Ακόμη και πριν την πανδημία και το ξέφρενο ράλι που ακολούθησε το κραχ του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2020, στις αγορές εκφράζονταν συχνά φόβοι για απότομη διόρθωση, όχι γιατί υπήρχε κάποιος ορατός μεγάλος κίνδυνος. Οι επενδυτές έδειχναν να ψάχνουν μια καλή αφορμή για να πυροδοτήσουν μία σοβαρή πτώση γιατί πίστευαν ότι οι αποτιμήσεις βρίσκονταν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα.
Σήμερα, αυτές οι ανησυχίες εκφράζονται και επισήμως. Όταν ο αρμόδιος φορέας της Ευρώπης για την αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις αγορές προειδοποιεί για βίαιη διόρθωση στα χρηματιστήρια, τότε μάλλον έχουμε να κάνουμε με την πιο επίσημη μορφή συναγερμού.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ESRB), του οποίου προεδρεύει η Κριστίν Λαγκάρντ, εξέπεμψε χθες SOS. Το ESRB είναι αρμόδιο για την μακροληπτική επίβλεψη του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ε.Ε., όπως και για την πρόληψη και τον μετριασμό των συστημικών κινδύνων. Η αποστολή του καλύπτει τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τους διαχειριστές ενεργητικού, τον σκιώδη τραπεζικό τομέα, τις υποδομές των χρηματοπιστωτικών αγορών καθώς και λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αγορές.
Στην ετήσια έκθεσή του, που δημοσιεύθηκε χθες, το ESRB αναφέρει τα ακόλουθα:
Ο κίνδυνος απότομης διόρθωσης των τιμών έχει αυξηθεί εν τω μέσω αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με την υπερβολική αποτίμηση των επενδύσεων σε ορισμένους τομείς των αγορών. Υφίσταται ο κίνδυνος, προσθέτει το ESRB, ότι οι αποτιμήσεις σε κάποιους κλάδους ενδεχομένως δεν αντανακλούν τις αυξημένες αδυναμίες των επιχειρήσεων από το ξέσπασμα της κρίσης. Οι εν λόγω αδυναμίες σχετίζονται με την αυξημένη μόχλευση, τη μειωμένη κερδοφορία και τη μειωμένη ικανότητα παροχής υπηρεσιών.
Επιπλέον, η συνεχιζόμενη άνοδος των τιμών σε συγκεκριμένα assets, αντικατοπτρίζει εκτός από τις βελτιωμένες μακροοικονομικές προσδοκίες, και την αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων καθώς και τις προσδοκίες για συνέχιση των πρωτοφανών μέτρων στήριξης της οικονομίας.
Με άλλα λόγια, το αρμόδιο όργανο για τον συστημικό κίνδυνο στην Ευρώπη, επισημαίνει την απληστία των επενδυτών, τονίζοντας ότι η άνοδος στις αγορές είναι περισσότερο «πλασματική» αφού δεν δικαιολογείται από τα θεμελιώδη. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι αγορές βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση ευφορίας, όμως είναι η πρώτη φορά που επισήμως εκφράζονται σε τέτοιο βαθμό φόβοι βίαιης διόρθωσης.
Η έκθεση του ESRB αναγνωρίζει τον κίνδυνο εκτεταμένων χρεοκοπιών στην πραγματική οικονομία που με τη σειρά του απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Μάλιστα, γίνεται λόγος για θύλακες μειωμένης ρευστότητας στις αγορές, σε μία συγκυρία που η ρευστότητα είναι άπλετη στο σύστημα εξαιτίας των πακέτων στήριξης που εφαρμόζουν κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η αναφορά της Λαγκάρντ στον κίνδυνο βίαιης διόρθωσης έρχεται σε μία στιγμή που η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και πρώην επικεφαλής της Fed, Τζάνετ Γέλεν, ανακοίνωσε ότι 130 χώρες που αντιστοιχούν σε πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ συμφωνούν στην επιβολή ενός παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου, που σύμφωνα με την κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να οριστεί στο 15%.
Παρ’ όλα αυτά, τα χρηματιστήρια παγκοσμίως συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία με τον S&P 500 να κλείνει χθες σε νέο ιστορικό υψηλό στις 4.319 μονάδες που είναι το έκτο διαδοχικό ρεκόρ που καταγράφει. Είναι το μεγαλύτερο ανοδικό σερί του μεγαλύτερου χρηματιστηριακού δείκτη στον κόσμο από τον Αύγουστο του 2020.
Για να γίνει αντιληπτό το πόσο ψηλά κινούνται πλέον τα χρηματιστήρια αρκεί να πούμε ότι ο S&P 500 κατέγραψε χθες το 34ο ιστορικό υψηλό μόνο μέσα στο 2021, ξεπερνώντας ακόμη και το μεγαλύτερο σερί ρεκόρ της ιστορίας που σημειώθηκε μέσα στο 2020. Το κατά πόσο αυτά τα ιστορικά ρεκόρ δικαιολογούνται ή επιβεβαιώνουν ότι οι αγορές βρίσκονται σε φάση «φούσκας» θα φανεί στην πορεία, ωστόσο η προειδοποίηση του ESRB δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη.
