Του Νίκου Καυκά*
Βαδίζουμε πλέον προς ένα εκρηκτικό και καθοριστικό 2017 τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, όπου οι επενδυτικές συμβουλές θα μοιάζουν με σεναριολογία και η ενεργή διαχείριση ενός χαρτοφυλακίου θα αποτελέσει την μόνη σταθερά στην εξίσωση.
Τα διεθνή χαρτοφυλάκια ανάλογα και με το νόμισμα βάσης θα παραμείνουν εκτεθειμένα σε αυξημένο συναλλαγματικό ρίσκο, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις θα ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της μεταβλητότητας της καθαρής θέσης. Φυσικά, το δολάριο ΗΠΑ ευνοείται δεδομένου ότι τα επιτόκια αναμένεται να σκαρφαλώσουν κατ' ελάχιστο 2 φορές τον επόμενο χρόνο, αλλά το β' εξάμηνο εκτιμούμε ότι το ευρώ θα ενισχυθεί έναντι του δολαρίου, αλλά και των υπολοίπων βασικών νομισμάτων. Η ισοτιμία eur/usd πιθανότατα να κινηθεί μέχρι και προς το 0,96 eur/usd το α'' εξάμηνο 2017, αλλά δεν αποκλείεται να επανέλθει στην περιοχή του 1,08 eur/usd (β' εξάμηνο), όπου εντοπίζεται η κρισιμότερη αντίσταση.
Το ασφαλές καταφύγιο των εταιρικών ομολόγων επενδυτικής κατηγορίας/υψηλής διαβάθμισης (Euro corporate investment grade bonds) αναμένεται να διατηρήσει τις ιδιαίτερα χαμηλές αποδόσεις και το 2017 παρέχοντας στήριξη και στα χρηματιστήρια μετοχικών τίτλων αφού η απόδοση προσαρμοσμένη στο ρίσκο γέρνει ακόμα υπέρ των μετοχών. Ενημερωτικά αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τον Bloomberg Euro Investment Grade Corporate Bond Index για 2214 εκδόσεις μέσης διάρκειας 5,7 ετών που περιλαμβάνει, εμφανίζει ετησιοποιημένη απόδοση στη λήξη (yield-to-maturity) 0,72%. Αντίστοιχα, ο Bloomberg Euro High Yield Corporate Bond Index που περιλαμβάνει 453 εκδόσεις μέσης διάρκειας 3,85 ετών εμφανίζει ετησιοποιημένη απόδοση στη λήξη (yield-to-maturity) 3,73% (yield to worst 3.09%). Σημειώνουμε ότι ο τελευταίος δείκτης έχει ανέβει κατά 8,5% περίπου από αρχές του 2016 πιέζοντας τις αποδόσεις σε αυτό το επίπεδο. H τάση εισροής κεφαλαίων σε ομόλογα χαμηλής διαβάθμισης και μετοχές θα συντηρηθεί όσο παραμένει το QE της ΕΚΤ ως έχει και τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση των εκλογών στη Γαλλία τον Μάιο του 2017. Ωστόσο, όσο πλησιάζουμε στο τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης τον Δεκέμβριο του 2017 (αν δεν έχει αναθεωρηθεί) θα επαναξιολογήσουμε την στάση μας, πιθανότατα εντός του καλοκαιριού ή νωρίτερα.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι μετοχικοί Ευρωπαϊκοί δείκτες θα βρίσκουν αγοραστές σε διορθώσεις τιμών της τάξεως του 5%-10% που σίγουρα θα προκύψουν λόγω πολιτικών εξελίξεων αλλά και πιθανών σημαντικών αλλαγών, λόγω των διαπραγματεύσεων για το Brexit και λόγω της οικονομικής πολιτικής που ενδέχεται να ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Φυσικά, εξυπακούεται ότι πολλές φορές μεμονωμένοι τίτλοι θα επηρεάζονται περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με τον κλάδο, το επιχειρηματικό μοντέλο και την έκθεσή τους σε συγκεκριμένους κινδύνους. Παρακολουθούμε τα εισερχόμενα μακροοιοκονομικά στοιχεία, καθώς και την εξέλιξη του πληθωρισμού, όπου αν επιβεβαιωθεί η προσδοκία της ΕΚΤ για επιτάχυνσή του το 2017 θα μπορούσαν να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για σταδιακή απόσυρση της ποσοτικής χαλάρωσης, αλλάζοντας τους "κανόνες του παιχνιδιού". Απώλειες σε βασικούς διεθνείς χρηματιστηριακούς δείκτες που ξεπερνούν το 12%-15% απαιτούν νέα επισκόπηση της κατάστασης.
Στο εσωτερικό η κατάσταση παραμένει εύθραυστη, εφόσον η αναμφισβήτητα μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή πραγματοποιήθηκε με λάθος τρόπο με αποτέλεσμα να παραμένουν εν πολλοίς οι στρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν την ελληνική οικονομία.
Πίνακας 1
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Πίνακας 2
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Επεξεργασία: MERIT
Όπως παρατηρούμε και στους παραπάνω πίνακες η καθαρή αποταμίευση της χώρας είναι αρνητική κατά 17 δις περίπου (10%του ΑΕΠ) το 2015 (πίνακας 1 ΕΛΣΤΑΤ). Αν αφαιρέσουμε την θετική άμεση επίδραση του τουρισμού στην κατανάλωση που θεωρητικά κινείται περίπου στο 8% του ΑΕΠ φαίνεται ξεκάθαρά ότι η μακροοικονομική προσαρμογή έχει λίγο πολύ επιτευχθεί, εφόσον έχει μηδενιστεί και η ανάγκη για περαιτέρω λήψη δανείων (πίνακας 1). Ωστόσο, αυτό συνέβη εις βάρος των επενδύσεων (Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου/Gross Capital Formation: 10% ΑΕΠ το 2015 από 27% ΑΕΠ το 2008) και φυσικά με δραστική μείωση των εισαγωγών προς ισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου, όπως φαίνεται στον πίνακα 2 (Επεξεργασία Merit). Δημοσιονομικά είμαστε επίσης σχετικά μαζεμένοι, αλλά με κακή διαχείριση των πόρων που έχει στα χέρια του το κράτος. Χαρακτηριστικά, παραπέμπουμε σε Δελτίο τύπου της Eurostat που καταγράφει πτώση κατά 3.1% στο ωριαίο κόστος εργασίας στον ιδιωτικό τομέα το γ' τρίμηνο του 2016, παρ'' όλο που το συνολικό ωριαίο κόστος εργασίας αυξήθηκε οριακά κατά 0,5%. Ο λόγος ήταν επειδή αυξήθηκε το ωριαίο κόστος εργασίας κατά 4,5% στον μη επιχειρηματικό τομέα (δηλ. Δημόσιο). Σε καμία περίπτωση δεν δημιουργούνται με αυτόν τον τρόπο βιώσιμα πλεονάσματα. Οι στρεβλώσεις στην φορολογία και η επιβάρυνση λόγω αυξημένων συνταξιοδοτικών και κρατικών δαπανών (πάντα σε σύγκριση με αυτά που αντέχει η οικονομία της χώρας) συρρικνώνουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για επενδύσεις στον εγχώριο ιδιωτικό τομέα, ενώ καθιστούν σχεδόν απαγορευτικές τις ξένες επενδύσεις, ειδικότερα αν συνυπολογιστεί η κάκιστη δημόσια διοίκηση της χώρας. Κατ'' επέκταση η εκτίμηση για ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 2,7% το 2017 (Κομισιόν – Ελληνική Κυβέρνηση) είναι μάλλον αισιόδοξη, ενώ το πιθανότερο είναι να κινηθούμε στο +1,00% με +1,50% και αυτό μόνο αν διατηρηθεί η καλή πορεία του τουριστικού προϊόντος. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν είναι δυνατόν να ενεργοποιηθούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως άλλωστε φανερώνουν και τα NPE's (non performing exposure) ορισμένων τραπεζικών ιδρυμάτων για την κατηγορία αυτή (οι καθυστερήσεις υποχρεώσεων μικρομεσαίων επιχειρήσεων πάνω από μία ημέρα ξεπερνούν το 80% σε μερικές τράπεζες). Η τρέχουσα συγκυρία ευνοεί μεγαλύτερους εταιρικούς σχηματισμούς για αυτό και πολλές μεγάλες εταιρίες -αρκετές από αυτές εισηγμένες- δείχνουν να βελτιώνουν τα μεγέθη τους και να δυναμώνουν τους ισολογισμούς τους συνεχώς τα τελευταία χρόνια και είναι πλέον προφανές ότι θα ηγηθούν της πορείας εξόδου από την κρίση.
Ήτοι, στο ελληνικό χρηματιστήριο και κυρίως στην μεγάλη και μεσαία κεφαλαιοποίηση σε πρώτη φάση, υφίσταται η δυνατότητα για υψηλές αποδόσεις αν αποκλιμακωθεί το ρίσκο της χώρας. Για το 2017, η πορεία του ΓΔΧΑ είναι απολύτως εξαρτώμενη από το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης και τις πολιτικές εξελίξεις κατά το α' εξάμηνο, όπου το διεθνές κλίμα ενδέχεται να είναι περισσότερο υποστηρικτικό. Άλλωστε, οι λήξεις χρέους 6 δις ευρώ την περίοδο 17-20 Ιουλίου δεν επιτρέπουν μεγάλες καθυστερήσεις για κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις. Είναι, λοιπόν, κατανοητό ότι τα ανοδικά περιθώρια του ΓΔΧΑ δεν μπορούν και μάλλον δεν χρειάζεται να οριοθετηθούν προς το παρόν. Από την άλλη, δεν βλέπουμε υποχώρηση της αγοράς κάτω από την περιοχή των 520-500 μονάδων εκτός και αν τεθεί ζήτημα 4ης ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Το "stock picking" αποτελεί τη βασική στρατηγική μας με επίκεντρο την ελεγχόμενη μόχλευση, την προσδοκία για ικανοποιητική παραγωγή ελεύθερων ταμειακών ροών και την μερισματική απόδοση. Οι προτιμήσεις μας περιλαμβάνουν ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΕΧΑΕ, ΜΠΕΛΑ, ΜΥΤΙΛ, ΦΦΓΚΡΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΠΣ, ΟΛΠ, ΑΡΑΙΓ, ΕΛΠΕ, ΜΟΗ, ΔΕΗ. Πρέπει να σημειώσουμε, όμως, ότι στην μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση υπάρχουν εισηγμένες που αξίζουν προσοχής. Τέλος, θέλουμε να επισημάνουμε ότι η επαναφορά της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου της χώρας κάτω από το 6% θα δώσει καθοριστικό αγοραστικό σήμα στο ΧΑ, καθώς θα επιτρέψει την σταδιακή έξοδο της χώρας στις αγορές.
*Ο Νίκος Καυκάς είναι Πιστοποιημένος Αναλυτής Μετοχών & Αγοράς, ΜΒΑ, στο τμήμα Ανάλυσης της ΜERIT ΑΧΕΠΕΥ
