«Σήμερα, νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα το οποίο είχαμε θέσει, παρουσιάζουμε προς διαβούλευση το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι.Το είπαμε, το κάναμε». Αυτό τόνισε ο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης για το σχέδιο το οποίο μπήκε σε διαβούλευση.Η παρουσίαση έγινε μαζί με τον υφυπουργό Δημήτρη Οικονόμου, τους γενικούς γραμματείς Ευθύμη Μπακογιάννη και Κωνσταντίνο Αραβώση και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελάδας (ΤΕΕ), Γιώργο Στασινό.
Ο σχεδιασμός πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδα.
Μεταξύ άλλων προβλέπονται νέοι διόδοι προς την παραλία, χώροι περιπάτου, οριοθέτηση ρεμάτων, καθώς και συγκοινωνιακή μελέτη για τη διέλευση οχημάτων και Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Μάλιστα το σχέδιο εξασφαλίζει ένα μεγάλο δημόσιο περίπατο κατά μήκος της ακτής με ελεύθερο πλάτος 35 μέτρων.
Επίσης οι αρμόδιες υπηρεσίες θα προχωρήσουν στην κατεδάφιση 141 κτισμάτων κύριας χρήσης και 339 μαντρών. Όπως τονίστηκε χωρίς τις παρεμβάσεις και τα τεχνικά έργα που προβλέπουν την διάνοιξη και των 8 ρεμάτων της περιοχής, θα γκρεμίζονταν 340 κτίσματα και 440 μάντρες.
Στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι υπάρχουν και οι ακόλουθες σχηματικές απεικονίσεις για το πως θα μεταμορφωθεί η περιοχή.
"Μιλώντας στη Βουλή πέρυσι τον Οκτώβριο είχα σημειώσει ότι στόχος μας ήταν μέχρι τον Ιούλιο του 2020, όπως είχε δεσμευτεί ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για την εκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Μάτι. Οι δηλώσεις αυτές είχαν αμφισβητηθεί από την αντιπολίτευση τότε» υπενθύμισε ο υπουργός.
«Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος,σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου και με τη συμμετοχή μιας σειράς μεγάλων τεχνικών γραφείων.Tο σχέδιο που σήμερα παρουσιάζουμε θα δώσει νέα ζωή στο Μάτι» τόνισε και συνέχισε:
«Σε μια περιοχή που έχει συνδυαστεί με δυσάρεστες αναμνήσεις για όλους τους Έλληνες, αλλά πιο πολύ βεβαίως για τους κατοίκους και τις οικογένειες των θυμάτων της μεγάλης πυρκαγιάς του Ιουλίου του 2018.
Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για την επούλωση των πληγών με ένα βιώσιμο τρόπο. Όπως θα δείτε από το ίδιο το σχέδιο, ούτε ισοπεδώνουμε το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τον Προβάλινθο, την Αμπελούπολη, αλλά ούτε και ανεχόμαστε μία σειρά από απαράδεκτες καταστάσεις οι οποίες συνέτειναν στο να πάρει η καταστροφή που ζήσαμε πριν από δύο χρόνια τις διαστάσεις που τελικά πήρε.
Στο Μάτι θα μπει μια τάξη. Όχι μόνο διότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά διότι αυτό είναι προς όφελος των ίδιων των κατοίκων του. Θα αντιμετωπιστούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Θα διανοιχθούν δίοδοι προς την παραλία. Η ίδια η παραλία θα αποκτήσει ένα τελείως διαφορετικό χρώμα.
Το Μάτι θα αλλάξει εικόνα, αλλά ταυτόχρονα θα διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την προστασία της περιοχής, τόσο από πυρκαγιές όσο και από πλημμύρες λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης στα ρέματα τα οποία βρίσκονται την περιοχή.
Η δουλειά που έγινε τους προηγούμενους μήνες ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Έπρεπε να υπερπηδηθούν μια σειρά από νομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Με αλλεπάλληλες νομοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και με συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, την Περιφέρεια, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και τους Δήμους καταφέραμε και τα ξεπεράσαμε τα εμπόδια αυτά, παρουσιάζοντας το σχέδιο αυτό νωρίτερα από τις αρχικές προβλέψεις.
Σε καμιά όμως περίπτωση δεν πρέπει να δεχθεί κανένας από μας και πρώτα από όλα οι ίδιοι οι κάτοικοι του Ματιού, δύο χρόνια μετά τη μεγάλη καταστροφή, να προχωρήσουμε όπως προχωρούσαμε στο παρελθόν, χωρίς να έχουμε διδαχθεί από αυτή την τραγωδία.
Τα βασικότερα σημεία του σχεδίου
«Η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος, είπε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου, που στην συνέχεια παρουσίασε τα βασικότερα σημεία του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το Μάτι.
"Όλοι θυμόμαστε, αυτή τη στιγμή, τους 102 νεκρούς, και ο πρώτος στόχος του σχεδίου είναι να αποφύγουμε μια νέα τραγωδία στην περιοχή καθιστώντας ανθεκτική, στη φωτιά αλλά και σε άλλες φυσικές καταστροφές» είπε και συνέχισε:
Τα επόμενα βήματα είναι η ανάρτηση για δημόσια διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΠΣ, στις 25 Ιουνίου. Στη διάρκεια της διαβούλευσης θα γίνει συστηματική ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων, που ούτως ή άλλως ενημερώνονταν συνεχώς και καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπόνησης των μελετών, με πρώτο βήμα την παρουσίαση του σχεδίου στους δήμους και τις οργανώσεις των κατοίκων. Η διαβούλευση θα επιτρέψει περαιτέρω βελτιώσεις και μικρο-ρυθμίσεις του ΕΠΣ, με γνώμονα πάντα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Εκτιμούμε ότι το Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο θα εγκριθούν το ΕΠΣ και οι λοιπές υποστηρικτικές του μελέτες, μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευση θα σταλεί για επεξεργασία στο ΣτΕ πριν από το τέλος Αυγούστου.
Για τη σύνταξη του ΕΠΣ απαιτήθηκαν, πέραν της κύριας πολεοδομικής μελέτης, οκτώ άλλες υποστηρικτικές μελέτες. Η εκπόνησή τους ξεκίνησε στις αρχές του 2020, οι περισσότερες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, και οι υπόλοιπες μέσα στις επόμενες 10 ημέρες. Οι μελέτες αυτές είναι οι εξής:
- Κύρια (Πολεοδομική) Μελέτη,
- Μελέτη Τοπογραφίας,
- Μελέτη Οριοθέτησης Ρεμάτων,
- Συγκοινωνιακή Μελέτη,
- Μελέτη Κατάρτισης Δασικού Χάρτη,
- Μελέτη μείωσης της πλημμυρικής διακινδύνευσης,
- Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας,
- Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων,
- Νομική υποστήριξη.
Βασικός στόχος του ΕΠΣ είναι η δημιουργία στην περιοχή που κάηκε βιώσιμων συνθηκών, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών και θεσμικών δεσμεύσεων της κατάστασης στο Μάτι και της ανάγκης της ταχύτερης δυνατής δράσης της Πολιτείας. Τα βασικά προβλήματα που προϋπήρχαν στην περιοχή, και ανεξάρτητα από τη συμβολή τους στο ίδιο το καταστροφικό φαινόμενο πρέπει να επιλυθούν, είναι συνοπτικά τα εξής:
- κρίσιμες ελλείψεις προσπελασιμότητας και ελλιπείς προσβάσεις/ διέξοδοι προς την παραλία, λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων (περιφράξεις, κτίρια, άλλες κατασκευές), αλλά λόγω της γεωμορφολογίας,
- ανεπαρκές κυκλοφοριακό δίκτυο και ανορθολογική οργάνωση οδικού χώρου,
- έλλειψη κοινόχρηστων χώρων,
- εκτός σχεδίου αυθαίρετη δόμηση και άναρχο διασπορά κτισμάτων
- αυθαίρετη κατάληψη και δόμηση σε ρέματα και αιγιαλό,
- μικρό μέγεθος γεωτεμαχίων και κατακερματισμένη ιδιωτική ιδιοκτησία
- μεγάλης κλίμακας εκτάσεις ενιαίου ιδιοκτησιακού καθεστώτος φορέων του Δημοσίου και ευρύτερου,
- ιδιότυπο πολεοδομικό καθεστώς με αποσπασματικές εντάξεις στο σχέδιο και επιμέρους ρυθμίσεις, διαδοχικούς σχεδιασμούς που δεν έχουν θεσμοθετηθεί και πρακτικές χωρικής ανάπτυξης δεκαετιών που σχετίζονται με σειρά οικιστικές και πολεοδομικές στρεβλώσεις,
- αναπτυξιακές πιέσεις μεταξύ ορεινού όγκου Πεντέλης και θάλασσας για κατοικία και αναψυχή.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΠΣ αποβλέπει στην ανασυγκρότηση και ανάταξη του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος, με τη δημιουργία μιας περιοχής βιώσιμης οικιστικά και περιβαλλοντικά, εξοπλισμένης με επαρκείς υποδομές, και ανθεκτικής έναντι μελλοντικών κινδύνων.
Μια παράλληλη επιδίωξη είναι η ελαχιστοποίηση των κατεδαφίσεων κτισμάτων και βοηθητικών εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή ενός πολεοδομικού σχεδίου που θα διαθέτει τα προηγούμενα χαρακτηριστικά. Τα κτίσματα που εμπίπτουν σε ζώνες απομάκρυνσης είναι 141 με χρήσεις Α ή Β κατοικίας, εστίασης και τουρισμού, ενώ σε 339 οι ιδιοκτησίες κατεδαφίζονται μαντρότοιχοι.
Συνολικά, υιοθετείται μια ισορροπημένη και δίκαιη προσέγγιση, χωρίς ακρότητες: δεν κατεδαφίζονται τα πάντα, αλλά εξασφαλίζεται ότι η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος. Κατεδαφίσεις γίνονται, όταν είναι αναγκαίο για τη λειτουργικότητα και ασφάλεια της περιοχής (κύρια κτίσματα κυρίως σε κοίτες ρεμάτων, τα οποία οριοθετούνται μέσω τεχνικών έργων διευθέτησης).
Με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο οργανώνεται χωρικά μια περιοχή 8.000, περίπου, στρεμμάτων, από τα οποία τα 2.600 πολεοδομούνται για πρώτη φορά. Οι περιοχές που προστατεύονται με τη δασική νομοθεσία ή άλλες διατάξεις, φθάνουν τα, περίπου, 4.250 στρέμματα. Το υπόλοιπο της συνολικής έκτασης περιλαμβάνει τις ήδη εντός σχεδίου περιοχές που αναπλάθονται (6%), αιγιαλό και παραλία (2%), κατασκηνώσεις (2%), και διάφορες άλλες περιπτώσεις (4%).
Ειδικότερα στα περίπου 2.600 στρέμματα που πολεοδομούνται, θα οικοδομηθούν 710 στρ., 1.060 στρ. θα είναι ιδιωτικοί χώροι πρασίνου (ακάλυπτοι), και 830 στρ. αποτελούν την εισφορά σε γη, αυξάνοντας τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στην περιοχή.
Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο αποτελεί ένα ευέλικτο εργαλείο σχεδιασμού, που μπορεί να εστιάσει σε περιοχές που οριοθετούνται με λειτουργικά (σε αντιδιαστολή προς τυπικά-διοικητικά) κριτήρια και προσδιορίζει χρήσεις γης, όρους δόμησης, περιοχές προς πολεοδόμηση, περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων, περιοχές προστασίας, βασικές μεταφορικές, περιβαλλοντικές και τεχνικές υποδομές και σημαντικές χωροθετήσεις δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Είναι ένα εργαλείο συμπληρωματικό προς τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, που εφαρμόζεται όταν οι συνθήκες επιβάλλουν γρήγορα αντανακλαστικά για την επίλυση χωρικών προβλημάτων ή/και την αξιοποίηση ευκαιριών.
Η μέθοδος που χρησιμοποιείται στο Μάτι, τόσο από άποψη θεματολογίας όσο και ταχύτητας του σχεδιασμού, με εργαλεία κατά περίπτωση το Ειδικό ή το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, θα λειτουργήσει και ως υπόδειγμα για την χωρική ανάταξη και άλλων περιοχών στη χώρα με μεγάλες συγκεντρώσεις κτισμάτων, αυθαιρέτων ή μη, σε περιοχές χωρίς σχεδιασμό, σε συνάρτηση ασφαλώς με τις ιδιομορφίες κάθε συγκεκριμένης περιοχής".
