Της Μαίρης Βενέτη
Την Παρασκευή αναλαμβάνει και επισήμως την ηγεσία της ΕΚΤ η Κριστίν Λαγκάρντ.
Ήδη όμως από την περασμένη εβδομάδα έχoυν αρχίσει να διαφαίνονται οι προθέσεις και οι προτεραιότητες της, εκφράζοντας τη σαφή πρόθεση της να «αφιερώσει» το νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) στην υπηρεσία του περιβάλλοντος.
Δηλαδή ν' αγοράζει η ΕΚΤ περισσότερα «πράσινα» ομόλογα, ενώ ταυτόχρονα θα δώσει προτεραιότητα στα ομόλογα εταιρειών που ενδιαφέρονται έμπρακτα και με «νούμερα» για το περιβάλλον.
Πριν όμως σπεύσουν οι επενδυτές σε ξέφρενες αγορές πράσινων ομολόγων θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους ότι θα χρειαστεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να πραγματοποιηθεί η ατζέντα της κυρίας Λαγκάρντ.
Καταρχήν, η πρόταση αυτή έχει ήδη χωρίσει σε δύο στρατόπεδα την ΕΚΤ, με πρώτον μεγάλο πολέμιο τον Γερμανό επικεφαλή της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν.
Ο Βάιντμαν προειδοποίησε πως αν δοθεί προτεραιότητα στα «πράσινα» ομόλογα στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς ομολόγων, τότε υπάρχει κίνδυνος να επιβαρυνθεί δυσανάλογα η Κεντρική Τράπεζα.
Ούτε λίγο ούτε πολύ μάλιστα υποστήριξε ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ευθύνη των κυβερνήσεων και όχι της ΕΚΤ και ότι το «πράσινο» QE θα θέσει σε αμφισβήτηση την κύρια αποστολή της, που δεν είναι άλλη από την εξασφάλιση της σταθερότητας των τιμών.
Θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ως ένα βαθμό, ο Βάιντμαν έχει ένα δίκιο.
Το να αποκλίνει η ΕΚΤ από τον παραδοσιακό της ρόλο και να διογκώσει το χαρτοφυλάκιο της, σίγουρα αυξάνει το ρίσκο ενός ήδη ξεχειλωμένου ισολογισμού.
Ο κύριος Βάιντμαν όμως μαζί με τους εκπροσώπους των Κεντρικών Τραπεζών Ολλανδίας και Αυστρίας, δεν αποτελούν τον μόνο σκόπελο.
Η ΕΚΤ θα πρέπει καταρχήν να διασαφηνίσει ποιούς τίτλους θεωρεί ως πράσινους.
Ο συνολικός όγκος των «πράσινων» ομολόγων που θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμα για το πρόγραμμα της ΕΚΤ, τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι περιορισμένος.
Από την άλλη όμως, αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς.
Οι αναλυτές εκτιμούν τον υπάρχοντα όγκο πράσινων ομολόγων πέριξ στα 63 δισ. ευρώ, όμως ένα αρκετά μεγάλο μέρος ενδέχεται να βρίσκεται ήδη στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ.
Γι'αυτόν ακριβώς τον λόγο η Κριστίν Λαγκάρντ, κατά τη διάρκεια της ακρόασής της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν μίλησε ανοικτά υπέρ ενός «πράσινου» προγράμματος αγοράς ομολόγων, αλλά τόνισε με εξαιρετική διπλωματία πως «υπό τη δική της καθοδήγηση η ΕΚΤ θα διευκολύνει την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών στόχων στο χαρτοφυλάκιο της», προσθέτοντας λίγο αργότερα τη φράση, «όταν βέβαια θα έχει ολοκληρωθεί η ταξινόμηση των «πράσινων» τίτλων».
Εν αναμονή λοιπόν των «πράσινων» χειρισμών της νέας Προέδρου της ΕΚΤ η παρακολούθηση των πράσινων ευρωπαϊκών ομολόγων.
Οι φιλοδοξίες της Λαγκάρντ δεν έχουν μόνο πράσινο χρώμα
Η Κριστίν Λαγκάρντ ξέρει από προσωπική εμπειρία τι χρειάζεται να διορθωθεί στη ζώνη του ευρώ.
Σαν εκπρόσωπος του ΔΝΤ άλλωστε είχε πολλάκις τονίσει ότι η επιβραδυνόμενη οικονομική ανάπτυξη υπογραμμίζει περαιτέρω την ανάγκη μιας συντονισμένης δημοσιονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πόσο μάλλον τη στιγμή που οι ΗΠΑ από οπαδός του ελεύθερου εμπορίου μετατράπηκαν σε εχθρό, «προκαλώντας» τα έθνη της Ευρώπης να τηρήσουν μια ενιαία στάση και να υπερασπιστούν από κοινού τα συμφέροντα τους.
Μέσα από αυτή την οπτική γωνία, η Κριστίν Λαγκάρντ έχει μια εξαιρετικά φιλόδοξη ατζέντα που περιλαμβάνει:
-Ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης μέσω της θεσμοθέτησης αμοιβαίας εγγύησης καταθέσεων και δέσμευση ευρέων δημοσίων πόρων για ανακεφαλοποίηση τραπεζών, αν και όταν καταστεί απαραίτητο. Η νέα επικεφαλής της ΕΚΤ γνωρίζει καλύτερα από τον καθέναν πόσο σημαντικό είναι οι Ευρωπαίοι πολίτες να αντιλαμβάνονται ένα ευρώ που κατατίθεται στη Γερμανία ως ισοδύναμο με ένα ευρώ που κατατίθεται στην Ιταλία ή στην Ελλάδα.
-Έναντι να διασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί ασφαλείας δεν θα χρησιμοποιηθούν καταχραστικά, η νέα Πρόεδρος φιλοδοξεί να προωθήσει την απαίτηση από τις τράπεζες να λειτουργούν με μεγάλο εύρος κεφαλαίου απορρόφησης ζημιών και να περιορίσουν τις επενδύσεις τους στα κρατικά ομόλογα των χωρών τους.
-Οι οντότητες που είναι υπεύθυνες για το χρηματοπιστωτικό σύστημα- για παράδειγμα το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, SRB- θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη εξουσία αλλά και ανεξαρτησία.
(σ.σ: η ουσία αυτής της μεταρρύθμισης έγκειται στο γεγονός ότι δεν είναι δυνατόν να πρέπει να συγκαλείται έκτακτη Σύνοδος Κορυφής κάθε φορά που μια τράπεζα αντιμετωπίζει προβλήματα).
-Διαμοιρασμός μεγαλύτερου μέρους των δημοσιονομικών κινδύνων.
Η δημιουργία ενός ταμείου «σταθεροποίησης της Ευρωζώνης», το οποίο θα συγκεντρώνει συνεισφορές σε περιόδους άνθησης έναντι να παρέχει κεφάλαια έκτακτης ανάγκης σε μέλη που αντιμετωπίζουν οικονομικές προκλήσεις, θα μπορούσε για παράδειγμα να είναι μια λύση.
Ταυτόχρονα με την συγκρότηση ενός ανεξάρτητου συμβουλίου για τον καθορισμό των ανώτατων ορίων δαπανών, έναντι να εξασφαλίζεται η συνετή χρήση των πόρων του ταμείου «σταθεροποίησης». Πέραν των ορίων αυτών, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να χρηματοδοτούν τις δαπάνες με πιο ριψοκίνδυνα ομόλογα μειωμένων εξασφαλίσεων, συνθήκη που εκ των πραγμάτων θα τις πιέζει να κινούνται με δημοσιονομική σύνεση.
-Η θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού για κρατικές χρεοκοπίες, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για «αυτόματα κουρέματα χρέους» προκειμένου να αποτρέπεται η χρήση δημόσιων πόρων της Ευρωζώνης για τη διάσωση ιδιωτών πιστωτών. (σ.σ: τρανταχτό παράδειγμα η χώρα μας)
-Κατάρριψη όλων των φραγμών στην ελεύθερη ροή κεφαλαίων στο εσωτερικό της Ευρώπης.
Έναντι να ενθαρρυνθούμε οι Ευρωπαίοι πολίτες να διαφοροποιούμε τον κίνδυνο επενδύοντας σε όλο το μήκος και εύρος της Ευρωζώνης, θα πρέπει να ενδυναμωθεί η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), έτσι ώστε να αναλάβει την εναρμόνιση των δημοσιονομικών, πτωχευτικών και λογιστικών κανόνων. Αναμφισβήτητα θα είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την ελεύθερη ροή κεφαλαίων ανεξαρτήτως εθνικών συνόρων.
Για όσους θεωρούν την ατζέντα της Κριστίν Λαγκάρντ υπερβολικά αισιόδοξη, η στήλη έχει δύο παρατηρήσεις να καταθέσει.
Η πρώτη αφορά το γεγονός ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει το φρούτο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η Γερμανία αισθάνεται την ανάσα της επιβράδυνσης πιο πολύ από ποτέ, με τη βιομηχανική παραγωγή και τους δείκτες μεταποίησης να φυλλοροούν από μήνα σε μήνα, βαλλόμενες από τα νέα ήθη και έθιμα που εισήγαγαν οι ΗΠΑ στην εμπορική δραστηριότητα.
Η επιβραδυνόμενη οικονομική ανάπτυξη σε όλη την ευρωζώνη υπογραμμίζει άλλωστε ακριβώς την ανάγκη για συντονισμένη δημοσιονομική πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το Brexit από την άλλη προσφέρει μια μεγάλη βοήθεια στο να καμφθούν οι αντιρρήσεις του πυρήνα, καθώς αναδεικνύει σιγά σιγά το κόστος της διάσπασης του ενιαίου ευρωπαϊκού μπλοκ.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά το γεγονός ότι μπορεί η Κριστίν Λαγκάρντ να έχει πολλά εμπόδια απέναντι της-με κυριότερο τη Γερμανία που απεχθάνεται κάθε πρόταση προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης ισοκατανομής κινδύνων- αλλά έχει και έναν μεγάλο σύμμαχο: Τη νέα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – και επί πολλά χρόνια μέλος της κυβέρνησης της Γερμανίας- Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη θέληση από τους προκατόχους της, να ωθήσει την πολιτική της χώρας της προς μια σωστή κατεύθυνση.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες
