Η θερμοκρασία στη χώρα μας αυξάνεται. Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται. Οι φυσικές καταστροφές αποτελούν πιο συχνό φαινόμενο και η βροχόπτωση μειώνεται. Σύμφωνα με την εκτενή έρευνα που θα δημοσιευτεί από τη διαΝΕΟσις τον Οκτώβριο του 2021 και βασίζεται στην ανάλυση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα των σεναρίων του IPCC, η Ελλάδα αναμένεται να βιώσει εκτενείς μεταβολές, που θα επηρεάσουν την τουριστική βιομηχανία.
Από μια πρώτη προσέγγιση της έρευνας, οι επικρατούσες κλιματικές συνθήκες αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για τη βιωσιμότητα τουριστικών περιοχών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στον χωρικό αντίκτυπο του τουρισμού, στην ποιότητα του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος και κατ’ επέκταση στη ζήτηση για αυτό. Ειδικότερα, οι βασικές επιπτώσεις σε τουριστικές περιοχές είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της βροχόπτωσης (ιδίως κατά τη θερινή περίοδο) αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Παράλληλα έχουν ενδιαφέρον και οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως η επίδραση σε κρίσιμους φυσικούς πόρους (π.χ. το νερό), η αλλοίωση του τοπίου και η διατάραξη της βιοποικιλότητας που επηρεάζουν τις προοπτικές ανάπτυξης του τουρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η γεωγραφική θέση και τα ειδικά χαρακτηριστικά του χώρου έχουν συχνά καθοριστικό ρόλο, καθώς μπορεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά η έκθεση και η ευαισθησία του στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ας σημειωθεί, ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως προς τον τουρισμό θα είναι και θετικές και αρνητικές. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι κατά τη θερινή τουριστική περίοδο, στην οποία στηρίζεται ως επί το πλείστον ο τουρισμός στη χώρα μας, η αύξηση της θερμοκρασίας ή/και η συχνότερη εμφάνιση καυσώνων θα υποβαθμίσουν σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος. Παρόλα αυτά, μια θετική επίδραση που μπορεί να προκύψει σε κάποιες περιοχές είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η οποία σίγουρα θα επηρεάσει με τη σειρά της την προσφορά στον τουρισμό, αλλά και τη ζήτηση.
Η άνοδος της θερμοκρασίας
Η θερμοκρασία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα τόσο για το περιβάλλον και την εύρυθμη λειτουργία των οικοσυστημάτων, όσο και για τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αναφέρει η έρευνα. Όσον αφορά τον τομέα του τουρισμού, ως ένας από τους κρίσιμους παράγοντες θεωρείται η θερμοκρασία των θερινών μηνών.
Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται η μεταβολή της θερμοκρασίας των θερινών μηνών για τα τρία προβλεπόμενα σενάρια της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για χρονικούς ορίζοντες 20ετίας και 40ετίας. Στο αισιόδοξο σενάριο η αύξηση είναι σχετικά περιορισμένη, όμως η σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας που εκτιμάται, σύμφωνα με το ενδιάμεσο σενάριο (το RCP 4.5) και το δυσμενές (το RCP 8.5) για τους θερινούς μήνες είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει τη θερμική δυσφορία των επισκεπτών και την αδυναμία περάτωσης κάποιων τουριστικών δραστηριοτήτων, επομένως και το επίπεδο του τουριστικού προϊόντος.
Η γεωγραφία των μεταβολών που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή
Η μεταβολή του αριθμού των θερμών ημερών επηρεάζει άμεσα τον θερινό τουρισμό, αν και σύμφωνα με τα επιλεγέντα κλιματικά σενάρια δεν επιφέρουν ιδιαίτερα δυσμενή αποτελέσματα για το σύνολο της επικράτειας. Οι περιοχές που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο είναι η Χαλκιδική, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Κρήτη και μεγάλα νησιά της Δωδεκανήσου.
Μεταβολή των βαθμοημερών ψύξης
Οι βαθμοημέρες ψύξης είναι ένας δείκτης που σχετίζεται άμεσα με την κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται για τον κλιματισμό των κτηρίων, ώστε να διασφαλιστούν οι απαιτούμενες συνθήκες θερμικής άνεσης των τουριστών τους θερινούς μήνες.
Βάσει των σεναρίων που εφαρμόστηκαν, μεγαλύτερες τιμές παρουσιάζουν τα παράλια του Κορινθιακού Κόλπου, του Νότιου Ευβοϊκού, ο Αργοσαρωνικός, και τα ανατολικά παράλια των μεγάλων νησιών των Δωδεκανήσων. Στο πιο δυσμενές σενάριο, παρατηρείται μια τάση προς αύξηση των τιμών στα ανατολικά παράλια ολόκληρης της επικράτειας και αντίστοιχη αύξηση, αν και μικρότερη, στα δυτικά παράλια και στα νησιά του Ιονίου.
Μεταβολή του αριθμού των τροπικών νυχτών
Ο δείκτης του αριθμού των τροπικών νυχτών καταγράφει τον αριθμό των νυκτών κατά τις οποίες η ελάχιστη θερμοκρασία του αέρα είναι πάνω από 20 βαθμούς Κελσίου. Ως εκ τούτου αποτελεί παράγοντα άμεσα συνδεδεμένο με τον δείκτη των θερμών ημερών. Οι τροπικές νύχτες σχετίζονται επίσης με τη θερμική δυσφορία των ανθρώπων, κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Σε πρώτη ανάλυση επηρεάζονται άμεσα τα δυτικά παράλια της χώρας, τα Ιόνια Νησιά, η Δυτική κυρίως Πελοπόννησος και η Κεντρική Μακεδονία. Στο δυσμενέστερο σενάριο εκτός από αυτές τις περιοχές όπου το φαινόμενο εντείνεται, προστίθενται και μέρος της Κρήτης, τα παράλια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπως και τα παράλια του Νότιου Ευβοϊκού μέχρι την ενδοχώρα της Εύβοιας και της Ανατολικής Στερεάς και ένα τμήμα της Ανατολικής Πελοποννήσου.
Μεταβολή του αριθμού καυσωνικών επεισοδίων
Τα καυσωνικά επεισόδια χαρακτηρίζονται κυρίως από πολύ υψηλές θερμοκρασίες, απουσία ανέμων και διαρκούν συνήθως τρεις συνεχόμενες ημέρες. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων χαρακτηριστική είναι η θερμική δυσφορία κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και η δυσκολία στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων (επισκεπτών και εργαζομένων στον τομέα του τουρισμού) στο εξωτερικό περιβάλλον.
Βάσει των παραπάνω και συνδυαστικά με όλους τους παραπάνω δείκτες που σχετίζονται με τη θερμοκρασία και τη δυσφορία, προκύπτει η σπουδαιότητα εξέτασης του δείκτη και η σχέση του με τον τουρισμό. H μεταβολή είναι μεγαλύτερη για τα ενδιάμεσα και δυσμενή σενάρια, ενώ στην περίπτωση του δυσμενέστερου σεναρίου δεν εντοπίζεται περιοχή η οποία να μην ανήκει στην υψηλότερη κατηγορία της κλίμακας μέτρησης του δείκτη.
