Του Απόστολου Σκουμπούρη
Αγκυλώσεις θεσμικές, νομικές, συντεχνιακές, που όχι μόνο κρατούν δεκαετίες αλλά προέρχονται από τα... βάθη του 20ού αιώνα, τις πρώτες δεκαετίες του, συνεχίζουν να βάζουν αναχώματα στις δυνατότητες ανάπτυξης του ευρύτερου κλάδου της Ζυθοποιίας στην Ελλάδα.
Ενός κλάδου από τους πλέον εξωστρεφείς, με πολλές καινούριες εταιρείες να έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια, κάτι που ευνόησε και η κρίση, που έφερε στο προσκήνιο ελληνικά προϊόντα.
Νόμοι και διατάξεις που μπορεί όταν δημιουργήθηκαν να εξυπηρετούσαν την τότε κοινωνικοοικονομική κατάσταση, όμως, μετά από σχεδόν 90 χρόνια, είναι όχι μόνο παρωχημένοι, αλλά και ευθέως αντιαναπτυξιακοί.
Τον περασμένο Μάιο, μιλώντας στο Liberal, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης (ΕΖΑ) κ. Αθανάσιος Συριανός, είχε αναφερθεί στο νόμο που υπήρχε από το 1927 και απαγόρευσε στις ζυθοποιίες να δραστηριοποιούνται και στον κλάδο των αναψυκτικών.
Ασχέτως αν οι εγκαταστάσεις ήταν πανομοιότυπες δεν επιτρέπονταν σε όσους παρήγαγαν μπύρα, να μπουν στην αγορά των αναψυκτικών. «Χρειάστηκε να έρθουν οι λεγόμενες... μνηνονιακές δυνάμεις, το γνωστό πρόγραμμα Task Force υπό τον Χορστ Ράινχενμπαχ για να υποχρεωθούμε σε αλλαγές που θα έπρεπε μόνοι μας ως κράτος να είχαμε κάνει εδώ και δεκαετίες», τόνιζε τότε ο κ. Συριανός.
Αυτή η αλλαγή, έδωσε την ευκαιρία στην ΕΖΑ να μπει στην αγορά των αναψυκτικών, κάτι που άνοιξε το δρόμο για τις πρώτες εξαγωγές 40 κοντέινερς αναψυκτικών προς το Ισραήλ, περιοχή που δραστηριοποιείται με τη μπύρα.
Χθες, σε επίσημη συνέντευξη τύπου η Ελληνική Ένωση Ζυθοποιών αναφέρθηκε στις υπόλοιπες νομικές αγκυλώσεις και το εξαιρετικά απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο που λειτουργεί ως ανάχωμα σε νέες επενδύσεις, ενώ οδηγεί σε στρεβλώσεις την ίδια την αγορά.
Η Ελληνική Ένωση Ζυθοποιών, στην οποία συμμετέχουν οι (διεθνών πλέον συμφερόντων) μεγάλες Αθηναϊκή Ζυθοποιία και Carlsberg αλλά και μικρότερες, αμιγώς ελληνικές εταιρείες, καταθέτει δέσμη πέντε προτάσεων στην ελληνική κυβέρνηση, ώστε να ξεμπλοκάρει η αγορά από αγκυλώσεις βασιλικών διαταγμάτων!
Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, η παραγωγή μπύρας δεσμεύεται από βασιλικό διάταγμα του 1922 το οποίο της απαγορεύει να χρησιμοποιήσει συγκεκριμένες πρώτες ύλες, παρά το γεγονός ότι τέτοιοι περιορισμοί δεν υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά.
Οι ζυθοποιοί ζητούν να αλλάξει το απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο, οπότε να τους επιτραπεί η χρήση φρούτων και άλλων στην παραγωγή μπύρας, ώστε να αξιοποιηθούν τα προϊόντα της ελληνικής γης και να αναπτυχθούν προϊόντα ελληνικής ταυτότητας.
Οι ελληνικές εταιρείες δεν μπορούν να παράξουν μηλίτη (κατηγορία με ρυθμό ανάπτυξης 70%) ενώ ορισμένες σκέφτονται το ενδεχόμενο να κάνουν την παραγωγή του προϊόντος στο εξωτερικό και να το εισάγουν στην Ελλάδα!
Δηλαδή, μια ελληνική ζυθοποιία δεν επιτρέπεται να παράγει μπύρα με φρούτα, ή μηλίτη, όμως επιτρέπεται να εισάγει τέτοιες μπύρες από το εξωτερικό και να τις εμπορεύεται ελεύθερα στη χώρα μας! Στρεβλώσεις και αγκυλώσεις προηγούμενων αιώνων, που όμως κανείς δεν αποφάσισε να τις αλλάξει.
Οι πέντε προτάσεις των ζυθοποιών
Οι πέντε προτάσεις των ζυθοποιών ώστε να ανοίξει η αγορά, είναι οι εξής:
- Καθιέρωση ευέλικτου πλαισίου για τη χρήση πρώτων υλών πχ. χρήση φρούτων στην παραγωγή μπύρας. Η δυνατότητα αυτή θα συμβάλλει στην απορρόφηση της παραγωγής ελληνικών φρούτων, αλλά και στην ανάπτυξη προϊόντων ελληνικής ταυτότητας.
- Δυνατότητα παραγωγής και εμφιάλωσης από τα ζυθοποιεία ποτών από ζύμωση όπως π.χ. ο μηλίτης γεγονός που θα επιτρέπει την παραγωγή και στη χώρα μας προϊόντων που αυτή τη στιγμή εισάγονται σε ποσοστό 100%
- Συμμετοχή των ζυθοποιείων σε επενδυτικά σχέδια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Η κίνηση αυτή μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση, αφού η Ζυθοποιία δεν συμπεριλαμβάνεται μέχρι σήμερα στους κλάδους που επιλέγονται για υπαγωγή σε τέτοια προγράμματα.
- Παροχή κινήτρων σε αγρότες και Ζυθοποιίες για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων που σχετίζονται με την παραγωγή της μπύρας, καθώς και για τη δημιουργία βυνοποιείων και μονάδων επεξεργασίας λυκίσκου.
- Να μειωθεί ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, που είναι ο 4ος υψηλότερος στην Ευρώπη, ζητώντας ο φόρος να πέσει στο μέσο όρο που ισχύει διεθνώς, ώστε τα ελληνικά προϊόντα να μπορούν να «παίζουν» με τους ίδιους όρους.
Ο κλάδος της ζυθοποιίας στην Ελλάδα
Ο κλάδος της ζυθοποιίας είναι από τους πλέον δραστήριους στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια στο χώρο τροφίμων και ποτών, ενώ – ο ερχομός της κρίσης – έδωσε την ευκαιρία για ένα γενικευμένο... restart, δημιουργικές ανακατατάξεις και «άνθιση» καινούριων προτάσεων. Πριν την κρίση τα εγχώρια προϊόντα δεν είχαν καμιά τύχη, όμως κατά τη διάρκειά της, οι συνήθειες του καταναλωτικού άλλαξαν υπέρ των εγχώριων προϊόντων.
Μάλιστα, από τις μόλις 13 εταιρείες το 2009, πλέον ο κλάδος απαρτίζεται από 35 εταιρείες, μικρές, μεγάλες και μεγαλύτερες, επιβεβαιώνοντας την κινητικότητα στο χώρο.
Στον κλάδο απασχολούνται άμεσα περί τους 2.000 εργαζομένους (και έως 60.000 έμμεσα), ενώ έχει συνεισφέρει 1,9 δισ. ευρώ φορολογικά έσοδα την τελευταία 5ετία της κρίσης.
Παράλληλα, υποστηρίζει ενεργά 5.000 προμηθευτές και 3.200 αγρότες – καλλιεργητές ενισχύοντας ουσιαστικά την εγχώρια γεωργική παραγωγή μέσα από προγράμματα συμβολαιακής καλλιέργειας.
Η συνεισφορά του κλάδου στα φορολογικά έσοδα το 2015 ανήλθε στα 640 εκατ. ευρώ, ενώ τα έσοδα από τον ΕΦΚ στη μπύρα για το 2016 εκτιμάται ότι θα φτάσουν στα 160 εκατ. ευρώ.
Σημαντική είναι επίσης η προστιθέμενη αξία του κλάδου στην εγχώρια αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης, η οποία για το 2015 ανήλθε στα 494 εκατ. ευρώ αλλά και η συμβολή του στον εξαγωγικό προσανατολισμό της χώρας με τις εξαγωγές μπύρας - σε χώρες εντός και εκτός Ευρώπης - να παρουσιάζουν αύξηση 89%, φτάνοντας το 2015 τα 432.000 εκατόλιτρα.
Επιπλέον, παρ'' ότι οι μεγάλες ζυθοποιίες έχουν εξαγοραστεί από ξένους, το 90% της μπύρας που καταναλώνεται στην Ελλάδα παράγεται σε εργοστάσια που λειτουργούν στη χώρα μας, αγγίζοντας τα 3.820.000 εκατόλιτρα παραγωγής για το 2015.
Νέες μικροζυθοποιίες - Πολλές φιλόδοξες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια
Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες «ψάχνουν» γεύσεις, θύμησες, μεράκι, μυρωδιές μέσα από τη δημιουργία ελληνικών σημάτων μπύρας, πολλά από τα οποία ήδη έχουν κερδίσει κάποια θέση στην αγορά, αλλά και πολλά βραβεία.
Περιοχές όπως Σαντορίνη, Κρήτη, Σέρρες, Άργος, Κέρκυρα, Τήνος, Εύβοια, Χαλκίδα, Χίος, Μεσσηνία κ.α. έχουν ήδη τα δικά τους, μικρά ή μεγαλύτερα ζυθοποιία, τα οποία δημιουργήθηκαν κυρίως τα τελευταία 6-10 χρόνια.
Προσπάθειες ανθρώπων με μόρφωση, εξειδίκευση και μεράκι στο αντικείμενο, με τεχνογνωσία μικρή ή μεγαλύτερη, ενώ πέρα από τα βασικά υλικά (βύνη, λυκίσκος, μαγιά), γίνονται αξιόλογες προσπάθειες για ξεχωριστό... φινίρισμα και προσωπικότητα, μέσα από συμπληρώματα από τοπικές πρώτες ύλες, τουλάχιστον όσον... επιτρέπεται.
Οι πιο γνωστές εξ αυτών είναι οι:
«Νήσος» Μικροζυθοποιία Τήνου,
Μικροζυθοποιία «Septem» Δήμος Κύμης – Αλιβερίου,
Μικροζυθοποιία Θεσσαλίας με έδρα το Βόλο,
Siris MicroBrewery Μικροζυθοποιία Σερρών & Βορείου Ελλάδος παράγει τη Voreia
Μικροζυθοποιία Θεσσαλονίκης παράγει την Αλη
Santorini Brewing Company που παράγει τις μπίρες Volkan και Crazy Donkey
Κερκυραϊκή μικροζυθοποιία Corfu beer,
Μικροζυθοποιία Έλιξη στη Χαλκίδα,
Ζέος ζυθοποιία από το Άργος,
Κερκυραϊκή Μικροζυθοποιία παράγει τη Royal Ionian,
Ζυθοποιία Ρόδου που παράγει τις Magnus beer και Knights beer of Rhodes,
ΝΕΔΑ στη Μεσσηνία,
Ρεθυμνιακή Ζυθοποιία παράγει βιολογικές μπύρες.
