Προσαρμογή στις έκτακτες συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία, με την προστασία και τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων, αλλά και την υλοποίηση του προγράμματος για το οποίο έχει δεσμευτεί προεκλογικά -πάντοτε στο μέτρο του εφικτού, εν μέσω των έκτακτων συνθηκών. Αυτό είναι το δίπτυχο στο οποίο βασίζονται οι επικείμενες εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Θεσσαλονίκη, στις αρχές Σεπτεμβρίου. Όπως είναι ήδη γνωστό, ο πρωθυπουργός θα απευθύνει από τη συμπρωτεύουσα για συμβολικούς λόγους την ομιλία του προς τις παραγωγικές τάξεις παρά την ένεκα κορονοϊού ματαίωση του εκθεσιακού σκέλους της ΔΕΘ και έτσι για μία ακόμη χρονιά τυπικά θα κηρύξει την έναρξη της νέας πολιτικής σεζόν και θα δώσει το στίγμα της πολιτικής του για τους επόμενους μήνες.
Από το βήμα της περυσινής ΔΕΘ, άλλωστε, ο κ. Μητσοτάκης είχε δεσμευτεί για ετήσια λογοδοσία, στην οποία επίσης θα προχωρήσει κανονικά, κάνοντας μία αναδρομή σε όσα έκανε η κυβέρνησή του τους προηγούμενους μήνες. Και παρά το γεγονός ότι η πανδημία ανέτρεψε τον Μάρτιο τα σχέδιά της και επαναπροσδιόρισε τις προτεραιότητες του έργου της, πολλά από αυτά για τα οποία είχε δεσμευτεί προεκλογικά ο πρωθυπουργός έχουν ήδη γίνει πράξη. Στο πεδίο της οικονομίας, π.χ., πολίτες και επιχειρήσεις έχουν δει τις πρώτες μειώσεις φορολογικών και ασφαλιστικών βαρών, με στόχο της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού να «κλειδώσουν» οι νέες μειώσεις που θα γίνουν πράξη το 2021 και οι οποίες θα βοηθήσουν να γίνει γρήγορα και με δυναμικό τρόπο το πολυπόθητο «restart» και η επιστροφή σε αναπτυξιακή τροχιά.
Προοπτικές ανάκαμψης
Στο οικονομικό επιτελείο επικρατεί αισιοδοξία ότι οι αποκλίσεις από τους στόχους και η γενικότερη αναταραχή που έφερε ο κορωνοϊός είναι διαχειρίσιμες και οι προοπτικές για το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του έτους θετικές -τηρουμένων πάντα των αναλογιών. Ετσι, οι άξονες της κυβερνητικής πολιτικής και των αναμενόμενων εξαγγελιών του πρωθυπουργού αφορούν τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης και του τέλους επιτηδεύματος, τη μείωση του ΕΝΦΙΑ και του εταιρικού φόρου, αλλά και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους, πέραν αυτής που εφαρμόστηκε πριν από τρεις μήνες. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας, βέβαια, το οποίο δείχνει να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, αποτελεί έναν αστάθμητο παράγοντα που θεωρητικά μπορεί να ανατρέψει τα κυβερνητικά σχέδια και να αναθεωρήσει εκτιμήσεις και σχέδια.
Όμως, η εμπειρία του πρώτου κύματος και το αποτύπωμά του στην οικονομία αποτελεί μάθημα για το Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών. Την ίδια στιγμή, η προοπτική της -σταδιακής- εισροής των 72 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ και τους λοιπούς κοινοτικούς πόρους δεν αποτελεί απλώς μάννα εξ ουρανού για την ελληνική οικονομία, αλλά το σπουδαιότερο είναι πως δημιουργεί το απαραίτητο «μαξιλαράκι» για να προχωρήσει η κυβέρνηση στην υλοποίηση των εξαγγελιών της περί φοροελαφρύνσεων και μείωσης του κόστους εργασίας. Σημειώνεται πάντως ότι τα κεφάλαια αυτά θα εισρεύσουν σε βάθος χρόνου από το 2021 και ζητούμενο είναι η απορρόφησή τους με τον κατάλληλο και πλέον αποτελεσματικό τρόπο.
Το «Σχέδιο Next Gen»
Τούτο αποτελεί αντικείμενο και καθήκον της «ομάδας κρούσης» που έχει δημιουργηθεί στο Μαξίμου για το περίφημο «Σχέδιο Next Gen» -όπως είναι η κωδική ονομασία του πλάνου για την αξιοποίηση των εν λόγω κεφαλαίων- αλλά και υποδεικνύει η έκθεση Πισσαρίδη, βάσει της οποίας θα συνταχθεί η τελική πρόταση της κυβέρνησης προς την Κομισιόν για τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης (σ.σ.: εντός του Οκτωβρίου). Σε κάθε περίπτωση, τα κεφάλαια αυτά -πάντοτε υπό την προϋπόθεση της ορθής διαχείρισής τους- εκτιμάται πως θα δημιουργήσουν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για να προχωρήσει η κυβέρνηση στην υλοποίηση των δεσμεύσεών της. Στο προσκήνιο παραμένει ασφαλώς και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η οποία «φρέναρε» τους τελευταίους μήνες λόγω κορονοϊού, αλλά εκτιμάται πως οι ρυθμοί θα ανέβουν ξανά το επόμενο διάστημα, δεδομένου του ενδιαφέροντος που υπάρχει και με «βιτρίνα» το εμβληματικό έργο του Ελληνικού.
Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι ρόδινα. Ο χειμώνας ασφαλώς θα είναι δύσκολος για όλους και άλλωστε δεν έχει διστάσει να το παραδεχθεί δημοσίως ακόμη και ο κ. Μητσοτάκης. Η εξήγηση είναι διττή: Αφενός, διότι ουδείς γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η πανδημία, παρά το γεγονός ότι το ενδεχόμενο καθολικού lockdown, όπως αυτό του Μαρτίου και του Απριλίου, δεν εξετάζεται, ακριβώς λόγω των ολέθριων συνεπειών που θα έχει για την οικονομία και δίχως αυτό να σημαίνει ότι η κυβέρνηση λαμβάνει τις αποφάσεις της αγνοώντας τους ειδικούς και την ανάγκη προστασίας της δημόσιας υγείας και ανθρώπινης ζωής. Αφετέρου, διότι η δραματική συρρίκνωση της τουριστικής κίνησης και άρα των εσόδων για Δημόσιο και ιδιώτες από τον τουρισμό γυρίζει πρακτικά την Ελλάδα πίσω στα προηγούμενα χρόνια της βαθιάς κρίσης των μνημονίων, με αύξηση της ανεργίας και της υποαπασχόλησης και συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Η αναμενόμενη ύφεση, εξάλλου, αν και προβλέπεται μικρότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις, προϊδεάζει για το μικρότερο ΑΕΠ των τελευταίων δεκαετιών.
Φαρέτρα με ενισχύσεις
Στην κυβέρνηση βρίσκονται ακριβώς γι' αυτό τον λόγο σε εγρήγορση και ιδιαίτερα το οικονομικό επιτελείο παρακολουθεί καθημερινά στενά τις εξελίξεις. Αρμόδια στελέχη διαβεβαιώνουν πως όπως και στην πρώτη φάση της πανδημίας, έτσι και τώρα θα γίνει «ό,τι χρειαστεί» για να στηριχθούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις. Με ποιο τρόπο; Είτε με τη μορφή χρηματοδότησης (επιστρεπτέα προκαταβολή, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου κ.τ.λ.) είτε με τη μορφή επιδομάτων -ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους εργαζομένους που επλήγησαν και όσους έχασαν τη δουλειά τους ή οι συμβάσεις τους τέθηκαν σε αναστολή.
Στόχος είναι, επίσης, να τονωθεί η ψυχολογία των καταναλωτών, ούτως ώστε να κυκλοφορήσει χρήμα στην αγορά και να μπει φρένο στη μείωση του τζίρου επιχειρήσεων και των επαγγελματιών, η οποία συνεπάγεται αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά εργασίας και την οικονομία γενικότερα. Ενδιαφέρον έχει πως στο «κάδρο» δεν βρίσκεται μόνο η επέκταση των μέτρων που ελήφθησαν τους προηγούμενους μήνες για τη στήριξη των εργαζομένων και επιχειρήσεων (π.χ. αποζημίωση ειδικού σκοπού), αλλά και δέσμη νέων μέτρων που έχουν επεξεργαστεί τα αρμόδια υπουργεία και θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες, ενώ θα εξειδικευτούν από τον πρωθυπουργό στη Θεσσαλονίκη. Εκκρεμεί, εξάλλου, η ανακοίνωση των λεπτομερειών για τη ρύθμιση οφειλών προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία σχετικά με τα «νέα» χρέη που δημιουργήθηκαν την περίοδο του lockdown και έπειτα, για τα οποία θα υπάρξει άτυπη περίοδος χάριτος έως τις αρχές του 2021.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του σαββατοκύριακου 22-23 Αυγούστου 2020.
