Έχουμε μπει ημερολογιακώς στο καλοκαιράκι, αλλά μια βόλτα σε ορισμένα σημεία της πόλης των Αθηνών μάς φέρνουν σε επαφή με τις αλέες, τις δεντροστοιχίες, που αναδίνουν όμορφες μεθυστικές μυρωδιές. Σε αυτές συναντά κανείς νεραντζιές που είναι ακόμη ανθισμένες, μουριές, ελιές, αείλανθους, χαρουπιές, ακακίες και φοίνικες όχι τόσο ζωντανούς, όπως παλιά, πριν τους χτυπήσει η ασθένεια που έκανε το όμορφο και τροπικό δέντρο να αρρωστήσει σε όλη μας την χώρα.
Αλέα, λοιπόν, η σημερινή μας λέξη, που είναι ξένη, προέρχεται από τα γαλλικά, από τον διάδρομο κήπου, allee, που παράγεται με την σειρά του από το ρήμα aller, το πηγαίνω. Και το aller προέρχεται από το λατινικό ambulare, περπατώ.
Η αλέα είναι η δεντροσειρά. Καθώς τα δέντρα σχηματίζουν μια ευθεία, νιώθουμε ότι βαδίζουμε μαζί τους και αυτά συνοδεύουν το περπάτημά μας. Έτσι εξηγείται η προέλευση της λέξης από το λατινικώ ambulare.
Διάσημες αλέες της πόλης μας αυτές της Ηρώδου του Αττικού, του Ζαππείου και του Εθνικού Κήπου. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι κομμάτι του κτήματος του σημερινού μας Εθνικού Κήπου αποτελούσε ήδη από τον 4ο αιώνα τον ιδιωτικό κήπο του βοτανολόγου και φιλοσόφου Θεοφράστου, μαθητή και διαδόχου του Αριστοτέλη. Τότε τα στοιχισμένα δέντρα, λουλούδια, θάμνοι δεν τοποθετούνταν σε αλέες, μια που αυτές μας ήλθαν αργότερα από την Εσπερία. Ειδικά για τους κήπους είχαμε τις ελληνικότατες πρασιές (από το πράσον), όπου φυτεύονταν κυρίως λαχανικά. Μετά αποκτήσαμε στα ρωμαϊκά χρόνια τις βραγιές, από το λατινικό bra(g)ida, που επιβιώνει ως braida στα ιταλικά, για να περιγράψει τον κάμπο, το λιβάδι. Κάποια στιγμή προέκυψαν και τα παρτέρια, άλλη λατινογενής γαλλική λέξη από το parterre (σύνθετη από την πρόθεση par- και το terre = γη). Στα παρτέρια βλέπουμε λουλούδια, μυριστικά φυτά και άλλα.
Σήμερα με την αλέα εννοούμε δρόμο ή λεωφόρο ανάμεσα σε δεντροστοιχίες. Αllea έχουν και οι γείτονες Ιταλοί, ενώ οι Βρεττανοί alley.
Η δική μας ελληνική Αλέα με A κεφαλαίο ήταν η θεά Αθηνά της Αρκαδίας, που αρχικά αποτελούσε ξεχωριστή θεότητα, αργότερα, όμως, ταυτίστηκε με την γλαυκομάτα κόρη. Υπήρχε και πόλη Αλέα στην περιοχή, κοντά στο ομώνυμο μικρό σημερινό χωριό. Στην Τεγέα αρχαιότερος από όλους τους ελληνικούς ναούς ήταν ο πρώτος ναός, αφιερωμένος στην Αθηνά Αλέα. Του πιο πρόσφατου ναού ερείπια, επειδή ο αρχικός κατεδαφίστηκε το 395 π. Χ., σώζονται και σήμερα.
Αλέα και Αθηνά Αλέα κι έτσι ξεχάσαμε τις δυσκολίες και αναπνεύσαμε δροσιά από το πράσινο της πόλης και τα αρκαδικά βουνά.
Photo by Dutch Wikipedia via Wikimedia Commons
