Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Εδώ και περίπου 30 χρόνια οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να συμφωνήσουν στις προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν στην αμοιβαιοποίηση των κινδύνων και στη δημιουργία ενιαίου δημοσιονομικού πλαισίου – και ευρωομολόγου – και ενός ταμείου που θα εγγυάται τις καταθέσεις των πολιτών της Ένωσης. Τα χρόνια πέρασαν, το ευρώ μπήκε στη ζωή μας και η συζήτηση εξελίχθηκε σε συγκεκριμένο σχέδιο με απώτερο σκοπό την τραπεζική ένωση. Όμως η κρίση χρέους με επίκεντρο την Ελλάδα μετέθεσαν τις αποφάσεις με αποτέλεσμα σήμερα να μην υπάρχει συγκεκριμένος ορίζοντας υλοποίησης.
Με την κούρσα διαδοχής του Μάριο Ντράγκι να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και τη γερμανική οικονομία στα πρόθυρα της ύφεσης, ο τρίτος και κρισιμότερος πυλώνας της τραπεζικής ένωσης «αγνοείται» μέχρι νεωτέρας, ο καθώς δεν υπάρχει το βασικό συστατικό που θα επιτρέψει την πρόοδο των διαδικασιών για την πραγματική εγγύηση των καταθέσεων: η βούληση για συμφωνία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και το πολιτικό momentum αφού οι ευρωεκλογές πλησιάζουν και τα λαϊκιστικά κόμματα έχουν κάνει ήδη σημαία τους την οικονομική επιβράδυνση.
Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία για την Ιταλία και τη Γερμανία δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας, στην ΕΚΤ επικρατεί αναβρασμός για την επιλογή του επόμενου κεντρικού τραπεζίτη και ο όγκος των «κόκκινων» δανείων παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα κυρίως σε Ελλάδα και Ιταλία. Έτσι, μπορεί όλοι να μιλούν σε θεωρητικό επίπεδο για την ανάγκη εγγύησης των καταθέσεων, όμως κανείς δεν ασχολείται στην πράξη με το ζήτημα.
«Μέσω της δημιουργίας ενός κοινού ταμείου εγγύησης των καταθέσεων στην Ευρωζώνη, στην ουσία αποφασίζεται η αμοιβαιοποίηση των κινδύνων που απορρέουν από τις διαφορετικές εθνικές πολιτικές στα κράτη-μέλη. Επομένως, δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα το ταμείο αν πρώτα δεν αποφασίζονται οι πολιτικές αυτές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο». Αυτή ήταν πάντοτε η θέση της Γερμανίας σε ότι αφορά την προοπτική δημιουργίας ενός κεντρικού μηχανισμού που θα εγγυάται τις καταθέσεις των πολιτών της Ευρωζώνης έως 100.000 ευρώ.
Την ίδια άποψη μεταφέρει στο Liberal.gr, ανώτερος αξιωματούχος από τις Βρυξέλλες, περιγράφοντας την στασιμότητα που επικρατεί σήμερα ως προς αυτό το θέμα και τις ζυμώσεις που γίνονται σε ΕΚΤ και Κομισιόν, από τη στιγμή που η εγγύηση των καταθέσεων δεν είναι πλέον στα… χέρια του Μάριο Ντράγκι αλλά στον διάδοχό του. Συνεπώς, η κούρσα διαδοχής αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα 6 μήνες πριν αποχωρήσει ο «Super Mario» από τη Φρανκφούρτη.
Αν οι οικονομικές συνθήκες ήταν ευνοϊκές τότε τα πράγματα θα ήταν κάπως καλύτερα όμως η Ιταλία βρίσκεται ήδη σε ύφεση, η Γερμανία είδε το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται στο γ' τρίμηνο του 2018 και να παραμένει αμετάβλητο στο δ' τρίμηνο – ουσιαστικά είναι και αυτή σε ύφεση – και η παγκόσμια οικονομία πατάει φρένο.
Την περασμένη Παρασκευή, μάλιστα, μάθαμε ότι η βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία υποχώρησε το Φεβρουάριο και μία ημέρα νωρίτερα έγινε γνωστό ότι μειώθηκαν και οι βιομηχανικές παραγγελίες τον ίδιο μήνα, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι οι νέες παραγγελίες και οι εξαγωγές υποχώρησαν με ρυθμό που έχει να παρατηρηθεί από την παγκόσμια κρίση του 2008. Όλα αυτά είναι σημάδια που κάνουν την ΕΚΤ να ετοιμάζεται για νέα υποβάθμιση των προβλέψεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η διελκυστίνδα για τον διάδοχο του Ντράγκι… αλλάζει επίπεδο. Ο επόμενος επικεφαλής της ευρωτράπεζας θεωρητικά θα είναι αυτός που θα υπογράψει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. Όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει οι χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ να συμφωνήσουν στην αμοιβαιοποίηση των κινδύνων. Δυστυχώς, πρόκειται για μία πολύ μακρινή προοπτική, είτε είναι Γερμανός είτε Γάλλος ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ.
Στην περίπτωση που επικρατήσει το άλλοτε φαβορί Γενς Βάιντμαν, είναι προφανές ότι η ΕΚΤ θα σφίξει τα λουριά και οι εξελίξεις θα είναι πολύ πιο αργές, αφού το Βερολίνο έχει ξεκαθαρίσει ότι αν δεν μειωθούν τα «κόκκινα» δάνεια – η καμπάνα χτυπάει κυρίως για Ελλάδα και Ιταλία – η τραπεζική ένωση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Ακόμη, όμως, και αν η Γερμανία ρίξει το βάρος στην Κομισιόν και όχι στην ΕΚΤ και πάλι η εγγύηση των καταθέσεων θέλει χρόνο, αφού όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν πηγές με γνώση των διεργασιών στη Φρανκφούρτη «αν δεν τα κατάφερε ο Ντράγκι, τότε πολύ δύσκολα οποιοσδήποτε άλλος θα πάει κόντρα στο Βερολίνο».
Αν, ωστόσο, ο επόμενος επικεφαλής της ΕΚΤ είναι ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, ο οποίος στο παρελθόν έχει ταχθεί υπέρ της χορήγησης δανείων σε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χωρίς την απαίτηση μεταρρυθμίσεων, είναι προφανές ότι η Γερμανία θα θέσει τους δικούς της όρους, όπως κάνει και σήμερα.
Εκτός και αν η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών είναι τόσο ραγδαία που η Ευρωζώνη αναγκαστεί να αποφασίσει την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων για να διασφαλίσει την ίδια της την επιβίωση. Μέχρι τότε η εγγύηση των καταθέσεων θα αποτελεί… όνειρο απατηλό.
