Το Ελληνικό, παρ’ ότι εξαιρετικά σύνθετο έργο, αποτελεί εμβληματικό παράδειγμα προς αποφυγή, για την βραδύτητα που επέδειξε το Δημόσιο μέχρι να φθάσει στις τελικές υπογραφές.
Η μεταβίβαση της εταιρείας Ελληνικό ΑΕ πήρε επτά χρόνια από την αρχική υπογραφή και σχεδόν δέκα χρόνια από την έναρξη της διαδικασίας.
Το πρόβλημα είναι προφανές και το έχουμε μπροστά μας. Ξημερώνει μια «πανδαισία» επενδύσεων μεγάλων έργων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Αν φτάσουμε να αντιγράψουμε το παράδειγμα του Ελληνικού, τότε το χάσαμε το στοίχημα.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στην επόμενη πενταετία, δημόσιος και ιδιωτικός τομέας καλούνται να υλοποιήσουν συνολικά (μαζί με τη μόχλευση), έργα ύψους 80-90 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το νέο ΕΣΠΑ, τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και άλλες κοινοτικές ενισχύσεις.
Ο μέχρι σήμερα σχεδιασμός για όλες τις κοινοτικές ενισχύσεις ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικός. Αποδεικνύεται από την άμεση έγκριση της ελληνικής πρότασης για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το στοίχημα όμως είναι η ορθολογική και έγκαιρη υλοποίηση.
Η ιστορία δεν είναι με το μέρος της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Τώρα, καλείται να απορροφήσει πολλαπλάσιους πόρους σε μικρότερο χρονικό διάστημα σε σχέση με το παρελθόν. Δυστυχώς, η μέχρι σήμερα διαδρομή (path dependency) της χώρας, αλλά και πρόσφατα παραδείγματα, δείχνουν ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να απαλλαγεί από αγκυλώσεις και γραφειοκρατικές διαδικασίες. Οι μεταρρυθμίσεις επείγουν.
Ευτυχώς, τελευταίως κάτι κινείται στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων. Έχοντας μαζί της η κυβέρνηση ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που ζητά αλλαγές, καλείται να μην διαψεύσει τις προσδοκίες της. Εκατομμύρια ασφαλισμένοι έχουν αγανακτήσει με το σημερινό συνταξιοδοτικό και θέλουν να πάρουν υψηλότερες συντάξεις, όπως αυτές που υπόσχεται το νέο επικουρικό, χωρίς την ανασφάλεια ότι μπορεί να χάσουν τα χρήματά τους.
Εκατομμύρια γονείς ενδιαφέρονται για τα αποτελέσματα του σχολείου που θα στείλουν τα παιδιά τους και χιλιάδες εκπαιδευτικοί, παρά τις επιδιώξεις των συνδικαλιστικών τους ηγεσιών, θα ήθελαν να γνωρίζουν τις προτιμήσεις των γονέων και των παιδιών, δηλαδή των καταναλωτών της υπηρεσίας που παρέχουν.
Εκατομμύρια εργαζόμενοι θα ήθελαν να έχουν τη δυνατότητα διευθέτησης του χρόνου εργασίας τους υπό τον όρο ότι μέσα στο ίδιο εξάμηνο ή έτος θα προβλέπεται αντίστοιχη μείωση ωρών ή ρεπό ή ημέρες άδειας.
Εκατομμύρια πολίτες ενδιαφέρονται να διεκπεραιώνουν γρήγορα τις υποθέσεις τους χωρίς άσκοπες μετακινήσεις και ανώφελες δαπάνες.
Εκπαίδευση, εργασιακό, ασφαλιστικό, είναι μια αρχή. Απαιτείται συνέχεια με επίμονες και επίπονες μεταρρυθμίσεις σε Δημόσια Διοίκηση και Δικαιοσύνη.
Εάν και για τα επόμενα επιβλητικά έργα επαναλάβουμε τα λάθη του Ελληνικού, όπου επί μια 7ετία συζητούσαμε για το τεραστίων διαστάσεων πάρκο και την παραλία που θα δημιουργηθεί, τα δεκάδες χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων και περιπάτου, τα κτίρια τοπόσημα και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που θα φέρουν όλα αυτά σε οικονομία και τουρισμό, τότε θα έχουμε αποτύχει παταγωδώς.
Μεταρρυθμίσεις σε Δημόσια Διοίκηση και Δικαιοσύνη εδώ και τώρα. Είναι ο μόνος τρόπος για να αποδώσει η κρατική μηχανή όταν θα χρειαστεί να ελέγξει και να εγκρίνει έργα πολλών δισεκατομμυρίων, όπως αυτά που έρχονται.
*Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι πρόεδρος του ΚΕΠΕ, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
