή παράδοση της Ουκρανίας, μένοντας συνεπής και μετατρέποντας σε «πολιτική», τα όσα έχει δηλώσει τα τελευταία χρόνια. Για τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή αλλά και για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας…
