Του Γιώργου Πολίτη*
Το 2016 ήταν μια χρονιά, για τους περισσότερους, ολέθρια.
Κάποιοι είμαστε επιφορτισμένοι να δίνουμε επενδυτικές συμβουλές. Μπορώ να παραδεχθώ απερίφραστα ότι εγώ δεν έδωσα τέτοιες συμβουλές φέτος. Για την ακρίβεια, κανένας δεν ενδιαφέρθηκε να με ακούσει. Οι καταθέτες έχουν στο μυαλό τους στρώματα, θυρίδες, χώρες ΟΟΣΑ, Ελβετία, εξωχώριες δικαιοδοσίες, φυσικό χρυσό, unit linked προϊόντα. Το ενδιαφέρον έχει στραφεί πια στη θεματοφυλακή, όχι στην επένδυση και την απόδοση.
Ο καταθέτης έχει δίκιο φυσικά. Capital controls και φορολογική λαίλαπα έχουν μπολιάσει και τους τιμιότερους και συντηρητικότερους με ανασφάλεια. Οι λόγοι; Πολιτική αστάθεια, απουσία εθνικής μακροχρόνιας στρατηγικής, πολιτικές που αλλάζουν ανά κυβέρνηση ή υπουργό, υπερφορολόγηση των πάντων, το πιθανό bail-in και ο μύθος της εγγύησης των 100,000 ευρώ, το περιουσιολόγιο ως στόχος κάλυψης κρατικών ελλειμμάτων.
Τι περιμένουμε λοιπόν για το 2017; Αλλάζει η κυβέρνηση χωρίς δημοψηφίσματα και προσπάθεια για διχασμό πάλι, ελαφραίνει σε έναν βαθμό η φορολογία, χρησιμοποιούμε τα πλεονάσματα για κοινωνικούς σκοπούς, ανακτούμε την ψυχολογία μας και εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και το πρόγραμμα, επιστρέφουμε στις τράπεζες τα κρυμμένα στο στρώμα, τα προβληματικά δάνεια εξυγιαίνονται, οι τράπεζες σώνονται από νέα χρεοκοπία, ανακαλούνται τα capital controls, το ΧΑ προεξοφλεί λαμπρές ημέρες, επιστρέφουν οι ημεδαποί και αλλοδαποί επενδυτές, περνάμε σε σταθερή ανάπτυξη, η ανεργία συρρικνώνεται, ευθυγραμμιζόμαστε με τον στόχο 2% πληθωρισμό της ECB, το εμπόριο ανθεί, γινόμαστε επιτέλους ανταγωνιστικοί.
Αν η πάνω παράγραφος σας φαίνεται πραγματική για το 2017 και αποκτήσετε όρεξη για επενδύσεις, με περίσσια χαρά θα σας συμβουλεύσω ότι το δολάριο θα κρατήσει τη δύναμή του σε σχέση με το ευρώ, τα ανοδικά επιτόκια της Fed θα προσελκύσουν αγοραστές από τα υπόλοιπα συστημικά νομίσματα και η πιο ισχυρή ανάπτυξη σε σχέση με την Ευρώπη και Ιαπωνία θα διατηρήσει το ενδιαφέρον.
Οι δρόμοι και τα λιμάνια στην Αμερική θα χτιστούν, τα κέρδη των εταιρειών στην αλλοδαπή θα επαναπατριστούν με ευνοϊκή φορολογία, οπότε να περιμένουμε ισχυροποίηση εταιρικών κερδών/ανάπτυξης, άνοδο μισθών/κατανάλωσης, υψηλότερα ελλείμματα. Η κορυφή της ατζέντας της κυβέρνησης Τραμπ είναι επιστροφή κεφαλαίων και δημιουργία συνθηκών για επανεπενδύσεις εντός των ΗΠΑ. Άρα, αμερικανικές μετοχές εξακολουθούν να έχουν τον πρώτο λόγο. Για τους ίδιους λόγους, αμερικανικά κρατικά και εταιρικά ομόλογα θα έχουν, με διαφορά, τις μεγαλύτερες αποδόσεις ανεπτυγμένων αγορών. Ευρωζώνη, Ελβετία και Ιαπωνία θα ωφεληθούν μακροχρόνια από το δυνατό δολάριο αλλά η ποσοτική χαλάρωση της ECB, το ελβετικό φράγκο ως νόμισμα ασφαλείας, η αδυναμία αλλαγής κουλτούρας των Ιαπώνων προς την κατανάλωση, δεν θα επιτρέψουν θεαματικά αποτελέσματα στις οικονομίες τους, τουλάχιστον για την επόμενη χρονιά.
Για το ΧΑ, τεχνικά στο daily time frame δεν έχουμε κάποια αλλαγή τάσης ακόμη, ωστόσο υπάρχει ένα momentum. Έχουμε να περάσουμε δοκιμασίες μέσα στη χρονιά όπως πιθανό δημοψήφισμα/εκλογές, εκλογές Γαλλίας/Γερμανίας, λήξεις GGBs Ιουλίου, ωστόσο, εφόσον αντιλαμβανόμαστε τον υψηλότατο κίνδυνο της ελληνικής αγοράς, μπορούμε να κάνουμε επιλεκτικές τοποθετήσεις για μακροχρόνια απόδοση σε ιδιωτικοποιημένες εταιρείες, διαχείρισης ακινήτων, υποδομών και πρώτων υλών. Τέλος, μην φοβόμαστε τα structured products, αρκεί να κατανοούμε τον κίνδυνο που αναλαμβάνουμε. Οι αποδόσεις τους είναι πάρα πολύ ελκυστικές.
Εκπαιδευτείτε όσο περισσότερο μπορείτε στις λύσεις που σας προτείνουν, μην διστάζετε να ρωτάτε και να ξαναρωτάτε. Πολλές φορές μπορεί κάποιος να σας πουλάει ένα προϊόν που ούτε ο ίδιος δεν έχει κατανοήσει πλήρως και απλώς παπαγαλίζει ότι του ζήτησαν. Ο σύμβουλός σας πρέπει πρώτα να κερδίσει την εμπιστοσύνη σας αλλά παράλληλα κι εσείς να είστε ξεκάθαροι μαζί του για τί αναζητάτε. Φροντίζετε να σχεδιάζετε στρατηγικές περιορισμού κινδύνων, το εύκολο κέρδος δεν υπάρχει.
Αν η παράγραφος ευχών για το 2017 δεν σας φαίνεται ρεαλιστική, θα συζητούμε πάλι για λύσεις εντός ελληνικού τραπεζικού συστήματος, προστασία από τα capital controls, τύπους στρωμάτων, επιλογές διασποράς περιουσίας, φορολογικό σχεδιασμό. Μην αφήνετε τις αποφάσεις την τελευταία στιγμή. Κοστίζουν παραπάνω και υπάρχει ο φόβος της επιπολαιότητας. Plan ahead!
Κάτι που λίγοι αξιολογούμε σωστά, είναι τα σταθερά εισοδήματα, δηλαδή μισθοί/αμοιβές, ενοίκια, τόκοι κτλ. Είναι η καλύτερη επένδυσή μας και αυτή που πρέπει να προστατεύουμε περισσότερο. Είναι φορές που μία ελκυστική αποζημίωση ή η ελπίδα για καλύτερα μισθώματα/αποδόσεις μας δελεάζουν, αλλά η σταθερότητα του μηνιαίου εισοδήματος και η ρουτίνα απόδοσής του σε δαπάνες διαβίωσης σπάνια εξομοιώνεται με μία εφάπαξ πληρωμή, μετατρέψιμη νοερά στους αντίστοιχους μελλοντικούς μήνες. Με απλά λόγια, τα μαζεμένα τα ξοδεύουμε πιο εύκολα!
Τέλος, για όσους έχουν ξεμείνει από εισοδήματα ή δεν φθάνουν για συντήρηση του βιοτικού τους επιπέδου, την μεγαλύτερη και ευπαθέστερη ομάδα συμπολιτών μας, πια, μην το βάζετε κάτω, μη σας αποθαρρύνει η στατιστική ανεργίας και η συρρίκνωση της οικονομίας. Το 25% ανεργίας που ζούμε τα τελευταία χρόνια έχει σημαντικό βαθμό ανέργων κατ'επιλογή, είτε γιατί έχουν αδήλωτα εισοδήματα/περιουσιακά στοιχεία, είτε γιατί έχουν βολευτεί με κάποιο εισόδημα συγγενούς και δεν προσπαθούν. Αν προσπαθήσετε, θα ανταμειφτείτε!
Κάθε πρόβλεψη, όσο μελετημένη και να είναι, πρέπει να τεκμηριώνεται με την σημείωση ότι ζούμε σε έναν εξαιρετικά ευμετάβλητο κόσμο. Η πεταλούδα στη Βραζιλία, την εποχή του facebook και της παγκοσμιοποίησης, είναι πιο 'σχετική' από ποτέ. Γι' αυτό και στις αποφάσεις λειτουργούμε με βασικό σενάριο και εναλλακτικό σενάριο, και οπωσδήποτε με money management, όχι όλα τα αυγά σε ένα καλάθι δηλαδή.
Εύχομαι καλύτερη χρονιά!
* Ο Γιώργος Πολίτης είναι διευθύνων σύμβουλος της Capital ΑΧΕΠΕΥ
