Ποιο στεγαστικό πρόβλημα; Τα περίπου 1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά που δεν έχουν ιδιόκτητη κύρια κατοικία -ή έχουν αλλά δεν την χρησιμοποιούν ως τέτοια- και αναγκάζονται να πληρώνουν ενοίκιο, καταβάλλουν 3.058 ευρώ ετησίως για το ενοίκιο ή τα 255 ευρώ τον μήνα που ακούμε από χθες.
Και να έλεγε κανείς ότι είναι μια στατιστική… οφθαλμαπάτη. Το υπουργείο Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα και τις κατανομές των ενοικιαστών με βάση το ετήσιο εισόδημά τους. Σε καμία κατηγορία δεν προκύπτει ότι καταβάλλεται ενοίκιο μεγαλύτερο των 350 ευρώ μήνα και μόνο όσοι εμφανίζουν οικογενειακό εισόδημα άνω των 50.000 ευρώ, ανεβαίνουν στα 500 ευρώ τον μήνα.
Το απίστευτο και όμως…ελληνικό: Ο ιδιοκτήτης συμφωνεί με τον ενοικιαστή να γράφει ένα κομμάτι του συμφωνημένου ποσού στο μισθωτήριο και το υπόλοιπο να δίνεται κάτω από το τραπέζι. Ο ενοικιαστής δεν έχει κανένα κίνητρο να εμφανίσει το πραγματικό ποσό. Ούτε έκπτωση φόρου προβλέπει η φορολογική νομοθεσία ούτε κάποιο άλλο ευνοϊκό μέτρο.
Ακόμη και τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που δίδονται κάθε χρόνο ως «επίδομα στέγασης» δεν έχουν καμία σύνδεση με το καταβαλλόμενο ενοίκιο. Εκατοντάδες χιλιάδες ενοικιαστές εισπράττουν έως και 210 ευρώ τον μήνα από το κράτος, είτε πληρώνουν… 50 ευρώ τον μήνα ενοίκιο είτε 500 ευρώ.
Και τι κάνει το κράτος απέναντι σε αυτή την κατάσταση; Για να τονώσει τα φορολογικά έσοδα, εφαρμόζει εξωφρενικούς συντελεστές που φτάνουν στο 45% για όποιον… τολμά να δηλώσει τα πραγματικά του εισοδήματα. Έτσι, ένα ολόκληρο σύστημα έχει βολευτεί σε μια στρεβλή ελληνική πραγματικότητα: ο ενοικιαστής δέχεται να πληρώνει μαύρα γιατί δεν τον νοιάζει να εμφανίζει την πραγματική δαπάνη. Ο ιδιοκτήτης δηλώνει μέχρι εκεί που φορολογείται με τον χαμηλότερο δυνατό συντελεστή του 15%. Και το κράτος επιμένει σε συντελεστές «χαράτσια» (άσχετα αν εφαρμόζονται για ελάχιστους) για να έχει το άλλοθι ότι φορολογεί το «παθητικό εισόδημα».
Τα στατιστικά στοιχεία είναι πραγματικά εντυπωσιακά:
- 271.000 νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα από 5000 έως 10.000 ευρώ, πληρώνουν 208 ευρώ ενοίκιο τον μήνα
- 256.000 νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα από 10.000 έως 15.000 ευρώ, δίνουν 236 ευρώ τον μήνα ενοίκιο.
- 158.000 νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα από 15.000 εως 20.000 ευρώ έχουν 263 ευρώ τον μήνα ενοίκιο.
- 97900 νοικοκυριά με εισόδημα έως 25.000 ευρώ εμφανίζουν μέσο ενοίκιο 285 ευρώ τον μήνα.
- Για να φτάσει το μέσο ενοίκιο πάνω από τα 300 ευρώ, πρέπει να το μέσο εισόδημα του ενοικιαστή να ξεπερνά τα 30.000 ευρώ
Υπάρχει κάποια δόση αλήθειας σε αυτούς τους αριθμούς; Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα στοιχεία αφορούν στη χρήση του 2023 και όχι του 2024. Άρα, δεν έχουν ενσωματωθεί ακόμη στα στοιχεία της εφορίας οι μεγάλες διψήφιες αυξήσεις της περυσινής χρονιάς.
Επίσης, η ΑΑΔΕ καταγράφει στοιχεία σε όλη την Ελλάδα. Η επαρχία -και εκεί νοικιάζονται σπίτια- δεν έχει τις τιμές της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Βέβαια, δεν έχει και τα ποσοστά ενοικίασης κατοικιών που έχουν τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Το καινούργιο μέτρο που ανακοίνωσε χθες η κυβέρνηση κάνει κάτι καινούργιο: συνδέει την ενίσχυση του ενοικιαστή με το ύψος του δηλωμένου ενοικίου. Με τα σημερινά δεδομένα, οι δικαιούχοι του μέτρου, τα 255 ευρώ τον μήνα θα πάρουν.
Αν θέλουν να φτάσουν στο όριο των 800-900 ευρώ, θα πρέπει να και εμφανίσουν το πραγματικό εισόδημα στο μισθωτήριο. Θα ανοίξει τέτοιος κύκλος; Και πώς θα ανταποκριθεί ο ιδιοκτήτης; Μην ξεχνάμε ότι σε περιόδους αυξημένης ζήτησης και περιορισμένης προσφοράς, ο ιδιοκτήτης έχει το πάνω χέρι. Θα έχει ενδιαφέρον να καταγραφούν οι αντιδράσεις. Δεν θα γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Θα χρειαστεί χρόνος αλλά κάποια στιγμή πρέπει να γίνει μια αρχή…
