Όταν οι κομμουνιστές (της Κίνας) στρέφονται εναντίον των καπιταλιστών (της Αμερικής) γιατί οι τελευταίοι δεν σέβονται κανόνες της ελεύθερης αγοράς, σίγουρα ο κόσμος είναι ανάποδα. Δεν είναι βεβαίως σίγουρο, με όσα συμβαίνουν μέχρι στιγμής, ότι όλα θα πάνε κατά διαβόλου. Είχαμε και το 2018-19 παρόμοια επεισόδια, αλλά δεν κράτησαν πολύ ούτε τελικά οδήγησαν σε ιστορικές ανατροπές.
Υπάρχει όμως μια πραγματική ανισορροπία. Η παρουσία της Κίνας στην παγκόσμια αγορά είναι τόσο «βαριά» που όλοι αντιλαμβάνονται πως κάτι έπρεπε να γίνει με αυτό, εδώ και πολύν καιρό. Θα συμβεί τώρα; Δεν είναι σίγουρο. Η Κίνα παραμένει μια «κλειστή» αγορά στον πιο κρίσιμο τομέα: το νόμισμά της δεν είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμο στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος. Αυτό σημαίνει ότι η Κίνα μπορεί να ρυθμίζει το πιο κεντρικό εργαλείο κρατικής παρέμβασης, τη σχέση ανταλλαγής όσων παράγονται από την ίδια και επομένως τιμολογούνται σε γουάν, με τα άλλα διεθνή νομίσματα, όπως το δολάριο και το ευρώ.
Στο μεταξύ πάντως το δολάριο υποχώρησε, οι μετοχές υποχωρούν, αλλά και οι τιμές των βασικών αγαθών δολιχοδρομούν. Οι αγορές δεν είναι σίγουρες για όσα συμβαίνουν και, για καλό και για κακό, ενσωματώνουν μεγαλύτερο, δηλαδή ακριβότερο, κίνδυνο.
Οι δασμοί είναι τελικά ένας εσωτερικός φόρος. Ο οποίος έχει το ελάττωμα να επιβαρύνει διαστρεβλωτικά και τις δύο πλευρές. Και το κράτος που τους επιβάλει και εκείνο που υφίσταται τις συνέπειες εξίσου. Επειδή, επιπλέον, οδηγεί αναντίλεκτα σε αναλογικές κινήσεις εκ μέρους όσων τίθενται στο στόχαστρο, αφού και αυτοί με τη σειρά τους επιβάλλουν ανάλογης εμβέλειας φόρους, αυτός που το πληρώνει είναι το διεθνές εμπόριο.
Βεβαίως, εφόσον διατηρηθούν για περιορισμένο χρονικό διάστημα, μπορεί, αλλά κανείς δεν γνωρίζει με σιγουριά, να επηρεάσουν θετικά τον επαναπατρισμό παραγωγικών διαδικασιών. Αυτό όμως, ειδικά όταν πρόκειται για τις ΗΠΑ, που έχουν ένα από τα πιο υψηλά κόστη παραγωγής, σημαίνει, τελικά, μια πρόσθετη άνοδο των τιμών, άρα μια σχεδόν αντίστοιχη μείωση της αγοραστικής δύναμης.
Σε τελευταία ανάλυση, οι πρώτοι που θα πληρώσουν τη στρέβλωση που θα δημιουργήσουν οι «δασμοί Τραμπ» θα είναι οι ίδιοι οι Αμερικανοί. Κυρίως μέσω αύξησης των τιμών. Αν θέλουν κάτι να κερδίσουν θα πρέπει Αμερικανοί εργαζόμενοι να μετακινηθούν σε μονάδες υποκατάστασης προϊόντων, που δεν θα εισαχθούν λόγω δασμών. Το επιθυμούν; Δεν το γνωρίζουμε αλλά δεν είναι καθόλου μα καθόλου σίγουρο πως θα συμβεί. Και αν πραγματοποιηθεί, σε ποιο επίπεδο αμοιβών θα γίνει και ποιες θα είναι, οι σίγουρα αυξητικές, επιρροές στις τιμές;
Είναι γνωστό πως μέρος της ατζέντας Τραμπ είναι η κατάργηση -πρακτικώς- του φόρου εισοδήματος. Στο μυαλό του Ντόναλντ, οι δασμοί μπορούν να φέρουν στα ομοσπονδιακά ταμεία όσα συνεισφέρουν σήμερα οι άμεσοι φόροι. Την ιδέα θύμισε μόλις προ ολίγων εβδομάδων η υφυπουργός Εμπορίου (Howard Lutnick στο Fox News), αποκαλώντας μάλιστα τους δασμούς ως Υπηρεσία Εξωτερικού Εισοδήματος (External Revenue Service) ενώ και ο πολύς Μασκ έδιωξε ήδη 7.000 στελέχη του αμερικανικού εφοριακού μηχανισμού IRS (Internal Revenue Service). Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος είπε τον Ιανουάριο ότι «για πάρα πολύν καιρό το κράτος στηρίζεται στη φορολόγηση του σπουδαίου λαού μας».
Αν εννοεί όσα λέγει, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε γνώμη για τη διάρκεια επιβολής των δασμών. Και μάλλον και για πολλά ακόμη επί των οποίων χτίσαμε το μεταπολεμικό μοντέλο, υπό την κατά κανόνα στενόχωρη επιμονή των Αμερικανών. Ακόμη και τα πανεπιστημιακά βιβλία των φοιτητών πρέπει να ξαναγραφούν. Γιατί, αυτή τη φορά, όλα δείχνουν ότι ο Τραμπ και το εννοεί και θα το τραβήξει όσο πιο μακριά μπορεί να το καταφέρει.
