Η εβδομάδα ολοκληρώθηκε με μια μικρή αποκλιμάκωση στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, εντούτοις το brent παραμένει πεισματικά πάνω από τα 90 δολάρια/βαρέλι και το φυσικό αέριο πάνω από τα 68 ευρώ/MWh στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας.
Η είδηση το απόγευμα της Παρασκευής ότι οι αυτονομιστικές αρχές της «δημοκρατίας» του Ντονέτσκ ανακοίνωσαν έκρηξη στο κέντρο της πόλης και κάλεσαν σε εκκένωση την Ανατολική Ουκρανία, υπενθύμισε στους επενδυτές ότι η ουκρανική κρίση είναι εν εξελίξει με τις αλληλοκατηγορίες για παραβιάσεις της κατάπαυσης πυρός να συνεχίζονται για δεύτερη ημέρα.
Σήμερα η Ρωσία σύμφωνα με τους Financial Times θα προβεί σε «πυρηνικές ασκήσεις» δοκιμάζοντας βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους Κρουζ. Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι πρόκειται για προγραμματισμένες ασκήσεις εδώ και εβδομάδες, αλλά οι ΗΠΑ δήλωσαν ανοιχτά ότι πρόκειται για επίδειξη δύναμης.
Παρά τις εξελίξεις των τελευταίων ωρών, εντούτοις τρεις ειδήσεις αυτής της εβδομάδας έβαλαν το λιθαράκι τους στην έστω μικρή αποσυμφόρηση των ενεργειακών τιμών.
Μετά την αναζωπύρωση της έντασης μεταξύ Μόσχας και Ουκρανίας, η συνάντηση την επόμενη εβδομάδα του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, στην Ευρώπη ήταν η πρώτη είδηση που βοήθησε να αμβλυνθούν οι ανησυχίες για τη διαταραχή των ροών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Η προοπτική επιστροφής της πρόσθετης προσφοράς πετρελαίου από το Ιράν στην αγορά ήταν η δεύτερη είδηση που βοήθησε να αντισταθμιστούν οι φόβοι για τις συνέπειες μιας πιθανής διακοπής του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο.
Η πρόοδος στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι οποίες βρίσκονται πλέον στο τελικό στάδιο, ενίσχυσαν το ενδεχόμενο απελευθέρωσης περισσότερου πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά.
Εάν πράγματι επιτευχθεί μια νέα συμφωνία, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι εξαγωγές του Ιράν πιθανότατα θα αυξηθούν κατά 500.000 βαρέλια σε έξι μήνες και κατά 1 εκατ. βαρέλια σε 12 μήνες.
Σύμφωνα με το προσχέδιο της συμφωνίας ΗΠΑ - Ιράν, θα αναβιώσει σε γενικές γραμμές η διεθνής σύμβαση για τα πυρηνικά που είχε γίνει με το Ιράν το 2015. Η πρώτη φάση της συμφωνίας σύμφωνα με το Reuters περιλαμβάνει τον περιορισμό του εμπλουτισμού του ουρανίου από το Ιράν στο 5% και την αποδέσμευση περίπου 7 δισ. δολαρίων από ιρανικά κεφάλαια που είναι δεσμευμένα σε τράπεζες της Νότιας Κορέας, καθώς και την απελευθέρωση δυτικών κρατουμένων στο Ιράν.
Αν τηρηθούν και από τις δύο πλευρές τα πρώτα αμοιβαία βήματα, τότε θα ξεκινήσει η σταδιακή άρση των αμερικανικών κυρώσεων για το πετρέλαιο της Τεχεράνης.
Υπενθυμίζουμε ότι βάση της συμφωνίας του 2015 ο περιορισμός του εμπλουτισμού ουρανίου από την Τεχεράνη είχε καταλήξει στο ποσοστό του 3,67%. Οι ΗΠΑ το 2018 κατήγγειλαν παραβιάσεις της συμφωνίας από το Ιράν, καθώς το τελευταίο είχε φτάσει τον εμπλουτισμό του ουρανίου στα όρια της βαθμίδας των πυρηνικών όπλων.
Το Ιράν από την πλευρά του είχε υποστηρίξει ότι η παραβίαση του ποσοστού δεν είχε πολεμικούς σκοπούς αλλά μόνο οικονομικούς, καθώς απέβλεπε στην εξέλιξη της πυρηνικής τεχνολογίας.
Η τρίτη είδηση προήλθε από τις συζητήσεις μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας σχετικά με μία «συλλογική προσέγγιση» σε περίπτωση που πιεστεί η αγορά πετρελαίου από μια πιθανή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Ειδικός Απεσταλμένος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για ενεργειακά θέματα συνόδευσε τον Μπρετ ΜακΓκέρκ, συντονιστή για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στη Σαουδική Αραβία, προκειμένου να συζητήσουν τη διαχείριση πιθανών πιέσεων στην αγορά.
Πρόκειται για τη δεύτερη προσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας ως μοχλό επιρροής της προσφοράς πετρελαίου, καθώς νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα ο επικεφαλής της ΙΕΑ έκανε έκκληση στις χώρες - μέλη του ΟPEC+ να μειώσουν το χάσμα ανάμεσα στον στόχο παραγωγής και στις ποσότητες που στην πραγματικότητα παράγουν.
Ο Φατίχ Μπιρόλ επεσήμανε ότι πολλές από τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες δεν έχουν ανταποκριθεί ακόμα στον στόχο που έχουν θέσει καθώς «υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των στόχων που θέτουν οι χώρες του OPEC+ όσον αφορά τα επίπεδα παραγωγής τους και αυτού που παράγεται σήμερα»
Ο Φατίχ Μπιρόλ αναφέρθηκε στον στόχο του Οργανισμού τον Αύγουστο να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα. Ωστόσο, οι χώρες μέλη έχουν επανειλημμένα αποτύχει να προσφέρουν αυτές τις ποσότητες.
Ο λόγος που αρκετά μέλη υπολείπονται των μηνιαίων ποσοστώσεων παραγωγής τους είναι ότι δεν έχουν την ικανότητα να αυξήσουν γρήγορα την παραγωγή.
Η IEA στην τελευταία μηνιαία έκθεσή της ανέφερε ότι το χάσμα μεταξύ του στόχου και της παραγωγής τον Ιανουάριο είχε διευρυνθεί στα 900.000 βαρέλια την ημέρα.
Βέβαια, η απάντηση στην ΙΕΑ από τον Μπρούνο Ζαν Ρισάρ Ιτουά, του υπουργού πετρελαίου και φυσικού αερίου του Κονγκό που έχει την εκ περιτροπής προεδρία του OPEC για φέτος, ήταν αφοπλιστική, αν και οι αναγνώστες της στήλης μπορούν να τη μαντέψουν μετά την ανάλυση μας για τους λόγους που θα εκτινάξουν τις τιμές του πετρελαίου.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Μπρούνο Ζαν Ρισάρ Ιτουά η έλλειψη επενδύσεων στον εφοδιασμό πετρελαίου τα τελευταία χρόνια περιορίζει την ικανότητα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών να ενισχύσουν σημαντικά την παραγωγή τους. Τουτέστιν, δεν υπάρχει κάποια άμεση λύση για τις υψηλές τιμές του πετρελαίου.
Οι πετρελαϊκοί κολοσσοί θα βάλουν πλάτη;
Το γεγονός ότι οι τιμές του πετρελαίου ετοιμάζονται να αναβιώσουν τις παλιές καλές ημέρες μπορεί εύκολα κανείς να το αντιληφθεί αν παρατηρήσει την πορεία των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών όπως η Exxon Mobil, η Shell ή η Chevron κ.α.
Αν και πριν από έναν περίπου χρόνο πολλοί αναλυτές τις παρομοίαζαν σαν «απειλούμενους δεινόσαυρους», πλέον σημειώνουν τα μεγαλύτερα κέρδη τους εδώ και χρόνια και οι μετοχές τους σημειώνουν το ένα υψηλό μετά το άλλο.
Είναι διατεθειμένες άραγε οι δυτικές εταιρείες πετρελαίου να αυξήσουν την παραγωγή την κρίσιμη αυτή ώρα;
Όσον αφορά τους σχιστολιθικούς παραγωγούς εδώ και μήνες υπό την πίεση των επενδυτών και των περιβαλλοντικών ακτιβιστών ανοίγουν ολοένα και λιγότερα πηγάδια από ό,τι πριν από την πανδημία. Το ίδιο και οι υπόλοιποι παραγωγοί, επενδύουν ολοένα και λιγότερο στην εξόρυξη του πετρελαίου.
Στελέχη του κλάδου μάλιστα υποστηρίζουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν το ίδιο λάθος που έκαναν στο παρελθόν, ήτοι να αντλήσουν περισσότερο πετρέλαιο υπό το δέλεαρ των υψηλών τιμών, καθώς στο παρελθόν η τακτική αυτή επέφερε την κατάρρευση των τιμών.
Την ίδια στιγμή, σε χώρες όπως ο Ισημερινός, το Καζακστάν και η Λιβύη, οι φυσικές καταστροφές και οι πολιτικές αναταράξεις έχουν περιορίσει την παραγωγή τους τελευταίους μήνες.
Αν μέσα σε αυτό το «κάδρο» προσθέσουμε και μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, κατανοούμε ότι η αγορά του πετρελαίου μπορεί να οδηγηθεί στα άκρα.
Βλέπετε οποιαδήποτε διακοπή των ρωσικών αποστολών που διέρχονται μέσω της Ουκρανίας, , θα «ακρωτηριάσει» ενεργειακά μεγάλο μέρος της ηπείρου και θα στρεβλώσει την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού ενέργειας για τον απλούστατο λόγο ότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν έχει την πλεονάζουσα ικανότητα να αντικαταστήσει το ρωσικό πετρέλαιο.
Η Ρωσία παράγει 10 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, ή περίπου ένα στα 10 βαρέλια που χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο κάθε μέρα. Ήδη όπως αναφέραμε τον Ιανουάριο είχαμε ένα χάσμα μεταξύ του στόχου και της παραγωγής πετρελαίου πέριξ των 900.000 βαρελιών την ημέρα. Γίνεται κατανοητό ότι αν βγει η ρωσική παραγωγή εκτός, πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να την αναπληρώσουν σε όλο της το εύρος τα μέλη του OPEC και οι σχιστολιθικοί παραγωγοί.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Το πλήγμα για τις ΗΠΑ σε περίπτωση που σταματήσουν οι ρωσικές εξαγωγές δεν θα ήταν τραγικό, καθώς η χώρα εισάγει περίπου 700.000 βαρέλια την ημέρα από τη Ρωσία. Αυτή η σχετικά μέτρια ποσότητα θα μπορούσε εύκολα να αντικατασταθεί με πετρέλαιο από τον Καναδά και άλλες χώρες.
Βλέπετε οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν περισσότερο και εισάγουν λιγότερο πετρέλαιο από τότε που ξεκίνησαν οι γεωτρήσεις σε κοιτάσματα σχιστόλιθου. Ειδικά πολιτείες όπως εκείνες του Τέξας και της Λουιζιάνα θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις υψηλότερες τιμές και να δεχθούν να αυξήσουν την παραγωγή.
Η Ευρώπη από την άλλη θα βρισκόταν σε πολύ πιο μειονεκτική θέση από μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία καθώς μαζί με την απώλεια των εισαγωγών πετρελαίου θα έχανε και τις εισαγωγές φυσικού αερίου.
Ακόμη και αν δεν διακοπούν οι αποστολές ρωσικού πετρελαίου, η Ευρώπη είναι εκτεθειμένη στην πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλουν κυρώσεις ή ελέγχους εξαγωγών σε ρωσικές εταιρείες, γεγονός που θα μπορούσε σταδιακά να μειώσει την παραγωγή.
Ακόμα και αν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, ή ακόμη η Κίνα και η Ευρώπη απελευθερώσουν περισσότερο αργό από τα στρατηγικά τους αποθέματα, η ανακούφιση θα ήταν βραχύβια καθώς τα στρατηγικά αποθέματα είναι πεπερασμένα.
Στην περίπτωση που η Ρωσία δεν είναι σε θέση ή δεν θέλει να προμηθεύσει με πετρέλαιο τους εμπορικούς της εταίρους, οι μόνες που μπορούν να δώσουν μια λύση είναι οι δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες. Θα θελήσουν όμως να ανακατευθύνουν ένα σημαντικό μέρος των επενδύσεων τους από την πράσινη μετάβαση στην εξόρυξη; Πόσος χρόνος θα χρειαστεί να υποκαταστήσουν ένα σημαντικό μέρος από τις ρωσικές εξαγωγές;
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν βέβαια ότι άλλη μια λύση σε περίπτωση που οι ρωσικές προμήθειες μειωθούν ξαφνικά, είναι να πιέσει η Ουάσινγκτον τη Σαουδική Αραβία να αυξήσει την παραγωγή της ανεξάρτητα από το καρτέλ, καθώς το βασίλειο έχει αρκετά εκατομμύρια βαρέλια πλεονάζουσας χωρητικότητας που θα μπορούσε να αξιοποιήσει σε μια κρίση. Ίσως λοιπόν η Σαουδική Αραβία να αποδειχθεί στον πιο πολύτιμο μπαλαντέρ.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
