Εν τέλει ο Τζερόμ Πάουλ αποφάσισε να αδράξει την ευκαιρία χρησιμοποιώντας τον «χώρο» που του έδωσαν τα θετικά μακροοικονομικά στοιχεία αυτού του μήνα από το μέτωπο των λιανικών πωλήσεων και της αγοράς εργασίας. Έτσι από το κεντρικό βήμα του Jackson Hole δήλωσε χωρίς φόβο και πάθος-στην κυριολεξία- τις προθέσεις του για τη συνέχεια της κατά μέτωπον επίθεσης στο αντίπαλο δέος του πληθωρισμού.
Επρόκειτο για σκωτσέζικο ντους, καθώς λίγη ώρα μόλις πριν την ομιλία του Πάουλ, η μικρή αποκλιμάκωση του δείκτη για τις δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης στον οποίο εστιάζει ιδιαίτερα η Fed ως στοιχείο για την πορεία του πληθωρισμού, αναζωοπύρωσε τις ελπίδες ότι ο πληθωρισμός ίσως έχει κορυφώσει, κάτι που κατά την άποψη πολλών επενδυτών ίσως να έδινε τα περιθώρια στην Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ να μετριάσει τις αυξήσεις των επιτοκίων της.
Η αλήθεια είναι ότι κακώς υπήρχε αυτή η προσδοκία. Σημαντικά στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας ήδη από τον Ιούλιο είχαν εκφράσει τη θέση ότι θα πρέπει να δούμε μια σταθερή και πολύμηνη αποκλιμάκωση των τιμών για να αφήσει η Fed το πόδι από το γκάζι της μείωσης των επιτοκίων.
Η επιβράδυνση του δείκτη τιμών για δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης κατά 0,1% τον Ιούλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα,έναντι άλματος 1% τον Ιούνιο σε σχέση με τον Μάιο και η άνοδος του δομικού δείκτη-άνευ ενέργειας και τροφίμων- μόλις 0,1%, κάθε άλλο παρά μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι είναι μια ικανοποιητική πρόοδος.
Σε ετήσιο δε επίπεδο ο εν λόγω δείκτης επιβραδύνθηκε στο 6,3% τον Ιούλιο από 6,8% τον προηγούμενο μήνα και ο δομικός δείκτης στο 4,6% από 4,8%. Με μια τόσο μικρή αποκλιμάκωση είναι απορίας άξια η δήλωση του Ράφαελ Μπόστιτς, επικεφαλή του υποκαταστήματος της Ατλάντα και μέλος του Δ.Σ της Fed περί ηπιότερης εφεξής αύξησης των επιτοκίων μιας και «...η οικονομία δείχνει να ανταποκρίνεται στην αύξηση των επιτοκίων της Fed».
Αν σκεφτεί δε κανείς ότι οι τιμές ενέργειας ήδη κινούνται σε εντελώς διαφορετικά επίπεδα από τα επίπεδα του Ιουλίου που έγιναν οι μετρήσεις αυτές, απορεί ακόμα περισσότερο με τη δήλωση του Μπόστιτς.
Ο ίδιος ο Πάουελ λίγες ώρες μετά από το βήμα του Jackson Holl αποδόμησε αυτή τη δήλωση λέγοντας ότι τα πρόσφατα στοιχεία που δείχνουν μια ελαφρά χαλάρωση του πληθωρισμού είναι ανεπαρκή καθώς «...η βελτίωση ενός μήνα υπολείπεται πολύ από αυτό που θα χρειαστεί να δει η επιτροπή προτού είμαστε σίγουροι ότι ο πληθωρισμός κινείται προς τα κάτω».
Η προσγείωση του Προέδρου της Fed
Ο Πάουελ χθες αποφάσισε να θέσει το πρόβλημα του πληθωρισμού σε ένα πολύ πιο σοβαρό πλαίσιο από το αντίστοιχο περσινό περίγραμμα του «παροδικού φαινομένου εξαιτίας των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες».
Σε μια ομολογουμένως «γενναία» στροφή 180 μοιρών από πέρισυ, o Πρόεδρος της Fed ξεκίνησε την ομιλία του με μαθήματα ιστορίας από τη δεκαετία του 1970, όταν η Kεντρική Tράπεζα των ΗΠΑ απέτυχε αρχικά να συγκρατήσει τον πληθωρισμό χάνοντας πολύτιμο χρόνο, με αποτέλεσμα ο επόμενος Πρόεδρος της Fed, Πολ Βόλκερ, από τον Αύγουστο του 1979 να προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, προκαλώντας πολύ περισσότερο πόνο από ό,τι θα ήταν απαραίτητο εάν η Fed είχε αναλάβει δράση έγκαιρα.
«Η ιστορία προειδοποιεί για τις συνέπειες της πρόωρης χαλάρωσης της πολιτικής», προλόγισε χθες ο Πάουελ, για να περάσει αμέσως μετά στο κυρίως θέμα: Τα επιτόκια θα πρέπει να παραμείνουν σε επίπεδο που να περιορίζουν την ανάπτυξη «για κάποιο χρονικό διάστημα» καθώς υπάρχει ο κίνδυνος ο πληθωρισμός να παραμείνει πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία οι άνθρωποι αναμένουν περαιτέρω αυξήσεις των τιμών.
Τι μας λέει η ιστορική εμπειρία
Η αναφορά στον Βόλκερ ήταν ακριβώς η εισαγωγή για την φράση κλειδί «...τα επιτόκια θα πρέπει να παραμείνουν για κάποιο χρονικό διάστημα».
Ας δούμε λοιπόν το ιστορικό παράδειγμα. Όταν ο Πολ Βόλκερ ανέλαβε το ύπατο αξίωμα στη Fed, ο ετήσιος δείκτης για τις τιμές καταναλωτή είχε ανέλθει από το 6,6% στο 11,8%. Ο υψηλότερος δείκτης του 14,6% σημειώθηκε τον Απρίλιο του 1980.
Εως τότε, ο Πολ Βόλκερ προχωρούσε σε αυξήσεις επιτοκίων ώστε να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση και να «λυθεί» η κατάρα των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Το επιτόκιο του δολαρίου από το 10,9% τον Αύγουστο του 1979 έφθασε στο 17,6% τον Απρίλιο του 1980 και στο 19,1% τον Ιανουάριο του 1981, ενώ στο ενδιάμεσο διάστημα μόνον τρεις μήνες το επιτόκιο υπήρξε μονοψήφιο.
Ο ετήσιος δείκτης πληθωρισμού υποχώρησε γρήγορα από το ρεκόρ του Απριλίου του 1980 σχεδόν στο 10% το μεγαλύτερο διάστημα του 1981, ενώ μετά η πτώση ήταν εσπευσμένη κάτω του 3% έως τα μέσα του 1983.
Τουτέστιν, το ιστορικό παράδειγμα που επικαλέστηκε χθες ο Τζερόμ Πάουελ κάθε άλλο παρά προοιωνίζει μια εφήμερη και μικρή αύξηση επιτοκίων.
Οι προτεραιότητες της Fed
Αν και σαφέστατα κάθε οικονομικός κύκλος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, εντούτοις ο Πάουελ δήλωσε κάτι απόλυτα λογικό:ότι η Federal Reserve «πρέπει να συνεχίσει μέχρι να τελειώσει η δουλειά» δηλαδή να τιθασεύσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ακόμα και αν αυτό πιθανότατα να οδηγήσει σε «μια διαρκή περίοδο ανάπτυξης κάτω από την τάση» , προβλέποντας μάλιστα ότι «πολύ πιθανόν να υπάρξει κάποια άμβλυνση στις συνθήκες στην αγορά εργασίας», ενώ με τη σειρά τους τα υψηλότερα επιτόκια, η βραδύτερη ανάπτυξη και οι πιο ήπιες συνθήκες στην αγορά εργασίας θα επιφέρουν «πόνο» στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Βλέπετε, όπως πολύ σωστά σημείωσε ο Πρόεδρος της Fed «Αυτά είναι το ατυχές κόστος της μείωσης του πληθωρισμού....Αλλά μια αποτυχία αποκατάστασης της σταθερότητας των τιμών θα σήμαινε πολύ μεγαλύτερο πόνο».
Εν ολίγοις, από χθες το βράδυ η επενδυτική κοινότητα συνειδητοποίησε ότι
- Η Fed έχει πλέον βασική της προτεραιότητα την ανάσχεση του πληθωρισμού και όχι την ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια με στόχο την «οικονομική πίεση» στην οικονομία των ΗΠΑ «ώστε να επιστρέψει ο πληθωρισμός στο 2%».
(σ.σ:Για όσους αναρωτιούνται πόσο μακριά θα μπορούσε να φτάσει αυτός ο κύκλος αυξήσεων, η απάντηση κρύβεται στον ορισμό του πραγματικού επιτοκίου, για το οποίο το ζητούμενο είναι να είναι θετικό).
- Θα είναι μακρύς ο δρόμος της προσαρμογής. Ο Πάουελ μας παρέπεμψε στο ιστορικό αρχείο της εποχής του Βόλκερ για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι η «αποκατάσταση της σταθερότητας των τιμών πιθανότατα θα απαιτήσει τη διατήρηση μιας περιοριστικής πολιτικής για κάποιο χρονικό διάστημα».
- Eίναι θέμα χρόνου να υιοθετηθεί μια εξίσου επιθετική πολιτική και από τις υπόλοιπες μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες. Ήδη τις τελευταίες δύο ημέρες υπάρχουν δημοσιεύματα στο Reuters, σύμφωνα με τα οποία κάποια μέλη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θέλουν στην επόμενη συνεδρίαση της τράπεζας τον Σεπτέμβριο να συζητηθεί η αύξηση των επιτοκίων κατά 75 έως και 100 μονάδες βάσης, παρά τον κίνδυνο της ύφεσης στην Ευρωζώνη.
Όλα αυτά συγκλίνουν σε ένα λογικό συμπέρασμα: Μόλις τελείωσε και η φάση των μπλουζ στo πάρτι ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες. Από χθες, περάσαμε στο ξεπροβόδισμα των καλεσμένων, με τον S&P 500 να σημειώνει πτώση άνω του 3%, κλείνοντας την εβδομάδα κοντά στην κρίσιμη στήριξη των 4050 μονάδων.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
