Αφορμή μάς έδωσε το μνημείο για όσους «έπεσαν ηρωικά αγωνιζόμενοι» για την ΕΡΤ, που περιείχε αυτή την τόσο όμορφη λέξη, την ηώ, δηλαδή την αυγή.
? ?ώς, τ?ς ?ο?ς είναι η αυγή, το χάραμα, η ώρα εκείνη της ημέρας που ξεπροβάλλει ο ήλιος και γεμίζει η πλάση με ένα υπέροχο ροδοκόκκινο χρώμα. Η λέξη είναι παλιά, ομηρική και την συναντάμε στον Όμηρο σε στερεότυπες φράσεις, εκφράσεις που επαναλαμβάνονται, στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, για να δηλωθεί η αλλαγή της ημέρας. Διαβάζουμε, λοιπόν, χαρακτηριστικά, στην Ιλιάδα, Α 477: ?μος δ'' ?ριγένεια φάνη ?οδοδάκτυλος ?ώς (= μόλις ξεπρόβαλλε η γεννημένη το πρωί ροδοδάκτυλη αυγή...).
Ο τύπος ?ώς ήταν επικός, μάς ήλθε από τα παράλια της Ιωνίας και χρησιμοποιούνταν αντί για τον ?ως (= αυγή). Και οι δυο λέξεις είναι ομόρριζες και μάλιστα το ?ως ζει στις μέρες μας στο επίθετο εωθινός, που περιγράφει τον πρωινό.
Η ρίζα ?ώς έδωσε τη λατινική aurora, την αυγή, την αγγλική ανατολή east, τη γαλλική est και πάει λέγοντας.
? ?ώς ήταν ακόμη το φως της ημέρας, αλλά και η ίδια η ημέρα, ακόμη και η ανατολή του ήλιου. Κόρη του Τιτάνα Υπερίονος και της Τιτανίδος Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Σελήνης. Κατά μια παράδοση, ήταν σύζυγος του Τιθωνού, αλλά η Ηώς ήταν πολύ ζωηρή και συνεπώς ο Τιθωνός δεν ήταν ο μόνος άντρας που είχε πάρει. Την είχε καταραστεί η Αφροδίτη και έτσι η Ηώς είχε συνέχεια ερωτικές περιπέτειες χωρίς να βρίσκει ικανοποίηση από κάποιον άνδρα.
Ένας από τους γιους την ήταν και ο Εωσφόρος, λεκτικός τύπος ισοδύναμος του δικού μας διαβόλου, που επαναστάτησε κατά του Θεού. Ο Εωσφόρος στη μυθολογία μας είναι ο Αυγερινός, το άστρο που φέρνει την αυγή.
Λέξεις σχετικές της ίδιας οικογένειας που υπήρχαν στο λεξιλόγιό μας, στα παλιότερα ελληνικά μας ο ??ος ή ??ος (= ο πρωινός), ?ωθεν (= από τα χαράματα).
Αλλά και στα ελληνικά που μιλάμε σήμερα ετυμολογικά συγγενείς είναι και το αύριο, το έαρ (=η άνοιξη) και ο έωλος, που ανήκει στην προηγούμενη μέρα, ο χθεσινός, ο παλαιός.
Στη γλώσσα μας ακούγονται από τους ειδικούς γεωλόγους δύο ακόμη ηω- λέξεις. Ο ηωζωικός, που αναφέρεται στην πρώτη περίοδο εμφάνισης ζωικών όντων στη γη και ο ηώκαινος, ο απόλυτα καινούριος, τόσο φρέσκος, όπως η αυγή, που κάνει την εμφάνισή της το πρωί.
Η Ηώς ήταν κύριο όνομα και εξακολουθεί να είναι, αν και τώρα δεν την ακούμε με το τελικό -ς.
Ας είναι, κλείνουμε πριν μας αντικρίσουμε το εωθινό φως με τη φλυαρία μας.
