Η παροδική εκτόξευση της μετοχής της Τράπεζας Αττικής, και η πτώση που ακολούθησε και μάλλον θα συνεχιστεί, ήταν ένα επεισόδιο που θα θυμόμαστε για πολύ καιρό, όπως και όσοι αγόρασαν τη μετοχή σε μία εξωφρενική αποτίμηση. Θα θυμόμαστε όμως και τη χαμένη ευκαιρία για όσους διοικούν και όσους εποπτεύουν το Χρηματιστήριό μας. Χαμένη ευκαιρία να δείξουν πως αντιλαμβάνονται πως κάτι δεν πάει καλά και πως έχουν διάθεση να προσπαθήσουν να το διορθώσουν.
Η τεράστια άνοδος, κατά σχεδόν 800%, που σημείωσε η μετοχή της Τράπεζας Αττικής στο ξεκίνημα των συναλλαγών της προηγούμενης Δευτέρας έγινε αμέσως θέμα συζήτησης μεταξύ των επενδυτών και των επαγγελματιών της κεφαλαιαγοράς και αντικείμενο σχολιασμού από τον ειδικό οικονομικό Τύπο. Κάποιοι μίλησαν για ύποπτα κερδοσκοπικά παιχνίδια. Εμείς θα διαφωνήσουμε, δεν μπορεί να πρόκειται για κάποια οργανωμένη κερδοσκοπική κίνηση. Είναι οπωσδήποτε άξιο απορίας το γιατί κάποιοι αποφάσισαν να αγοράσουν μία μετοχή σε οκταπλάσια τιμή από αυτήν της προηγούμενης μέρας και μοιραζόμαστε την περιέργεια του Θανάση Μαυρίδη να γνωρίσει κάποιους από αυτούς.
Στο χρηματιστήριο όμως έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε κινήσεις συναλλασσομένων που ξεφεύγουν κατά πολύ από κάθε έννοια επενδυτικής λογικής, όπως για παράδειγμα ο δεκαπλασιασμός της μετοχής της εταιρείας που θα απορροφήσει κάποια στιγμή την εταιρεία που θα φτιάξει ο πρώην πρόεδρος Τραμπ. Το πιθανότερο είναι πως οι αγοραστές της μετοχής της Τράπεζας Αττικής είτε δεν είχαν φροντίσει να ενημερωθούν σωστά πριν αγοράσουν είτε αποφάσισαν συνειδητά να «ρίξουν μία ζαριά» όταν είδαν τι γινόταν. Σε κάθε περίπτωση, δεν χαιρόμαστε αν κάποιοι έχασαν χρήματα από τις αγοραπωλησίες τους στις μετοχές της Τράπεζας αλλά δεν ξεχνάμε πως όλοι είμαστε υπεύθυνοι για τις χρηματιστηριακές πράξεις μας, ειδικά σε περιπτώσεις που είναι εξόφθαλμο πως συμβαίνει κάτι παράξενο.
Αυτό που σίγουρα δεν προβλέπεται να συμβαίνει, και δεν πρέπει να συμβαίνει, είναι αυτό που έγινε με κάποιους χρηματιστηριακούς δείκτες, οι οποίοι έφθασαν να ανεβαίνουν μέχρι και κατά 8% μόνο και μόνο επειδή η Τράπεζα Αττικής που συμμετέχει σε αυτούς εκτοξεύθηκε με ελάχιστες συναλλαγές. Το πρόβλημα εδώ είναι πως η χρηματιστηριακή αξία της Τράπεζας, βάσει της οποίας υπολογίζεται η βαρύτητα της συμμετοχής της στους δείκτες λαμβάνει υπόψη της το σύνολο των μετοχών που θα έχει η τράπεζα μετά την ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της.
Το γεγονός πως ο αριθμός των μετοχών της θα αυξηθεί κατά πενήντα φορές με αυτή την ΑΜΚ, της έδωσε μία τεράστια χρηματιστηριακή αξία όταν η μετοχή άρχισε να διαπραγματεύεται σε τόσο ψηλή τιμή, με αποτέλεσμα και τον έντονο επηρεασμό των τιμών κάποιων δεικτών. Το θέαμα του δείκτη FTSEM ο οποίος ανέβαινε κατά 8%, και του τραπεζικού δείκτη που εμφανιζόταν ανοδικός τη στιγμή που οι μετοχές όλων των μεγάλων τραπεζών έπεφταν δεν ήταν θέαμα αντάξιο ενός οργανωμένου χρηματιστηρίου.
Δεν πιστεύουμε πως κάποιος «φταίει» για αυτό που έγινε, ίσως ένα επεισόδιο σαν αυτό της Τράπεζας Αττικής να ήταν, όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες, «ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί». Ο κανονισμός βάσει του οποίου υπολογίζεται η προσαρμοσμένη τιμή και η χρηματιστηριακή αξία μίας μετοχής μετά την αποκοπή του δικαιώματος προτίμησης σε ΑΜΚ εφαρμόζεται εδώ και χρόνια.
Επίσης, το γεγονός πως η μετοχή της Τράπεζας δεν εντάχθηκε σε κάποια ειδική κατηγορία διαπραγμάτευσης παρά το ξεκάθαρο έλλειμμα κεφαλαίων και τη μειωμένη ελεύθερη διασπορά των μετοχών (πράγμα που επέτρεψε την παραμονή της στους χρηματιστηριακούς δείκτες) είναι αποτέλεσμα μίας διαχρονικά διαφορετικής μεταχείρισης των τραπεζικών από όλες τις άλλες μετοχές. Όσον αφορά στο γεγονός πως η διαπραγμάτευση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης της Τ. Αττικής είναι κάτι που μοιάζει περισσότερο με φάρσα παρά με παράγωγο προϊόν, σίγουρα δεν είναι κάτι καινούριο. Ούτε θεωρούμε πως οι εποπτικές αρχές και η διοίκηση του Χ.Α. θα έπρεπε να κάνουν κάτι μόλις έγινε σαφές πως συνέβαινε κάτι παράξενο και μάλλον αρνητικό για την εικόνα της αγοράς.
Μας απογοήτευσαν όμως λίγο οι απαντήσεις/δηλώσεις του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Προφανώς αυτά που είπαν ήταν κατά βάση σωστά, δικαίως παρέπεμψαν στις ανακοινώσεις που προηγήθηκαν της αποκοπής του δικαιώματος προτίμησης για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας και πολύ σωστά επισήμαναν στους επενδυτές πως πρέπει πάντα να προσέχουν τι κάνουν. Θα μπορούσαν όμως, έστω και έμμεσα, να συμφωνήσουν με την κοινή εκτίμηση πως οι διακυμάνσεις της τιμής των χρηματιστηριακών δεικτών εξαιτίας των αντίστοιχων διακυμάνσεων της μετοχής της τράπεζας δεν έκαναν καθόλου καλό στην εικόνα της αγοράς και να αναγνωρίσουν πως μπορεί να υπάρχουν κάποια σφάλματα στον σχεδιασμό και τη λειτουργία του Χ.Α. και να δεσμευθούν πως θα κάνουν κάτι γι’ αυτό. Δεν ισχυριζόμαστε πως οι αρχές διαφωνούν με αυτό αλλά μία δημόσια αναγνώριση θα έκανε περισσότερο καλό παρά κακό.
Εν πάσει περιπτώσει, ποτέ δεν είναι αργά για να διορθωθεί κάποιο λάθος. Η περίπτωση της Αττικής δεν είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του ελληνικού χρηματιστηρίου. Ελπίζουμε όμως να σταθεί αφορμή να ασχοληθούν οι αρχές πιο ουσιαστικά με τα προβλήματα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, ιδίως τώρα που, θεωρητικά τουλάχιστον, στην ηγεσία του Χ.Α. θα έρθει κάποια (ή κάποιος) με όρεξη να βρει τρόπους για την καλύτερη λειτουργία της αγοράς μας, προς όφελος των επενδυτών, των εισηγμένων εταιρειών, των εργαζομένων του χώρου και της Οικονομίας γενικότερα. Αν θελήσει βοήθεια, μπορεί να ξεκινήσει διαβάζοντας το προχθεσινό άρθρο του Κωνσταντίνου Χαροκόπου με θέμα τη λειτουργία της αγοράς παραγώγων στο ελληνικό χρηματιστήριο.
