Ήταν Νοέμβριος του 2018 όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μια λίγο διαφορετική δράση της Νέας Δημοκρατίας και του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής για τα ζώα συντροφιάς, άρχισε να διαμορφώνει την πολιτική της Νέας Δημοκρατίας για ένα βαθιά κοινωνικό θέμα που αντανακλά την ανθρωπιά μας αλλά και το επίπεδο του πολιτισμού μας.
Έκτοτε, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας συνθέτοντας σκέψεις, βέλτιστες πρακτικές και εμπειρίες άρχισε να διαμορφώνει σε συνεργασία με φιλοζωικές οργανώσεις ένα νέο σχέδιο νόμου που θύμιζε το γιοφύρι της Άρτας, παρόλη την ξεκάθαρη πολιτική βούληση του πρωθυπουργού και τις φιλότιμες προσπάθειες του τότε υφυπουργού Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιου. Η αντίδραση κατεστημένων στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ήταν σφοδρή ενώ απέναντι βρέθηκαν και πολλές κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, από τους κτηνιάτρους, μέχρι τους κυνηγούς και από τους ερασιτέχνες εκτροφείς μέχρι κάποιες φιλοζωικές οργανώσεις.
Η φαινομενικά ανίκητη αδράνεια έσπασε μετά τον ανασχηματισμό του Ιανουαρίου 2021, κυρίως λόγω ενός ανθρώπου που πλέον δικαιωματικά χαρακτηρίζεται από φίλους και αντιπάλους ως «ειδικών αποστολών» και ο οποίος έκανε το αυτονόητο βγάζοντας τελικά τα κάστανα από τη φωτιά. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, πήρε τη σκυτάλη από τον Λιβάνιο, έφερε στο τραπέζι όλους τους εμπλεκόμενους (φιλοζωικές οργανώσεις, κυνηγούς, εκπαιδευτές, ερασιτέχνες εκτροφείς, Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας-ΚΕΔΕ και συνδέσμους δήμων). Αδιαφορώντας για το πολιτικό κόστος, ο Πέτσας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου το οποίο συγκέντρωσε πάνω από 28 χιλιάδες σχόλια (!), τα περισσότερα και με μεγάλη διαφορά που έχουν υποβληθεί ποτέ σε νομοσχέδιο.
Το τελικό σχέδιο νόμου κατατέθηκε στη Βουλή και έγινε νόμος του Κράτους (ν. 4830/2021) τον Σεπτέμβριο 2021, με έναν διττό στόχο: πρώτον, να διασφαλιστεί η ευζωία όλων των ζώων, και δεύτερον, να περιοριστεί ο πληθυσμός των αδέσποτων ζώων, μέσω ενός νέου αποτελεσματικού συστήματος υιοθεσίας και μέσω ενός νέου πλαισίου αναπαραγωγής με κανόνες.
Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης «κατήγγειλαν» το νομοσχέδιο και ζητούσαν να αποσυρθεί, ψαρεύοντας σε θολά νερά, πότε υποστηρίζοντας τις θέσεις κάποιων φιλοζωικών για καθολική στείρωση και των δεσποζόμενων ζώων και πότε, κλείνοντας το μάτι στους κυνηγούς με το πρόσχημα της διατήρησης των αυτοχθόνων φυλών.
Παράλληλα, ενώ οι Δήμοι διαμαρτύρονταν για την ισχυροποίηση του ρόλου των φιλοζωικών οργανώσεων, εκείνες εμφανίζονταν διχασμένες, καθώς κάποιες ζητούσαν να επιβληθεί καθολική στείρωση στα ζώα συντροφιάς, ενώ άλλες δεν ήθελαν ούτε να το ακούσουν για τα δεσποζόμενα. Ακόμη και μετά την ψήφιση του νόμου, κάποιοι προσέφυγαν στο ΣτΕ ζητώντας να ακυρωθεί ο «νόμος Πέτσα», όχι γιατί δεν προστάτευε τα αδέσποτα ζώα, ή γιατί δεν φρόντιζε για την ευζωία όλων, αλλά γιατί, μετέφερε την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο Υπουργείο Εσωτερικών, βλέπετε για κάποιους σημασία έχουν μόνο οι αρμοδιότητες.
Τα παραπάνω εξόχως παράλογα αναδεικνύουν ότι το θέμα των αξιαγάπητων ζώων συντροφιάς είναι από τα πιο σύνθετα και δύσκολα θέματα διαμόρφωσης δημόσιας πολιτικής όταν θίγονται κατεστημένα και παρωχημένες αντιλήψεις. Αλλά αν είναι δύσκολη η διαμόρφωση πολιτικής, τότε κάποιος μπορεί να φανταστεί εύκολα τα τιτάνια εμπόδια στην προσπάθεια εφαρμογής τέτοιων προοδευτικών και υπερβατικών νόμων.
Παρά το γεγονός ότι η αντιπολίτευση προεξοφλούσε ότι δεν πρόκειται ποτέ να εφαρμοστεί ο «νόμος Πέτσα», ας θυμηθούμε τι έχει ήδη γίνει από την ψήφιση του νόμου μέχρι σήμερα:
1ον. Προχώρησε η έκδοση της πρόσκλησης για το Πρόγραμμα «Άργος», ύψους 40 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση καταφυγίων και πάγιου εξοπλισμού.
2ον. Εκδόθηκε πρόσκληση ύψους 5 εκατ. ευρώ για ένα «μέγα πρόγραμμα στειρώσεων», πρόγραμμα χωρίς προηγούμενο αναφορικά με τη χρηματοδότηση των Δήμων για στειρώσεις ζώων συντροφιάς.
3ον. Εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση - ΚΥΑ του Υπουργείου Εσωτερικών με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς. Κάτι κινείται λοιπόν και στο επίπεδο της εφαρμογής αλλά για να ολοκληρωθούν τα βήματα προς τα μπρος χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά.
Για παράδειγμα, μπορεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να προσπάθησαν να τορπιλίσουν την αναγκαία για την επιτυχία της όλης προσπάθειας μεταφορά της αρμοδιότητας στο Υπουργείο Εσωτερικών, μπορεί να απέφυγαν να μετακινηθούν οι υπάλληλοι του σχετικού Τμήματος στο Υπουργείο Εσωτερικών - γεγονός που του στέρησε την άμεση λειτουργία - είναι ξεκάθαρο ότι αναζητούνται αποτελέσματα. Έτσι λοιπόν, επιβάλλεται η άμεση στελέχωση του Τμήματος Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών για την οποία πληροφορούμαστε ότι είχε εκδοθεί σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, μέσω κινητικότητας προσωπικού, η οποία έληξε στις 16 Μαΐου 2022.
Είναι αναγκαίο να προχωρήσει το συντομότερο η επιλογή, αφού χωρίς την αρμόδια υπηρεσία και την τεχνογνωσία της δεν μπορεί να προχωρήσουν θέματα όπως η σύσταση της Επιτροπής Παρακολούθησης, η έκδοση των υπολοίπων Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων με διάφορα συναρμόδια Υπουργεία (π.χ. η κομβική ΚΥΑ με το Υπουργείο Οικονομικών για την ετήσια οικονομική ενίσχυση των Δήμων), η έκδοση σχετικών εγκυκλίων καθώς και η υποδοχή για αξιολόγηση των επιχειρησιακών σχεδίων των Δήμων.
Αν γίνουν όλα αυτά, τότε το 2022, ίσως να αποδειχθεί καθοριστικό για τα ζώα συντροφιάς στη χώρα μας, καθώς μπορεί να επιτευχθούν μια σειρά από στόχοι, όπως να γίνει επιτέλους γνωστό: (α) πόσα είναι τα αδέσποτα ζώα, (β) πόσα αδειοδοτημένα καταφύγια, δημοτικά και ιδιωτικά, υπάρχουν, (γ) πόσες στειρώσεις γίνονται τον χρόνο σε αδέσποτα αλλά και σε δεσποζόμενα ζώα, (δ) με ποιο επιχειρησιακό σχέδιο θα μειωθεί ο αριθμός των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και θα προαχθεί η ευζωία όλων, (ε) πώς θα καταρτιστούν προγράμματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης για την προστασία των ζώων συντροφιάς, (στ) και εάν τελικά είναι αποτελεσματική στην πράξη η δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής και ιστοσελίδας καταγγελιών.
Η Κυβέρνηση με τον «νόμο Πέτσα» έκανε κάτι διαφορετικό, για να αλλάξουν επιτέλους πράγματα που δεν είχαν αλλάξει για δεκαετίες και η στασιμότητα των οποίων μας προσβάλλει όλους ως κοινωνία. Είναι στο χέρι της να μην αφήσει αυτό το βήμα μετέωρο, αλλά να προχωρήσει στην ολοκλήρωσή του το 2022, αφήνοντας στην άκρη το όποιο πολιτικό κόστος μπορεί να προκαλούν μικρά ή μεγαλύτερα συμφέροντα, ή και οι σπασμωδικές κινήσεις ανθρώπων που μπορεί να αγαπούν τα ζώα, αλλά επιλέγουν ή παρασύρονται να βλέπουν το δέντρο και όχι το δάσος.
*Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας, πιστοποιημένος Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPOaaS) & σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα διαχείρισης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (GDPR), ιατρικού τουρισμού και ποιότητας. #IOwnMyHealthData
