Του Γιώργου Φιντικάκη
Εκρηκτική άνοδο σημειώνουν οι τιμές του πετρελαίου στον απόηχο της επίθεσης στη Σαουδική Αραβία, ενώ θέμα χρόνου είναι να φτάσουν οι επιπτώσεις και στην Ελλάδα. Το άνοιγμα των αγορών της Ασίας βρήκε το Brent να σκαρφαλώνει ακόμα και 20%, ενώ παρόμοια άνοδο γνώρισε και το αμερικανικό αργό WTI.
Την εκτίναξη συγκράτησε κάπως ένα tweet του Αμερικανού προέδρου Ντ. Τραμπ ότι έδωσε εντολή να απελευθερωθεί μέρος από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ, έτσι ώστε να διατεθούν - εάν χρειαστεί- ποσότητες πετρελαίου στις αγορές, προκειμένου να είναι επαρκώς καλυμμένες και να περιοριστούν οι επιπτώσεις στις τιμές. Ταυτόχρονα, ο Ντ. Τραμπ κάλεσε τους αρμόδιους να επιταχύνουν την παραγωγή πετρελαίου στο Τέξας και σε διάφορα άλλα μέρη, προκειμένου να καλυφθεί η «τρύπα» που θα δημιουργηθεί.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η μείωση της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας κατά 5,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, συνιστά την μεγαλύτερη αιφνίδια διακοπή παραγωγής που έχει γίνει ποτέ, ξεπερνώντας την απώλεια από τις ποσότητες πετρελαίου του Κουβέιτ και του Ιράκ, όταν τον Αύγουστο του 1990, ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στη γειτονική χώρα. Επίσης, υπερβαίνει την απώλεια της παραγωγής ιρανικού πετρελαίου το 1979 κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ.
Το ερώτημα πως και σε τι έκταση θα πλήξουν τα παραπάνω την παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά θα απαντηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες, ωστόσο βέβαιο είναι ότι οι επιπτώσεις δεν θα αφήσουν αλώβητη την Ελλάδα.
Μεταφορές, τιμές καυσίμων
Ο πρώτος κλάδος που θα αισθανθεί τις επιπτώσεις θα είναι οι μεταφορές και ειδικότερα οι οδηγοί αυτοκινήτων, καθώς βέβαιες θα πρέπει να θεωρούνται οι ανατιμήσεις στα καύσιμα. Την Παρασκευή η μέση πανελλαδικά τιμή αντλίας ήταν 1,589 ευρώ για την απλή αμόλυβδη βενζίνη, 1,814 ευρώ για την σούπερ αμόλυβδη, 1,371 ευρώ για το ντίζελ κίνησης, και 0,757 ευρώ για το υγραέριο. Τις αμέσως επόμενες ημέρες οι τιμές θα πάρουν την ανιούσα, κάτι που άλλωστε συμβαίνει άμεσα στην ελληνική αγορά κάθε φορά που συμβαίνουν σοβαρά περιστατικά σαν αυτό της Σαουδικής Αραβίας, δίχως οι μειώσεις να μετακυλίονται με την ίδια ταχύτητα, όταν αποκλιμακώνονται οι διεθνείς τιμές. Σημειωτέον ότι σε λιγότερο από ένα μήνα, θα κάνει πρεμιέρα και το πετρέλαιο θέρμανσης.
Οι τιμές αντλίας για τους οδηγούς αφορούν την άμεση επίπτωση. Στο κακό - πάντα- σενάριο, που δεν αποκλιμακωθούν γρήγορα οι διεθνείς τιμές, τότε μεσοπρόθεσμα είναι πιθανό η έκρηξη του μαύρου χρυσού να προκαλέσει αυξήσεις των μεταφορικών στη βιομηχανία, άνοδο στο σχεδόν μηδενικό πληθωρισμό, και ενδεχομένως ευρύτερες αλλαγές σε επιχειρηματικούς σχεδιασμούς.
Στο ίδιο πάντα κακό σενάριο, τυχόν διατήρηση του πετρελαίου επί μακρόν στα παραπάνω επίπεδα θα απειλήσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, η οποία είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις εισαγωγές μαύρου χρυσού. Κάθε φορά άλλωστε που συμβαίνει παρόμοια κρίση, η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη που πλήττονται περισσότερο, καθώς η συμμετοχή φυσικού αερίου, βιοκαυσίμων, και άλλων μορφών ενέργειας στο ενεργειακό της ισοζύγιο, παραμένει μικρή. Ακόμη και σήμερα, πάνω από το 50% της ετήσιας ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας καλύπτεται από εισαγόμενο πετρέλαιο, καθιστώντας την μια από τις πιο ευάλωτες στην Ευρώπη ως προς την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Τα παραπάνω μένει φυσικά να φανούν στην πορεία. Το μόνο βέβαιο είναι το χτύπημα στη Σαουδική Αραβία ξαναζωντανεύει τον εφιάλτη του ακριβού πετρελαίου, ειδικά για εξαρτημένες από τον μαύρο χρυσό οικονομίες, όπως η ελληνική, η οποία είχε επί αρκετά χρόνια ευνοηθεί από τις χαμηλές του τιμές.
Σε διεθνές επίπεδο αν η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας διαταραχθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα - τουλάχιστον κάποιων εβδομάδων - τότε οι αγοραστές στην Ασία που αναζητούν βαρύτερης ποιότητας αργό για να τροφοδοτήσουν τα διυλιστήριά τους, θα επιχειρήσουν να προμηθευτούν περισσότερα ιρανικά βαρέλια, ασχέτως των γεωπολιτικών εξελίξεων.
Από την πλευρά του ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ανέφερε ότι παρακολουθεί την κατάσταση, προσθέτοντας ωστόσο ότι οι αγορές είναι «επαρκώς εφοδιασμένες», κάτι που υποδηλώνει ότι αναμένει από τη Σαουδική Αραβία να αποκαταστήσει σύντομα την παραγωγή της.
