Οι εκδόσεις Παπαδόπουλος σε συνεργασία με το Κεφίμ τα τελευταία χρόνια έχουν φέρει στο ελληνικό κοινό πολλά ενδιαφέροντα βιβλία οικονομικού και πολιτικού περιεχομένου τα οποία αν και ήταν ευρέως διαδεδομένα στο εξωτερικό μόλις πρόσφατα έφτασαν την χώρα μας. Συγγραφείς όπως ο Hazlitt, ο Mises, ο Hayek και ο Bastiat αν και πιθανώς γνωστοί σε μια μικρή ομάδα πολιτικών επιστημόνων και οικονομολόγων δεν ήταν προσβάσιμοι από τα πρωτογενή τους κείμενα στο ευρύ κοινό. Τα δύο τελευταία βιβλία που θέλουν να φέρουν φιλελεύθερους συγγραφείς στο προσκήνιο είναι «Τζον Στιούαρτ Μιλ και Κλασικός φιλελευθερισμός» και «Ρομπερτ Νοζικ: Ελευθερισμός και Δικαιώματα» τα οποία έχουν μεταφραστεί από τα αγγλικές εκδόσεις του Ινστιτούτου Fraser.
Θα ήθελα να αναφερθώ αρχικά στο πρώτο βιβλίο σχετικά με τον Τζον Στιούαρτ Μιλ από την συγγραφέα Sandra Peart. Πρέπει να είναι η μόνη εισαγωγή που καλύπτει όλο το έργο του σπουδαίου αυτού Βρετανού φιλοσόφου, πολιτικού και οικονομολόγου. Είναι ακριβές, ευκολοδιάβαστο και προσφέρει αρκετές πληροφορίες για τον ίδιο τον Μιλ του οποίου η ζωή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως τίποτα λιγότερο από συναρπαστική και αντισυμβατική. Από τα παιδικά του χρόνια όπου μπορούσε να διαβάζει ελληνικά και λατινικά σε ηλικία οκτώ ετών έως και τον σκανδαλώδη για τα δεδομένα της εποχής γάμο του με την Χάριετ Τέιλορ και τις απόψεις του για την ισότητα ανδρών και γυναικών.
Έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, μιας και μεγάλο κομμάτι της βιβλιογραφίας του Τζον Στιούαρτ Μιλ δεν έχει μεταφραστεί στη γλώσσα μας, τα κεφάλαια του βιβλίου σχετικά με τον πολιτικό του ακτιβισμό και το σύγγραμμά του “Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας”. O Μιλ υπερασπίστηκε τα δικαιώματα τόσο των Τζαμαϊκανών όσο και των Ιρλανδών οι οποίοι ήταν ακόμη υποτελείς στην Μεγάλη Βρετανία και τους συμπεριφέρονταν υποτιμητικά και βάναυσα. Ήταν κοινή αντίληψη, για παράδειγμα, ότι οι Ιρλανδοί ήταν αργόσχολοι και εάν δεν τους πίεζαν οι Άγγλοι δεν θα δούλευαν ποτέ. Αυτή ήταν μια άποψη που εκείνος κατέκρινε και πολέμησε στα κείμενα και τις ομιλίες του.
Οι “Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας” το οποίο αποτέλεσε ορόσημο στην εξέλιξη των οικονομικών και δεν υπάρχει στα ελληνικά είναι επίσης συχνό σημείο αναφοράς του βιβλίου. Περιέχει τις απόψεις του Μιλ για τον πληθυσμό, την παραγωγή και διανομή αγαθών, την αποδοτικότητα ή όχι του σοσιαλισμού, και σχεδόν οτιδήποτε μπορούσε να προβληματίζει ένα οικονομολόγο της εποχής του καθώς έχει μέγεθος περίπου 1.200 σελίδες. Ελπίζω κάποια στιγμή να το δούμε και στα ελληνικά.
Το δεύτερο βιβλίο “Ρομπερτ Νοζικ: Ελευθερισμός και Δικαιώματα” του Aeon J. Skoble είναι ένα επίσης πολύ καλό ανάγνωσμα το οποίο αναφέρεται σε έναν διανοούμενο τον οποίο σε αντίθεση με τον Μιλ είναι παντελώς άγνωστος στην χώρα μας με κανένα βιβλίο του στα ελληνικά. Ο Νόζικ δίδαξε στο Χάρβαρντ και στο βιβλίο του Αναρχία, Κράτος και Ουτοπία διατύπωσε απόψεις σχετικά με την ιδέα της δικαιοσύνης ριζοσπαστικές για την εποχή μας. Αρνήθηκε κάθε μορφή κράτους η οποία ξεπερνούσε το πολύ περιορισμένο καθήκον της εφαρμογής των νόμων καθώς οτιδήποτε πέρα από αυτό το αντιμετωπίζει ως καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το βιβλίο αυτό είναι αρκετά μικρότερο από το προηγούμενο με μονάχα 79 σελίδες κάτι απολύτως λογικό αν σκεφτούμε το εύρος του έργου του Μιλ. Ένα αναγνώστης με ενδιαφέρον για το θέμα θα μπορούσε να το ολοκληρώσει σε ένα απόγευμα.
Θεωρώ και τα δύο βιβλία ως πολύ ενδιαφέρουσες μεταφράσεις και τις συνιστώ σε όποιον θέλει μια όμορφη εισαγωγή στις ιδέες του Μιλ και του Νόζικ. Ελπίζω στο μέλλον να δούμε και κάποια από τα πρωτογενή έργα αυτών των συγγραφέων να μεταφράζονται και στα ελληνικά.
