Του Βασίλη Γεώργα
Με την «εργαλειοθήκη νο3» του ΟΟΣΑ ανά χείρας καλείται να προχωρήσει η κυβέρνηση σε περαιτέρω απελευθέρωση αγορών και επαγγελμάτων στην Ελλάδα με στόχο να άρει εμπόδια εισόδου και να ενισχύσει τον ανταγωνισμό.
Η νέα μελέτη του ΟΟΣΑ που παραδόθηκε στην ελληνική κυβέρνηση, καταπιάνεται με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (πλην τηλεοπτικών σταθμών), τον κατασκευαστικό κλάδο, τη φαρμακοβιομηχανία (γενόσημα), το ηλεκτρονικό εμπόριο, τις χημικές βιομηχανίες (απορρυπαντικά), και το Χονδρεμπόριο ενώ καταλήγει σε 356 συστάσεις για αλλαγές του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου προκειμένου να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Οι πέντε αυτοί κλάδοι αντιπροσωπεύουν το 11,2% του ΑΕΠ και το 16,7% της απασχόλησης σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, και εκτιμά πως αν υιοθετηθούν οι συστάσεις του για την άρση των αντικινήτρων που εντοπίζει, η θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία θα μπορούσε να φτάσει στα 414 εκατ. ευρώ.
Για την σύνταξη της τρίτης εργαλειοθήκης ο ΟΟΣΑ εξέτασε συνολικά 1.288 νομοθετήματα και ανέλυσε συνολικά 577 πιθανούς κανονιστικούς φραγμούς στους πέντε συγκεκριμένους οικονομικούς κλάδους.
Ειδικά για τους τηλεοπτικούς σταθμούς επισημαίνει ότι στη μελέτη για τα ΜΜΕ: "το παρόν σχέδιο δεν περιλαμβάνει την αξιολόγηση του νόμου 4339/2015 και της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 7577/2016, λόγω των συνεχιζόμενων διαδικασιών, και η εκτίμηση αυτή μπορεί να προστεθεί σε μεταγενέστερο στάδιο."
Συστάσεις «κλειδιά»
-κατάργηση των αυστηρών απαιτήσεων αδειοδότησης στο χονδρικό εμπόριο καυσίμων, μεταξύ των οποίων οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και οι ελάχιστες απαιτήσεις αποθήκευσης.
-επανεξέταση των αποκλειστικών συμβάσεων μεταξύ των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και των πρατηρίων ώστε να διασφαλιστεί ότι η διάρκεια των συμβάσεων δεν μπορεί να παραταθεί πέραν των νομικών όρων και να ενθαρρύνει ο ανταγωνισμός μεταξύ των χονδρεμπόρων.
-Απλοποίηση των κανόνων και περιορισμών για τη λειτουργία των φαρμακαποθηκών ώστε να μειωθεί το κόστος και ο διοικητικός φόρτος για τους χονδρεμπόρους
-Στον τομέα των κατασκευών συστήνει να συμμετέχουν σε ένα διαγωνισμό όλοι οι υποψήφιοι ανεξάρτητα από την ταξινόμησή τους κατά τα Μητρώα εφόσον πληρούν τα κριτήρια που περιγράφονται στην πρόσκληση υποβολής προσφορών.
- Στον τομέα των κατασκευών επίσης εισηγείται την έκδοση τυποποιημένων εγγράφων και κατευθυντήριων γραμμών
-Όσον αφορά τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις και την ηλεκτρονική παρακολούθηση των δημοσίων έργων, θα πρέπει να εφαρμόζονται παντού ηλεκτρονικές διαδικασίες
- Στα φάρμακα συστήνει επικαιροποίηση του πλαισίου για την διαφήμισή τους
-Επίσης εισηγείται την τροποποίηση του κανονισμού ώστε να διατηρηθεί η διαφορά τιμής μεταξύ γενόσημων και επώνυμων φαρμάκων και να υπάρχει πλεονέκτημα τιμής στα γενόσημα.
-Εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου για τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι η αδειοδότηση και το πλαίσιο για τους ραδιοφωνικούς σταθμούς είναι κατακερματισμένη και σε μεγάλο βαθμό δεν εφαρμόζεται στην πράξη. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικοί φορείς να έχουν ασφάλεια δικαίου και μπορούν να κάνουν συνειδητές επιλογές των επιχειρήσεων με βάση ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο.
- Αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου για την συνδρομητική τηλεόραση, ειδικά σχετικά με τα τέλη αδείας, την εταιρική δομή και τους κανόνες πολλαπλής ιδιοκτησίας.
- Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός του ορισμού του ανεξάρτητου παραγωγού οπτικοακουστικών μέσων σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ.
-Κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης για την ισοπροπυλική αλκοόλη
- Απλοποίηση της νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών. Δημιουργία ενιαίου ορισμού για τον καταναλωτή και αποσαφήνιση του πλαισίου για τις εγγυήσεις.
- Νομιμοποίηση της χονδρικής εμπορίας απορρυπαντικών σε χύμα κατάσταση. Αυτό θα επιτρέψει στις εταιρείες να μειώσουν το κόστος συσκευασίας και να μειώσουν τις τιμές στους τελικούς καταναλωτές.
-Το νομικό πλαίσιο για τα καλλυντικά προϊόντα και τα βιοκτόνα, θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ.
- Κατάργηση των περιορισμών στις οδικές και εμπορευματικές μεταφορές προκειμένου να ωφεληθούν οι χονδρέμποροι.
Οι συστάσεις ανά κλάδο
Ηλεκτρονικό Εμπόριο
Ο ΟΟΣΑ συνέστησε την υιοθέτηση ενιαίου ορισμού του «καταναλωτή» σε όλο το εύρος της νομοθεσίας περί προστασίας των καταναλωτών. Η ισχύουσα νομοθεσία περιέχει αρκετούς διαφορετικούς ορισμούς. Αυτό εμποδίζει τους παρόχους ηλεκτρονικού εμπορίου από το να εφαρμόζουν αυτοματοποιημένες διαδικασίες, να συντάσσουν τους όρους και κανόνες χρήσης των υπηρεσιών τους, να προσφέρουν τυποποιημένες συμβάσεις κλπ, δεδομένου ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις διαφοροποιούνται αναλόγως, μεταξύ άλλων και με βάση εάν ο πελάτης τους είναι φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση.
Οι Ελληνικές αρχές πρέπει ακόμα να διευκρινίσουν τους ορισμούς και την διαφορά μεταξύ των νομικών και των εμπορικών εγγυήσεων, να καταργήσουν επιπρόσθετες υποχρεώσεις των εγχώριων προμηθευτών σχετικά με τις εμπορικές εγγυήσεις και να εξετάσουν την υιοθέτηση μικρότερης διάρκειας των νομικών εγγυήσεων για μεταχειρισμένα είδη.
Όπως και στην περίπτωση του «καταναλωτή», υπάρχουν στην νομοθεσία περί προστασίας των καταναλωτών διάφοροι ορισμοί και για τον «προμηθευτή». Επιπλέον, η ισχύουσα Ελληνική νομοθεσία έχει το ακούσιο αποτέλεσμα να επιβαρύνει τους εγχώριους πωλητές (μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου) με επιπρόσθετες υποχρεώσεις, συνεπώς και κόστη, σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τους στο εξωτερικό.
Η εφαρμογή αυτών των συστάσεων αναμένεται να δημιουργήσει νομική ασφάλεια και να αυξήσει την διαφάνεια, μειώνοντας ταυτόχρονα τα σχετικά κόστη συμμόρφωσης για τις Ελληνικές επιχειρήσεις.
Γενικότερα, ο εξορθολογισμός και η κωδικοποίηση του Νόμου 2251/1994 θα επιλύσει σε σημαντικό βαθμό την σύγχυση και τις ασυνέπειες που προκαλούνται από μια κατακερματισμένη νομοθεσία. Δεδομένου του οριζόντιου χαρακτήρα της νομοθεσίας περί προστασίας των καταναλωτών και την εφαρμογή της και πέραν του ηλεκτρονικού εμπορίου, ο εξορθολογισμός αυτός θα πρέπει να γίνει κατόπιν ευρύτερης διαβούλευσης με τους παράγοντες της αγοράς.
Κατασκευαστικός τομέας
Στόχος ενός αριθμού συστάσεων στον κατασκευαστικό τομέα είναι η αύξηση της συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών. Φυσικά πρόσωπα και εταιρείες δύνανται να συμμετέχουν σε δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών μόνον εφόσον είναι εγγεγραμμένοι σε μητρώα ανά κατηγορίες, ανάλογα με τον τομέα δραστηριότητάς τους –π.χ. οδικά ή υδραυλικά έργα. Επιπρόσθετα, κατατάσσονται σε τάξεις σύμφωνα με την εμπειρία τους, το προσωπικό που διαθέτουν και την οικονομική τους κατάσταση. Ο ΟΟΣΑ συνιστά την δυνατότητα συμμετοχής φυσικών προσώπων και εταιρειών στους δημόσιους διαγωνισμούς ανεξαρτήτως της κατηγοριοποίησής τους σε τάξεις στα μητρώα, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια συμμετοχής.
Μεγαλύτερη ευελιξία θα πρέπει να δοθεί σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες ως προς τη δραστηριοποίησή τους στην αγορά δημοσίων έργων και μελετών. Ο ΟΟΣΑ συνιστά να επιτραπεί η ταυτόχρονη δυνατότητα εγγραφής φυσικών προσώπων και εταιρειών σε μητρώα μελετητών και κατασκευαστών. Αντίθετα, συνιστάται να μην επιτρέπεται η συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημοσίου έργου σε φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες που σχεδίασαν το έργο αυτό εκτός εάν προβλέπεται ρητά στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Στις δημόσιες συμβάσεις μελετών, όπου σήμερα επιτρέπεται σε φυσικά πρόσωπα να εγγραφούν το πολύ σε δύο από τις 28 συνολικά κατηγορίες μελετών, θα πρέπει να επιτραπεί η δυνατότητα εγγραφής τους σε μεγαλύτερο αριθμό κατηγοριών, λαμβανομένων υπόψη των πανεπιστημιακών τους πτυχίων - ήτοι ειδικότητες της μηχανικής όπως πολιτικός ή μηχανολόγος μηχανικός.
Η εφαρμογή των συστάσεων αυτών θα εξαλείψει τεχνητά εμπόδια συμμετοχής στην αγορά δημοσίων έργων και μελετών και θα επιτρέψει σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες να ανταγωνιστούν σε περισσότερους διαγωνισμούς. Τα αναμενόμενα οφέλη περιλαμβάνουν την αύξηση του ανταγωνισμού στους δημόσιους διαγωνισμούς και μεγαλύτερες συνέργειες σε δημόσια έργα και μελέτες.
Τα τιμολόγια δημοσίων έργων και μελετών δημοσιεύονται από το ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. και έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για όλες τις αναθέτουσες αρχές ανά την χώρα. Στην κλασσική διαγωνιστική διαδικασία, οι συμμετέχοντες καλούνται να υποβάλουν εκπτώσεις επί των τιμών που αναγράφονται στα δημοσιευμένα τιμολόγια. Τα τιμολόγια αυτά όμως δεν έχουν επικαιροποιηθεί πρόσφατα. Σύμφωνα με τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση της νόθευσης των διαγωνισμών στις δημόσιες συμβάσεις, «οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να χρησιμοποιούν μέγιστες επιτρεπόμενες τιμές μόνο εάν αυτές οι τιμές βασίζονται σε ενδελεχή έρευνα αγοράς και εάν οι αρχές είναι βέβαιες ότι αυτές οι τιμές είναι πολύ ανταγωνιστικές».
Συνεπώς οι τιμοκατάλογοι που είναι σε ισχύ πρέπει να ενημερωθούν ώστε να αντανακλούν τις συνθήκες της αγοράς. Επιπρόσθετα, η ομάδα του ΟΟΣΑ εντόπισε κάποιες νομοθετικές προβλέψεις που αφήνουν ευρεία διακριτική ευχέρεια στις αναθέτουσες Αρχές. Για παράδειγμα, για έργα διαφορετικά κατά τη φύση και το χρόνο εκτέλεσης από το κυρίως έργο (π.χ. προκαταρκτικές εργασίες ) πρέπει να εκδοθούν κατευθυντήριες οδηγίες που θα διευκρινίζουν τον ορισμό αυτών των έργων ώστε να εξασφαλιστεί μια σταθερή αντιμετώπιση από τις αναθέτουσες αρχές.
Οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει να ενισχύσουν την χρηστή διαχείριση και την ακεραιότητα στις δημόσιες συμβάσεις με την εφαρμογή των ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων και την εισαγωγή της ηλεκτρονικής παρακολούθησης των δημοσίων έργων και μελετών. Αυτό θα πρέπει να ακολουθείται σε όλα τα στάδια –από την εκτίμηση της ανάγκης για την προκήρυξη ενός έργου ή μελέτης έως τη σύμβαση και την τελική πληρωμή. Η καλή διαχείριση, η αποτροπή παραβατικότητας ή παραπτωμάτων και η στενή παρακολούθηση των συμβάσεων δημοσίων έργων και μελετών μπορούν να προωθήσουν την δίκαιη και ίση μεταχείριση των πιθανών εργοληπτών και παρόχων μελετών και να βελτιώσουν τις διαγωνιστικές διαδικασίες, την επίβλεψη και τον μελλοντικό σχεδιασμό των δημοσίων έργων.
Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι Ελληνικές αρχές έχουν ήδη ενσωματώσει αρκετές από τις προκαταρκτικές συστάσεις του ΟΟΣΑ στον Νόμο 4412/2016 για τις δημόσιες προμήθειες όπως, για παράδειγμα, αφαιρέθηκαν διατάξεις που περιόριζαν τις επιχειρηματικές επιλογές συμμετεχόντων σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων. Ο ΟΟΣΑ τόνισε επίσης την σημασία του περιορισμού των απευθείας αναθέσεων – ως τρόπου ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων – καθώς και της διασφάλισης διαφάνειας στους δημόσιους διαγωνισμούς.
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
Το κείμενο δεν περιλαμβάνει την αποτίμηση του Νόμου 4330/2015 και της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 7577/2016 σχετικά με την αδειοδότηση της ψηφιακής τηλεόρασης ελεύθερης λήψης, λόγω των διοικητικών και νομικών διεργασιών που βρίσκονταν σε εξέλιξη κατά την συγγραφή του.
Η νομοθεσία θέτει τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι εφημερίδες και τα περιοδικά για να μπορούν να δημοσιεύουν κρατικές ανακοινώσεις/δημοσιεύσεις και να επωφελούνται από ειδικό τιμολόγιο ταχυδρομικής διακίνησης. Και στις δύο περιπτώσεις τα κριτήρια πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να εξασφαλιστεί ίση μεταχείριση νεοεισερχόμενων και υφιστάμενων
εντύπων.
Το νομικό πλαίσιο για την αδειοδότηση και λειτουργία των ραδιοφωνικών σταθμών είναι κατακερματισμένο και, σε σημαντικό βαθμό, δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη. Οι Ελληνικές αρχές πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε ένα νομικά σταθερό και ασφαλές περιβάλλον και ότι μπορούν να κάνουν επιχειρηματικές επιλογές και να λαμβάνουν αποφάσεις εντός ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου.
Ο ΟΟΣΑ συνιστά την επανεξέταση του ορισμού του ανεξάρτητου παραγωγού οπτικοακουστικών μέσων σύμφωνα με την σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία. Παράλληλα, η υποχρεωτική εγγραφή των παραγωγών και των εταιρειών παραγωγής στα μητρώα των οικείων επιμελητηρίων πρέπει να καταργηθεί. Η άρση των περιορισμών θα επιτρέψει την είσοδο νέων παικτών στην αγορά και θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό. Οι συστάσεις για τους παραγωγούς οπτικοακουστικών έργων αναμένεται επίσης να διευκολύνουν τους δημιουργούς ως προς τη σύναψη συμφωνιών και συμβάσεων για την παραγωγή των οπτικοακουστικών έργων τους.
Το πλαίσιο αδειοδότησης και λειτουργίας της συνδρομητικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου πρέπει να εκσυγχρονιστεί ούτως ώστε να αντανακλά τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις. Επιπλέον, αρκετές ρυθμίσεις που αφορούν στο περιεχόμενο της συνδρομητικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου πρέπει να γίνουν λιγότερο περιοριστικοί όπως επίσης να επανεξεταστούν οι περιορισμοί που εφαρμόζονται στους προμηθευτές προγράμματος της συνδρομητικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου. Οι συστάσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση των επιχειρήσεων να επενδύουν επιλέγοντας από ευρύτερο φάσμα τεχνολογιών και, ως εκ τούτου να αυξηθούν οι επιλογές και για τους καταναλωτές. Επιπλέον, η μείωση του κόστους για τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη συνδρομητική τηλεόραση και ραδιόφωνο καθώς και για τους προμηθευτές προγράμματος ενδέχεται να καταλήξει σε χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
Μεταποίηση και χονδρεμπόριο χημικών προϊόντων
Ο ΟΟΣΑ συνιστά στις αρχές να επιτρέψουν τη χύμα πώληση απορρυπαντικών σε επίπεδο χονδρεμπορίου, δίνοντας τη δυνατότητα στις εταιρείες να εξοικονομήσουν κόστη από τη συσκευασία και έτσι, δυνητικά, να χαμηλώσουν τις τιμές για τον καταναλωτή. Επιπλέον, οι αποφάσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους για την απόσυρση απορρυπαντικών πρέπει να δημοσιοποιούνται, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των καταναλωτών, η διαφάνεια και ο ανταγωνισμός.
Στην Ελλάδα η ισοπροπυλική αλκοόλη υπόκειται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.), ο οποίος όμως αποδίδει ελάχιστα φορολογικά έσοδα, λόγω του ότι προορίζεται κυρίως για βιομηχανική χρήση, η οποία απαλλάσσεται από Ε.Φ.Κ.. Προκειμένου να απαλλαγούν από τον αυτόν, οι εγχώριοι παραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να υπόκεινται στην πολύπλοκη και
κοστοβόρο διαδικασία της μετουσίωσης, γεγονός που αυξάνει το κόστος τους. Η κατάργηση του Ε.Φ.Κ. και η αποφυγή της διαδικασίας της μετουσίωσης θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους του βιομηχανικού προϊόντος και κατ' επέκταση μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση της τιμής του προς όφελος των καταναλωτών.
Η νομοθεσία που αφορά στα προϊόντα φυτοπροστασίας και τα λιπάσματα είναι διασκορπισμένη σε διάφορα νομικά κείμενα και έχει τροποποιηθεί πολλές φορές κατά τα τελευταία χρόνια. Αυτό δημιουργεί πολυπλοκότητα και ανασφάλεια στις επιχειρήσεις, ειδικά στις νεοεισερχόμενες στην αγορά και τις μικρότερες. Ο ΟΟΣΑ συνιστά την κατάργηση των περιοριστικών προδιαγραφών για τους αποθηκευτικούς χώρους των φυτοφαρμάκων, που μπορούν να αυξήσουν τα κόστη και να αποτελέσουν εμπόδιο στην είσοδο νέων παικτών στην αγορά. Συνιστά επίσης την απλοποίηση των απαιτήσεων εμπορίας, σύμφωνα με τις οποίες προβλέπεται η επίβλεψη ειδικού επαγγελματία κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης.
Αυτές οι συστάσεις θα μειώσουν τα κόστη για τις επιχειρήσεις, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα το στόχο της ορθολογικής και ασφαλούς χρήσης των εν λόγω προϊόντων.
Η καινοτομία στον κλάδο των καλλυντικών προϊόντων έχει οδηγήσει στα επονομαζόμενα «οριακά» προϊόντα, τα οποία συνδυάζουν χαρακτηριστικά καλλυντικών και βιοκτόνων, με συνέπεια να μην είναι εύκολη η κατηγοριοποίησή τους. Ο ΟΟΣΑ συνιστά στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) να συμμορφωθεί με το «ήπιο» Ευρωπαϊκό δίκαιο σχετικά με τα
οριακά προϊόντα, αναγνωρίζοντας τις πρωτεύουσες και δευτερεύουσες χρήσεις τους και κατατάσσοντάς τα, κατά συνέπεια, ως πρωτευόντως καλλυντικά ή βιοκτόνα. Αυτή η σύσταση θα απομακρύνει την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι προμηθευτές και, συνεπώς, θα απαλείψει ένα δυνητικό εμπόδιο εισόδου στην αγορά και θα συμβάλει στην αύξηση της
ποικιλίας προς όφελος των καταναλωτών.
Επίσης διαπιστώθηκε ότι ο ΕΟΦ εφαρμόζει διατάξεις φαρμακευτικής νομοθεσίας για την αδειοδότηση των βιοκτόνων προϊόντων που υπόκεινται στη δικαιοδοσία του. Ειδικότερα, δεν επιτρέπει την πρακτική “umbrella branding”, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να μην μπορούν να εμπορεύονται, υπό το ίδιο εμπορικό σήμα, βιοκτόνα προϊόντα με διαφορετικές δραστικές
ουσίες. Σημειώνεται ότι το “umbrella branding” προσφέρει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να εκμεταλλευθούν οικονομίες φάσματος, εξοικονομώντας το κόστος ανάπτυξης ενός νέου εμπορικού σήματος. Επιπλέον, μειώνει τις δαπάνες μιας επιχείρησης, για παράδειγμα στη διαφήμιση, τις εμπορικές συμφωνίες και τις προωθητικές ενέργειες βάσει τιμής. Τέλος, μειώνει το ρίσκο της εισόδου στην αγορά νέων προϊόντων για τις επιχειρήσεις και κατά συνέπεια αυξάνει την ποικιλία των διαθέσιμων προϊόντων στους καταναλωτές. Ο ΟΟΣΑ συνιστά την άρση αυτού του περιορισμού στα βιοκτόνα προϊόντα.
Μεταποίηση και χονδρεμπόριο φαρμακευτικών προϊόντων
Η νομοθεσία που καλύπτει τα φαρμακευτικά προϊόντα προβλέπει μέγιστη μείωση τιμής στα γενόσημα φάρμακα κατά την διαδικασία ανατιμολόγησης. Σε περίπτωση που η αναθεωρημένη τιμή του γενοσήμου υπερβαίνει εκείνη του προϊόντος αναφοράς η τιμή του τελευταίου διορθώνεται προς τα πάνω ώστε οι δύο τιμές να εξισωθούν. Αυτό στερεί από τα γενόσημα το πλεονέκτημα τιμής που έχουν σε σχέση με το προϊόν αναφοράς, δίχως να αφήνουν περιθώρια ανταγωνισμού ή περαιτέρω διείσδυσής τους στην αγορά. Ο ΟΟΣΑ συνιστά την αναθεώρηση του μηχανισμού ανατιμολόγησης ώστε να εξασφαλίζεται η διαφορά τιμής μεταξύ γενόσημων και πρωτοτύπων προϊόντων, ευνοώντας έτσι τη διείσδυση των γενοσήμων στην αγορά.
Το νομικό πλαίσιο για την διαφήμιση των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) θα πρέπει να επικαιροποιηθεί και να ευθυγραμμιστεί με τις πρόσφατες τροποποιήσεις περί απελευθέρωσης των καναλιών διανομής των Γενικής Διάθεσης Φαρμάκων (ΓΕΔΙΦΑ) ως υποκατηγορίας των ΜΗΣΥΦΑ. Επιπλέον, η διαφήμιση των ωφελημάτων προς το κοινό με τη μορφή των εκπτώσεων θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στην προώθηση των ΜΗΣΥΦΑ. Δεδομένης και της απελευθέρωσης των τιμών των ΜΗΣΥΦΑ από τον Ιανουάριο του 2017, η διάδοση αυτής της πληροφορίας μέσω της διαφήμισής τους σε όλα τα σημεία πώλησης θα μπορούσε να ενισχύσει τον ανταγωνισμό, συντελώντας τελικά προς την κατεύθυνση της μείωσης των τιμών για τους ασθενείς. Η παρουσία φαρμακοποιών και οι ποσοτικοί περιορισμοί στα σημεία πώλησης εγγυώνται την προστασία της δημόσιας υγείας.
Οι αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν το ρυθμιστικό πλαίσιο των προωθήσεων, περιλαμβανομένης της εκ των προτέρων έγκρισης από τον ΕΟΦ των επιστημονικών εκδηλώσεων και συνεδρίων. Η γνωστοποίησή τους, σε συνδυασμό με έναν μηχανισμό εκ των υστέρων ελέγχου από τον ΕΟΦ, μπορεί να επιτύχει τους δεοντολογικούς και οικονομικούς σκοπούς του νομοθέτη, καθώς και να διασφαλίσει την προστασία της δημόσιας υγείας, χωρίς να επηρεάζει τις στρατηγικές μάρκετινγκ των εταιρειών.
Οι περιορισμοί στην λειτουργία φαρμακαποθηκών πρέπει να αρθούν, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας. Το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας των φαρμακαποθηκών πρέπει να καταστεί πιο ευέλικτο ώστε να επιτρέπει την εγκατάσταση περισσότερων της μίας οικονομικής μονάδας στην ίδια περιφέρεια και βοηθητικών αποθηκευτικών χώρων εκτός αυτής. Χάρη στις οικονομίες κλίμακας και στον ενισχυμένο ανταγωνισμό μεταξύ των χονδρεμπόρων φαρμάκων, θα επιτευχθεί αποτελεσματικότερη και ορθολογικότερη χρήση των πόρων, καλύτερη κάλυψη των αναγκών της αγοράς και, τελικά, χαμηλότερες τιμές προς όφελος των ασθενών.
Χονδρεμπόριο
Ο ΟΟΣΑ συνιστά στις αρχές να απλοποιήσουν και να κάνουν πιο ευέλικτο το ρυθμιστικό πλαίσιο για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων εμπορίας καυσίμων, ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος νέων χονδρεμπόρων στην αγορά. Για παράδειγμα, η επιβολή ελάχιστου όγκου αποθηκευτικού χώρου ή ελάχιστου αριθμού φιαλών υγραερίου μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια εισόδου στην συγκεκριμένη αγορά.
Επιπλέον, η διάρκεια των αποκλειστικών συμβάσεων μεταξύ χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων ρυθμίζεται από τον νόμο. Πρέπει να διευκρινιστεί στη νομοθεσία ότι η διάρκεια των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να επεκταθεί πέραν του νομίμου ορίου, ενθαρρύνοντας έτσι τον ανταγωνισμό μεταξύ των χονδρεμπόρων κάθε φορά που αυτές λήγουν.
Στον τομέα των κεντρικών (χονδρεμπορικών) αγορών, το τρέχον νομικό πλαίσιο επιτρέπει μόνον μία χονδρεμπορική αγορά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αυτό το νομικό πλαίσιο είναι απαρχαιωμένο και απέχει από τις εξελίξεις της αγοράς. Ο περιορισμός πρέπει να χαλαρώσει έτσι ώστε να επιτραπεί σε χονδρεμπόρους, πιθανώς σε συνεργασία με άλλους παράγοντες της αγοράς, να ιδρύσουν ανταγωνιστικές (χονδρεμπορικές) αγορές.
Ο ΟΟΣΑ συνιστά την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για τα φορτηγά ιδιωτικής χρήσης προς διευκόλυνση των χονδρεμπόρων. Ακόμα, συνιστά την σταδιακή κατάργηση του δικαιώματος που έχει παραχωρηθεί στις ήδη δραστηριοποιούμενες εταιρείες μεταφορών να λειτουργούν υπό το παλαιό πλαίσιο (ρήτρες κεκτημένων δικαιωμάτων).
Τέλος, οι απαιτήσεις για την απόκτηση άδειας οδικών μεταφορών δεν πρέπει να ευνοούν εταιρείες με συγκεκριμένη νομική μορφή, όπως ανώνυμες εταιρείες, εις βάρος εταιρειών με νομική μορφή που συνήθως έχουν μικρές επιχειρήσεις. Η άρση αυτών των περιορισμών και των ασύμμετρων απαιτήσεων θα δημιουργήσει ίδιες συνθήκες για όλους και θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των παικτών της αγοράς, επιτρέποντας έτσι στις εταιρείες να αναπτύξουν τις δικές τους επιχειρηματικές στρατηγικές και να λειτουργήσουν πιο αποτελεσματικά.
Βασίλης Γεώργας
