Στα μαλακά έπεσε, όπως αναμενόταν η Τουρκία, καθώς το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής δίνει στην Αγκυρα μια νέα «περίοδο χάριτος», αυτή την φορά μέχρι τον Μάρτιο του 2021 ως προς την λήψη αποφάσεων για την επιβολή κυρώσεων. Κατώτερη για μια ακόμη φορά των περιστάσεων, η ΕΕ «σύρθηκε» από εκείνες τις χώρες που βάζουν τα οικονομικά τους συμφέροντα πάνω από την κοινή και ομόφωνη δράση απέναντι στην Τουρκία, με αποτέλεσμα το τελικό κείμενο να έχει ελάχιστες διαφορές σε σχέση με το αρχικό προσχέδιο.
Στο δια ταύτα, η ΕΕ θα αποφασίσει για τα επόμενα βήματα σε σχέση με την Τουρκία τον προσεχή Μάρτιο και αφού θα έχει προηγηθεί μια «έκθεση για την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή», φράση που στο αρχικό σχέδιο αναφέρονταν με την διατύπωση «έκθεση του Μπορέλ για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο». Η περίοδος μέχρι τον Μάρτιο συνδέεται και με την αναφορά ότι «θα επιδιωχθεί να υπάρξει συντονισμός Ε.Ε. - ΗΠΑ στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου».
Το κείμενο μιλά επίσης για «παράνομες δραστηριότητες γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο» -και όχι μόνο στην Κύπρο- καλεί την Αγκυρα να δείξει υπευθυνότητα στην διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, ενώ δίνει εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο να συντάξει μια έκθεση για την κατάσταση των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας σε πολιτικό, οικονομικό επίπεδο και στις εμπορικές σχέσεις, υποννοώντας την τελωνειακή ένωση. Τονίζει επίσης ότι οι ηγέτες υποστηρίζουν την επανάληψη των συνομιλιών υπό τον ΟΗΕ για το Κυπριακό και «αναμένει το ίδιο από την Τουρκία», ενώ καταδικάζει τα τουρκικά μονομερή βήματα στα Βαρώσια.
Η ουσία είναι ότι η ΕΕ δίστασε σε ακόμη μία Σύνοδο Κορυφής να επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία, κινούμενη στη λογική του «ναι μεν, αλλά…». Το κείμενο συμπερασμάτων επιβεβαιώνει ότι η αντίδραση στις πολιτικές ισχύος της Άγκυρας με μια ορθολογική άσκηση πραγματικής πίεσης ήταν και παραμένει τελείως εκτός του ορίζοντα του Βερολίνου. Ο κατευνασμός στην αντίληψή του αποτελεί την μοναδική επιλογή.
Και πέραν του γεγονότος ότι αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία της ίδιας της Ένωσης πολύ δε περισσότερο όταν υπάρχουν χώρες που για λόγους οικονομικούς αρνούνται να αποδεχθούν την εφαρμογή κυρώσεων, στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα ατιμωρησίας στην Αγκυρα. Είναι πολύ πιθανόν προσεχώς να μεγαλώσει η τουρκική προκλητικότητα απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο.
«Η ΕΕ βάλτωσε στα αν και τα αλλά»
Το κλίμα εντός της συνόδου είχε διαφανεί από νωρίς, ενώ όσο περνούσε η ώρα η δυστοκία για τις κυρώσεις γινόταν ολοένα και πιο έντονη. Το απέδειξε το τρίτο προσχέδιο για την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας που τέθηκε αργά χθες στο τραπέζι των διαβουλεύσεων. Παρά τις ελληνικές προσπάθειες, ελάχιστες επί της ουσίας αλλαγές έγιναν σε σχέση με τα προηγούμενα. Το στίγμα έδωσε δήλωση του Κυρ. Μητσοτάκη, όπως την μετέφεραν διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλέστηκε το Politico.
«Είναι τουλάχιστον παράδοξο ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονται να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να έχει βαλτώσει στα 'αν' και στα 'αλλά'» φαίρεται να δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε παρέμβασή του, όπως ανέφερε το Politico.
Τι αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων
Στα έξι σημεία ελληνικού ενδιαφέροντος του κειμένου συμπερασμάτων αναφέρεται ότι :
1. Το διάστημα που μεσολάβησε από την Σύνοδο της 1ης -2ας Οκτωβρίου έως σήμερα, η Τουρκία συνέχισε τις μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις. Επίσης κλιμάκωσε την ρητορική της απέναντι στην ΕΕ, σε κράτη-μέλη, όπως επίσης και σε ευρωπαίους ηγέτες, (σσ: υποννοώντας τον Εμ.Μακρόν). Το Ευρωπαικό Συμβούλιο εγκαλεί την Αγκυρα για τις μονομερείς και προκλητικές της δραστηριότητες στην Αν.Μεσόγειο, όπως και στην ΑΟΖ της Κύπρου, ενώ επισημαίνει ότι αυτές συνεχίζονται. Καταγράφει την απόσυρση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruc Reis, αλλά επιμένει σε μια μόνιμη αποκλιμάκωση, έτσι ώστε να επιτραπεί η επανέναρξη των συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
2. Το Ε.Συμβούλιο επιβεβαιώνει το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ ως προς την ανάπτυξη μιας αμοιβαίας επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Και προσθέτει ότι η προσφορά μιας θετικής ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας παραμένει στο τραπέζι, υπό τον όρο ότι η Αγκυρα θα δείξει την ετοιμότητα να προωθήσει μια πραγματική συνεργασία με την Ενωση και τα κράτη-μέλη της, καθώς επίσης να επιλύσει τις διαφορές μέσω του διαλόγου και με βάση το διεθνές δίκαιο. Τέτοια ατζέντα θα μπορούσε να καλύπτει τους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου και της συνεχιζόμενης συνεργασίας στο μεταναστευτικό. Το Ευρωπαικό Συμβούλιο υπογραμμίζει την σημασία της διατήρησης ανοικτών καναλιών επικοινωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Επίσης η ΕΕ θα είναι έτοιμη να παράσχει οικονομική βοήθεια στους Σύρους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία, καθώς επίσης να συνεργαστεί στην υπεύθυνη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προς κάθε κράτος μέλος, όπως και να ενισχύσει τις προσπάθειες καταπολέμησης των δικτύων που διακινούν λαθρομετανάστες.
3. Σχετικά με τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της 1ης και 2ας Οκτωβρίου, η ΕΕ παραμένει αποφασισμένη να υπερασπιστεί τόσο τα δικά της συμφέροντα, όπως και των χωρών-μελών της ως προς την διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας. Σε αυτή την κατεύθυνση, το Ευρωπαικό Συμβούλιο :
- Καλεί το Συμβούλιο της ΕΕ να υιοθετήσει περισσότερες πιθανές κυρώσεις κατά της Άγκυρας βασισμένες στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2019 και σχετικά με περιοριστικά μέτρα για μη εξουσιοδοτημένες γεωτρήσεις στην Αν.Μεσόγειο.
- Ζητά από τον ύπατο εκπρόσωπο εξωτερικής πολιτικής και άμυνας της ΕΕ να υποβάλει μια έκθεση σχετικά με τις πολιτικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, καθώς επίσης για εργαλεία και επιλογές που μπορούν να υιοθετηθούν, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της προαναφερθείσας απόφασης προς εξέταση το αργότερο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021.
4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει τα τουρκικά μονομερή βήματα στο Βαρώσι και ζητά τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την γρήγορη επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε μια συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, ευθυγραμμισμένη με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις αρχές στις οποίες εδράζεται η ΕΕ. Αναμένει το ίδιο και από την Τουρκία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ότι με την επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ, η ΕΕ θα απεσταλμένο στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ.
5. Το Ευρωπαϊκό συμβούλιο ζητά από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να προχωρήσει την πρόταση για την πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο.
6. Η ΕΕ θα ζητήσει συνεργασία για τα θέματα που σχετίζονται με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το κείμενο:
Κυβερνητικές πηγές: «Η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά»
«Η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά. Αυτό έκανε και σε αυτό το Συμβούλιο. Ακόμα ένα βήμα που αποτελεί ισχυρή προειδοποίηση προς την Τουρκία ν' αλλάξει συμπεριφορά», τόνισαν κυβερνητικές πηγές σχολιάζοντας το κείμενο των συμπερασμάτων σχετικά με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, διευρύνοντας τη λίστα των προσώπων και των οντοτήτων που εμπλέκονται στις παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Ταυτόχρονα, δίνει εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν, το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2021, έκθεση για ολόκληρο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών (αξιολόγηση Τελωνειακής Ένωσης). Στην έκθεση θα περιλαμβάνονται όλα τα εργαλεία και οι επιλογές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας».
Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, «η καταδίκη της τουρκικής προκλητικότητας και επιθετικότητας απέναντι στην ΕΕ και στα κράτη-μέλη της, ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, υπήρξε απόλυτη και σαφής. Η Τουρκία καλείται να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης μετά την αποχώρηση του Oruç Reis, προκειμένου να καταστεί εφικτή η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Ταυτόχρονα στο κείμενο των συμπερασμάτων εντάσσεται ως προϋπόθεση για τη συνέχισή τους η αποχή από παράνομες δραστηριότητες – όρο που έχει θέσει η Ελλάδα σε κάθε σχετική συζήτηση».
