Μπροστά στη μάνα, τον πατέρα, τα αδέλφια, τους φίλους και τόσους άλλους που έχασαν τους ανθρώπους τους στο μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα, καλύτερα να σιωπήσεις. Δικαίως δεν ακούν καμία δικαιολογία. Στα μάτια τους η ευθύνη βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας.
Εμείς οι υπόλοιποι πρέπει, όμως, να σκεφτούμε λίγο πιο προσεκτικά. Αν βεβαίως θέλουμε, όσοι το θέλουμε, να κάνουμε κάτι ώστε να μη συμβαίνουν τόσο τραγικά δυστυχήματα.
Είναι σίγουρο πως όταν θα τελειώσει η δικαστική διερεύνηση, όταν ακολούθως εκτεθούν στην ακροαματική διαδικασία της δίκης όλα τα στοιχεία, αυτά που πιστεύουμε σήμερα για όσα συνέβησαν εκείνο το μοιραίο βράδυ, οι συνθήκες και οι ευθύνες θα φωτιστούν με άλλο φως.
Ελαφρυντικά δεν υπάρχουν. Κάποιοι δεν έκαναν τη δουλειά τους, κάποιοι δεν στάθηκαν στο ύψος των ευθυνών που τους ανατέθηκαν.
Κάποιος (ή μήπως κάποιοι…) ήσαν εντελώς μοιραίοι, ανίκανοι και ανεύθυνοι. Δικαίως θα δικαστούν για κακουργηματική αμέλεια.
«Πάμε κι όπου βγει» κανείς δεν μπορεί να το πει, ακόμη και σε πολεμική αποστολή. Απώλεια μνήμης, «θεωρώ σίγουρο ότι γύρισα το κλειδί, αλλά έχω κενό μνήμης», επειδή «με άφησαν μόνο από τις 10 και τέταρτο» δεν το λες, ούτε μέσα στη σύγχυση που προκάλεσε η «τράκα».
Οι άλλοι δύο μηχανοδηγοί, θύματα κι οι ίδιοι της εγκληματικής κατάστασης που επικρατούσε στα τρένα, χάθηκαν μαζί με τους επιβάτες.
Θα σταματήσουμε εκεί;
Προφανώς όχι. Πρέπει να ανέβουμε όλη την πυραμίδα της διοίκησης, Ολόκληρης της ιεραρχίας. Μέχρι τους πολιτικούς προϊσταμένους.
Οι υπουργοί και υφυπουργοί πρέπει να αντιληφθούν πως επειδή ακριβώς είναι τόσο σημαντική η θέση τους στη δομή του κράτους, αφού είναι μέλη της εκτελεστικής εξουσίας, αντιστοίχως βαριά θα είναι η εξέταση των ευθυνών τους.
Είναι όμως εξίσου σωστό ότι ο διαχωρισμός της «πολιτικής» από τη «διοικητική» ή «διαχειριστική» ευθύνη δεν μπορεί να γίνεται εκ προοιμίου. Μπροστά στους δικαστές πρέπει να παρουσιάζονται όλοι και όλες.
Είναι προφανές ότι οι εξεταστικές, προανακριτικές και άλλες κοινοβουλευτικές διαδικασίες, που διαχωρίζουν τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων, πρέπει να καταργηθούν.
Μόνον στο δικαστήριο έχουμε δώσει, ως πολιτεία και κοινωνία, την αρμοδιότητα να καταλογίσει με δίκαιο τρόπο τις ευθύνες και να μοιράσει τις ποινές.
Αν, αν λέω, ισχυριζόμαστε ότι «για όλα φταίει ο υπουργός», όπως με κομματική και μικροπολιτική σκοπιμότητα επιμένουν όσοι εκμεταλλεύονται την τραγωδία, τότε θα έπρεπε να αθωώσουμε όλους τους άλλους μέχρι κάτω.
Αν αναποδογυρίσουμε την πυραμίδα των ευθυνών, γινόμαστε όλοι ανεύθυνοι.
Αντιλαμβάνομαι ότι η ποινή αποκλειστικά για όσους είναι «ψηλά» είναι αυτό που ζητούν κάποιοι, με πολιτικά κίνητρα, που δεν διστάζουν να εκμεταλλευτούν τον πόνο και τον τρόμο των ανθρώπων.
Εκείνων που έμειναν πίσω να θρηνούν τους αγαπημένους τους.
Αλλά και εκείνων που είχαν ταξιδέψει λίγο πριν ή κάποια άλλη στιγμή. Με τα ίδια τρένα. Αυτά που έτρεχαν με τους ίδιους συρμούς, πάνω στο ίδιο δίκτυο. Με τις ίδιες ελλείψεις στα συστήματα κατεύθυνσης και συνεννόησης. Με την ίδια απειθαρχία προς τους αυστηρούς κανόνες κυκλοφορίας.
Όμως, στο δικαστήριο που σύντομα θα στηθεί, δικάζονται συγκεκριμένες ενέργειες, συγκεκριμένες παραλείψεις, συγκεκριμένα λάθη. Δεν δικάζεται η «ιστορία» του ελληνικού σιδηροδρόμου. Όποια ευθύνη κι αν καταλογιστεί στον Κ. Α. Καραμανλή, δεν είναι αυτός που έβαλε τα δύο τρένα στην ίδια γραμμή.
Στη θέση των εξεταστικών κ.λπ. επιτροπών, που γίνονται θέατρο λογομαχιών, η Βουλή οφείλει να κάνει κάτι πιο απλό. Να εξετάζει, συστηματικά, την κατάσταση των κρατικών υπηρεσιών.
Αν η «Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου» είχε συζητήσει, διεξοδικά και στη βάση εμπεριστατωμένων περιοδικών εκθέσεων, αν είχε ακροασθεί ειδικούς, διοικούντες και συνδικαλιστές, χωρίς τον συνήθη κομματικό ανταγωνισμό που συνοδεύει το βιαστικό πέρασμα νομοσχεδίων και συμβάσεων, πιθανότατα θα γνωρίζαμε πολλά περισσότερα για τους κινδύνους των ελληνικών τρένων.
Ώστε όσοι βουλευτές κατακρίνουν σήμερα τους βουλευτές της αντιπέρα όχθης να έχουν πλήρη την ευθύνη γιατί δεν προειδοποίησαν τους ψηφοφόρους τους πως δεν πρέπει να ανεβαίνουν στο τρένο.
