του Ηλία Ζαχαράκη*
Είναι προφανές ότι το 2017 οι χρηματαγορές θα περιστρέφονται γύρω από τον άξονα Trump, με αποτέλεσμα την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων στις Αμερικανικές αγορές. Με δεδομένη τη δυναμική της οικονομίας των ΗΠΑ και την απόλυτη πλέον συσχέτισή της νομισματικής πολιτικής με το διεθνές εμπόριο, η ρητορική του νέου Προέδρου μπορεί να αναλυθεί με τουλάχιστον δύο διακριτές θεωρήσεις.
Αρχικά, η αναμενόμενη υπερτίμηση του αμερικανικού δολαρίου συνιστά μία ενδιαφέρουσα προοπτική για τη συνέχιση της οικονομικής μεγέθυνσης. Η, ούτως ή άλλως, αυξητική τάση των αμερικανικών επιτοκίων (τρέχοντα επίπεδα 0.75%) που ενδυναμώνεται από την πολιτική προστατευτισμού του Trump αποτελεί έναν πόλο προσέλκυσης αλλοδαπών κεφαλαίων. Και αυτό γιατί η μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις είναι πιθανό να οδηγήσει σε επαναπατρισμό ικανό αριθμό αμερικανικών επιχειρήσεων ή και να προσελκύσει και άλλες μη αμερικανικές. Από την άλλη η συνεχιζόμενη αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων (σε ονομαστικούς όρους) ενδέχεται να είναι δόλωμα για τους επενδυτές.
Η δεύτερη θεώρηση αφορά στην επαναδιαπραγμάτευση (ή και στον αποκλεισμό) των διεθνών οδών εμπορίου. Η έως τώρα πρακτική λειτουργούσε κυρίως υπέρ των έντονα εξαγωγικών χωρών, ιδιαίτερα υπέρ των γιγάντων της Ασίας και του συνασπισμού της βορείου Ευρώπης, οι οποίοι επωφελούντο και από τα -χαλιναγωγούμενα- επίπεδα των νομισματικών ισοτιμιών (ιδίως οι πρώτοι). Το πολλά υποσχόμενο αμερικανικό εγχείρημα της άρσης των εμπορικών συμφωνιών θα πληγώσει τα εμπορικά πλεονάσματα αυτών των χωρών υπό δύο έννοιες: Πρώτον θα μειώσει το μέγεθος της δυνητικής πελατείας των αλλοδαπών, αφού θα είναι πλέον ασύμφορο να διαθέτουν αγαθά στην τεράστια αγορά των ΗΠΑ και δεύτερον, η ίδια η -μετά Trump- παραγωγική δυναμική των ΗΠΑ θα μεγαλώσει επικίνδυνα λόγω του επαναπατρισμού των επιχειρήσεων, άρα θα διακυβευθεί σημαντικό μερίδιο της παγκοσμίου πίτας.
Τα παραπάνω οδηγούν σε δύο αντιφατικά -εκ πρώτης όψης- συμπεράσματα. Από τη μία, παρατηρούμε τη σαφέστατη υπεροχή της αμερικανικής οικονομίας και την ιδιαίτερα αισιόδοξη ματιά στο μέλλον της. Εξάλλου, η εκπληκτική συμπεριφορά των αμερικανικών κεφαλαιαγορών (και μάλιστα σε καθεστώς αύξησης επιτοκίων, άρα σε αύξηση του μελλοντικού κόστους δανεισμού για το κράτος και τις επιχειρήσεις) συνομολογεί στο ότι ο επενδυτικός κόσμος μεταφράζει ιδιαίτερα θετικά το δίπτυχο «πολιτική σταθερότητα και μέτρα υπέρ της συνολικής ζήτησης». Από την άλλη όμως, είναι κρίσιμη η αντίδραση των έως τώρα «χαμένων» παικτών της παγκοσμιοποίησης, κυρίως των μεγάλων χωρών με εμπορικά πλεονάσματα. Η άμπωτη των υδάτων των ΗΠΑ μέσω της -θεωρητικής- κατάργησης των εμπορικών δεσμών ίσως αφήσει χώρο για νέες επενδυτικές τοποθετήσεις και νέες συμμαχίες, υπό νέο καθεστώς. Η εναλλακτική αφήγηση στη ρητορική Trump αφορά στις νέες ευκαιρίες που γεννώνται και στις νέες ισορροπίες που προκύπτουν εκ των υστέρων.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα κεφάλαια κινούνται (και θα συνεχίσουν να κινούνται με αυτά τα δεδομένα) προς την αμερικανική οικονομία, έως ότου προσεγγίσουμε νέα επίπεδα ισορροπίας, τα οποία προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να ποσοτικοποιηθούν. Είναι επίσης βέβαιο ότι τα νεοεκδιδόμενα χρηματοικονομικά προϊόντα (ομόλογα, καταθέσεις, κλπ) σε USD θα συνεχίζουν να είναι ονομαστικά αποδοτικότερα των παλαιοτέρων. Το μεγάλο στοίχημα των ΗΠΑ είναι η χαλιναγώγηση του πληθωρισμού, ο οποίος ήδη είναι κοντά στο τεθειμένο όριο του 2%. Η παραπάνω τοποθέτηση επιβεβαιώνεται συνεπικουρούμενη και της διαρκούς μείωσης των ποσοστών ανεργίας (τρέχοντα 4.6%), με πρόβλεψη για συνέχιση αυτής, ως κύριος άξονας της οικονομικής μεγέθυνσης (με δεδομένα επίπεδα τεχνολογίας). Προφανώς, οι ελλοχεύουσες πληθωριστικές πιέσεις θα επηρεάσουν αρνητικά τις προαναφερθείσες αυξητικές ονομαστικές αποδόσεις, επομένως αναμένουμε αύξηση του ρυθμού αύξησης των επιτοκίων, άρα και απαίτηση για ταχύτερη τοποθέτηση σε δολαριακά προϊόντα από πλευράς επενδυτών.
Κοιτώντας αισιόδοξα την κυρίαρχη αδυναμία της ΕΕ για προσαρμογή στα νέα δεδομένα και την έτσι κι αλλιώς τραγική δημοσιονομική συγκυρία (πληθωρισμός 0.6%, 9.8% ανεργία στο σύνολο αυτής, με τους «αδύναμος» εταίρους να έχουν χειρότερα έως τραγικά ποσοστά), μπορούμε να εκθέσουμε την ενδεχόμενη πολιτική μεταστροφή προς πιο δεξιόστροφες επιλογές ως την κρισιμότερη μεταβλητή όλων. Η μεταναστευτική κρίση και η σαφής αποστροφή των πολιτών προς τις έως τώρα πολιτικές λιτότητας εντείνουν την πεποίθηση της μη ελεγχόμενης μεταβλητότητας που σιγά σιγά αποκτούν οι χρηματαγορές της Ευρώπης. Εάν τα πράγματα πάρουν επιθετική τάση, ίσως να αντιμετωπίσουμε απρόβλεπτες καταστάσεις. Όμως, θεωρούμε πιθανότερο κάποιο συμβιβασμό των πολιτικών πεποιθήσεων, οι οποίοι θα κρίνουν φθηνότερο το να βάλουν νερό στο κρασί της δημοσιονομικής προσαρμογής και ακριβότερο να αφήσουν τα γεγονότα να εξελιχθούν διαφορετικά.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, όλα δείχνουν πως το 2017 μπορεί να είναι ακόμα μία χρονιά υπεραπόδοσης των αμερικανικών αγορών, τόσο σε μετοχές όσο και σε ομόλογα παρά το γεγονός ότι το τέλος του έτους μάς βρίσκει στα ιστορικά υψηλά τους. Είναι προφανές ότι οποιαδήποτε διορθωτική κίνηση -χωρίς μεταβολή των δεδομένων-συνιστά ένα ενδιαφέρον παράθυρο ευκαιρίας νέων τοποθετήσεων. Εξάλλου, οι πετρελαϊκές και ενεργειακές εταιρίες έχουν ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον παγκοσμίως ενώ αναμένεται και αύξηση στις τιμές του εμπορεύματος. είτε λόγω πληθωριστικών πιέσεων είτε και λόγω γεωστρατηγικών παραγόντων.
Τέλος, σε ότι αφορά την Ελληνική χρηματαγορά, όλα δείχνουν πως το 2017-2020 μπορεί να είναι ένα «turn around story» μιας και, αν ολοκληρώσουμε τη β΄ αξιολόγηση, το πιο πιθανό είναι να βρεθούμε και πάλι στις αγορές σε βάθος χρόνου με την βοήθεια και του QE. Παράλληλα, ενδέχεται να δούμε και τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης λόγω και του φαινομένου του ελατηρίου της ύφεσης και της σημαντικής στρέβλωσης που παρατηρήθηκε στα ελληνικά χρηματιστηριακά δρώμενα την τελευταία πενταετία. Αν υποθέσουμε πως ένα μέρος των προβλέψεων για την ανάπτυξη επαληθευτεί, τότε μπορεί να δούμε πολύ σημαντικές αποδόσεις στο ελληνικό χρηματιστήριο, αλλά και σημαντική πτώση στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Κι αυτό, διότι θα αρχίσουν να εισρέουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια στο σύστημα, ενώ παράλληλα θα έχουμε και σημαντικές αναβαθμίσεις από τους ξένους οίκους.
*Ο Ηλίας Ζαχαράκης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Fast Finance AΕΠΕΥ
