Τα έχω ξαναγράψει για τη σχέση και τη μη σχέση μεταξύ ακρίβειας και πληθωρισμού αλλά, δεν πειράζει, ας τα ξαναπούμε. Για να μην μπερδευόμαστε δηλαδή…
Ας υποθέσουμε ότι αύριο το πρωί «εξαφανίζεται» ο πληθωρισμός. Πέφτει δηλαδή κάπου μεταξύ 1 και 2%. Κάπου εκεί, όπως έχουν εξηγήσει οι κεντρικές μας τράπεζες, που έχουν και την ευθύνη να κυνηγούν την επίμονη και παρατεταμένη άνοδο των τιμών καταναλωτή, η απειλή παρατεταμένου πληθωρισμού αποσοβείται.
Αν λοιπόν «εξαφανιστεί» ο πληθωρισμός, θα πάρει μαζί του και την ακρίβεια; Προφανώς όχι. Αυτή, θα μείνει μαζί μας. Ακόμη κι αν κάποια αγαθά και υπηρεσίες εμφανιστούν στην αγορά σε χαμηλότερες τιμές. Και πάλι, το σύνολο των τιμών σε όλα τα αγαθά και, προσοχή, τις υπηρεσίες, αυτό που λέμε «βιοτικό επίπεδο» δύσκολα θα επιστρέψει στο επίπεδο προ της εποχής που ξεκίνησαν οι πληθωριστικές πιέσεις. Δηλαδή πριν το δεύτερο εξάμηνο του 2021.
Τι κάνουμε με αυτό; Δύο λύσεις υπάρχουν. Η μια είναι να προσαρμόσουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες. Να αλλάξουμε το μείγμα των δαπανών. Να προσαρμόσουμε αυτό που λέγαμε κάποτε «καλάθι της νοικοκυράς», είτε τα «καλάθια» που εφηύρε η σημερινή κυβέρνηση: του νοικοκυριού, Πάσχα, της Σαρακοστής, του Μαθητή 1 και 2 κ.λπ., κ.λπ.
Πώς γίνεται αυτό; Μειώνοντας την οικογενειακή και προσωπική δαπάνη. Το κάναμε ήδη και συνεχίζουμε να το κάνουμε και, όλα δείχνουν ότι θα το συνεχίσουμε για αρκετό καιρό. Προφανώς από τα λιγότερο απαραίτητα. Σε αυτά, άλλωστε παρατηρούνται σποραδικές μειώσεις.
Που βεβαίως σημαίνει ότι τα «απαραίτητα» θα συνεχίσουν να μας κοστίζουν ακριβά μέχρι πανάκριβα.
Η άλλη λύση είναι εκείνη που μετρά πραγματικά αλλά είναι απείρως δυσκολότερη: να αυξήσουμε τα εισοδήματά μας σε αναλογία των πληθωριστικών αυξήσεων. Αυτό είναι πολύ δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, για τους μισθωτούς.
Πράγματι, ειδικά στους κλάδους της οικονομίας που τα πάνε καλύτερα από τους άλλους, που έχουν δηλαδή δουλειές, τα μεροκάματα και οι μισθοί ανέβηκαν από αρκετά μέχρι και εντυπωσιακά.
Με άλλα λόγια, ενώ η συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των τιμών αντιμετωπίζει το θέμα του πληθωρισμού, μόνον η άνοδος των εισοδημάτων αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ακρίβειας.
Εδώ όμως υπεισέρχεται ένα μεγάλο «αλλά». Όσο τα εισοδήματα προσαρμόζονται στο νέο επίπεδο τιμών, δηλαδή στην ακρίβεια, τόσο ο πληθωρισμός συνεχίζει την καριέρα του, ειδικά στις περιπτώσεις που η εργασία είναι το μεγάλο μέρος του κόστους, όπως συμβαίνει στις υπηρεσίες.
Με αυτό τον συνδυασμό είμαστε αντιμέτωποι από την άνοιξη και μετά και αυτός είναι ο λόγος που ο ελληνικός πληθωρισμός έχει κολλήσει πάνω από τον ευρωπαϊκό.
Ο υψηλός πληθωρισμός του 2022 πέρασε και περνά ακόμη στο κόστος των υπηρεσιών. Με άλλα λόγια, αν ο υδραυλικός, ο καθηγητής του ιδιαίτερου, ο γιατρός, το γυμναστήριο, η κυρία που καθαρίζει και τόσοι άλλοι, χρειάζονται περισσότερα χρήματα για να θρέψουν την οικογένειά τους και να κρατήσουν το βιοτικό τους επίπεδο, θα ζητήσουν μεγαλύτερη αμοιβή για τις ίδιες δουλειές που έκαναν πριν έναν χρόνο. Και θα την πάρουν.
Η ακρίβεια των υπηρεσιών δεν προσφέρει εύκολες σκηνές δραματοποίησης στην τηλεόραση αλλά είναι καθαρόαιμη ελληνική ακρίβεια.
Γιατί αυτή είναι η πιο προβληματική από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού; Γιατί άπαξ και ανέβουν οι τιμές των υπηρεσιών, είναι πολύ δύσκολο να κατέβουν. Πρακτικά δεν έχει συμβεί ποτέ. Αυτό που συμβαίνει είναι η περικοπή ενός πακέτου υπηρεσιών.
Τέλος, στη δημόσια συζήτηση ακούω πολλά για την κρατική παρέμβαση. Προσπερνώ τη φιλολογία για τους ελέγχους στα περιθώρια κέρδους, στην αισχροκέρδεια και παρόμοια, όχι γιατί δεν είναι σημαντικά, αλλά γιατί η θετική τους επίδραση είναι μικρή και ενίοτε δημιουργούν άλλες, ταυτόχρονες, στρεβλώσεις.
Κρατώ το επιχείρημα με τη μείωση των φόρων. Ισχυρίζονται κάποιοι πως το κράτος μπορεί να μειώνει τον ΦΠΑ σε ποσοστό που θα απορροφούσε τις αυξήσεις.
Ας υποθέσουμε ότι το έκανε, τι θα συνέβαινε; Σε μερικούς μήνες ο ΦΠΑ θα έπρεπε πρακτικώς να τείνει προς τον μηδενισμό του. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Μόνον αν μειώσουμε αναλογικά με την μείωση των εισπράξεων ΦΠΑ, τις πληρωμές του κράτους. Μπορεί να γίνει αυτό; Προφανώς όχι. Ούτε κανείς το προτείνει.
Επανέρχομαι λοιπόν σε μια κίνηση που βοηθά τους πάντες, συνθέτει τα περισσότερα από όσα είπαμε προηγουμένως και συγκρατεί τον πληθωρισμό με τον σωστό τρόπο: μειώνουμε τις υποχρεωτικές κρατήσεις στους μισθούς και προσαρμόζουμε την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών.
Παραδόξως, μια τέτοια πρόταση, που είναι αυτονοήτως σε όφελος των μισθωτών εργαζομένων δεν βρίσκεται στο στόμα καμμίας εκ των αντιπολιτεύσεων αλλά παραλείπεται και από το οικονομικό επιτελείο. Κρίμα!
