Στη σύνοδο κορυφής των G20 στο Αμβούργο είδαμε να γίνονται πολλά έκτροπα από τους διαδηλωτές. Παράλληλα, όμως, αισθητή έκαναν την παρουσία τους ορισμένοι καλλιτέχνες, οι οποίοι διαδήλωσαν με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Η καλλιτεχνική ομάδα «1000 Gestalten» με εκατοντάδες καλλιτέχνες περπατούσαν σαν ζωντανοί νεκροί, σαν «ζόμπι», στιγμιότυπο που μάς θύμισε τη λέξη μορμολύκειο.
Το μορμολύκειο στα αρχαία χρόνια ήταν ένα φόβητρο, ένας μπαμπούλας. Οι καλλιτέχνες λειτούργησαν ως εικαστικά μορμολύκεια, για να φοβίσουν τους ηγέτες, να τους ταρακουνήσουν τρόπον τινά.
Η αρχαία λέξη ήταν μορμολύκειον ή μορμολυκε?ον και περιέγραφε την προσωπίδα της Μορμούς. Η Μορμώ ήταν μια μυθική τερατόμορφη θεότητα για την οποία πίστευαν ότι όποιος την αντίκριζε μαρμάρωνε. Φυσικά μαρμάρωνε, γιατί είχε τη μορφή γριάς απειλητικής που δάγκωνε τα παιδάκια τα καημένα. Με αυτήν απειλούσαν τα παιδιά να φάνε και να μην κάνουν αταξίες. Άλλα τέτοια τέρατα ήταν η Καρκώ, η Γελλώ, η Αλφιτώ, η Έμπουσα κ. ά.
Επειδή οι αρχαίοι μας ονόμαζαν μορμολύκειο την συγκεκριμένη προσωπίδα, κατέληξε η λέξη μας να περιγράφει κάθε προσωπίδα, κάθε μάσκα. Έτσι συνεκδοχικά μορμολύκεια ονομάσθηκαν και οι προσωπίδες των ηθοποιών του θεάτρου.
Αν ανατρέξει κανείς στα παιδικά χρόνια της παλαιότερης γενιάς, σίγουρα θα βρει μορμολύκεια με τα οποία μορμολύττονταν, δηλαδή τρόμαζε (μορμολύττομαι = τρομάζω). Σε άλλους οι μεγάλοι ενέπνεαν το φόβο με τον υποτιθέμενο μπαμπούλα, σε άλλους με το γέρο που παίρνει παιδάκια σε ορισμένους με το κλασσικό μορμολύκειο των παραμυθιών, το λύκο.
Σήμερα τα μορμολύκεια τα απορρίπτει η παιδαγωγική ως παιδαγωγική μέθοδο και καλά κάνει, γιατί ο φόβος δεν είναι καλός σύμβουλος. Δε μαθαίνει κανένας μορμολυττόμενος.
Η λέξη στα νέα ελληνικά χρησιμοποιείται κυρίως μεταφορικά. Στην καθημερινότητά μας ως μορμολύκεια λειτουργούν οι θεωρίες συνωμοσίας, οι προλήψεις, οι δεισιδαιμονίες. Αυτές κάνουν τη λογική να μη λειτουργεί.
Μορμολύκεια ονομάζουμε επίσης τους πολύ άσχημους, τους δύσμορφους ανθρώπους, από τους οποίους η φύση στέρησε κάποια σωματικά χαρίσματα. Γι'' αυτούς υπάρχουν ως αντιστάθμισμα οι ψυχικές αρετές που είναι τα αντιμορμολύκεια.
Αντώνυμα του λήμματός μας είναι η λογική, η αλήθεια, η ομορφιά.
