Του Γιώργου Φιντικάκη
Τραβώντας τη "κουρτίνα" πίσω από το αναπτυξιακό αφήγημα της κυβέρνησης, βρίσκει κανείς επιχειρήσεις έτοιμες να σκάσουν, όπως η ιστορική εταιρεία πώλησης πετρελαιοειδών Jetoil ή παρ' ολίγον κανόνια όπως αυτό της Μαρινόπουλος.
Ο βομβαρδισμός χρεοκοπιών και προσφυγών στα δικαστήρια για προστασία από τους πιστωτές στους πρώτους έξι μήνες του 2016 δείχνει πλέον ότι ένα μεγάλο τμήμα της επιχειρηματικότητας που έχει πάψει από καιρού να είναι υγιές, αφήνεται πλέον να καταρρεύσει. Η οικονομία δέχεται μαζικά τώρα τα θραύσματα από την επταετή ύφεση αλλά και τις επιπτώσεις των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων ένα χρόνο μετά τα capital controls, και στους τους επόμενους μήνες, όταν θα ξεκινήσει ενεργητικά πλέον από τις τράπεζες και τα funds, η διαχείριση των κόκκινων δανείων οι εξελίξεις αυτού του είδους αναμένεται να λάβουν καταιγιστικούς ρυθμούς.
Η εβδομάδα αυτή θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν μια από τις χειρότερες των τελευταίων μηνών για την επιχειρηματικότητα. Μέσα σε λίγες ημέρες τέθηκαν υπό απειλή κοντά στις 12.000 θέσεις εργασίας (11.500 από το Mαρινόπουλο, και 200 από τη Jetoil), ενώ σε παρόμοια θέση βρίσκονται δεκάδες ή και εκατοντάδες άλλες περιπτώσεις "διασωληνωμένων" επιχειρήσεων, που απλώς οι τράπεζες δεν τους έχουν ακόμη τραβήξει τη πρίζα.
Πρόκειται για τις λεγόμενες επιχειρήσεις "zombies" που πάσχουν από ρευστότητα, δεν μπορούν να αναπτυχθούν, έχουν αρνητική κερδοφορία και αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων τους, και σύντομα θα ακολουθήσουν το δρόμο της Μαρινόπουλος και της Jetoil.
Είναι ακριβώς αυτό που φοβούνται στη κυβέρνηση καθώς η ελληνική οικονομία, που ούτως ή άλλως βρίσκεται στη πιο κρίσιμή καμπή της, και δεν έχει βγει από την εντατική, διατρέχει τον ορατό κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα νέο κύμα χιλιάδων ανέργων και με μερικά από τα μεγαλύτερα πιθανά κανόνια στην ιστορία της.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ήταν μέχρι σήμερα οι τράπεζες που κρατούσαν τις εταιρείες τεχνητά στη ζωή, ωστόσο η νέα εποχή της ενεργού διαχείρισης των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων, θα φέρει σύντομα το πρόβλημα τους στο προσκήνιο, θα τις οδηγήσει σε εκκαθάριση και θα τις θέσει οριστικά εκτός παιχνιδιού.
Αν σε αυτά προσθέσει κανείς, την υπερφορολόγηση, το αντιεπενδυτικό κλίμα που τροφοδοτούν συνεχώς με δηλώσεις και πράξεις τους κυβερνητικά στελέχη, όπως στη περίπτωση της συμφωνίας ΟΛΠ-Cosco, τη γραφειοκρατία, και τη διαφθορά, αντιλαμβάνεται κανείς γιατί συνεχίζει να συντηρείται ένα τοξικό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Τα νεύρα των επιχειρήσεων δοκιμάζονται, οι αντοχές τους κάποια στιγμή τελειώνουν, πόσω μάλλον όταν ζουν καθημερινά τον απόλυτο σουρεαλισμό. Ταυτόχρονα, ο πανταχού παρών κρατισμός και τα αντάρτικα κατά των αποκρατικοποιήσεων καθιστούν αργό και βασανιστικό τον μετασχηματισμό της Ελλάδας σε κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Κάτι σαν μαρτύριο της σταγόνας.
Ποιοι έχουν κλείσει από την αρχή του έτους
Το αμέσως μεγάλο προηγούμενο λουκέτο, ήταν αυτό του ξενοδοχείου Athens Ledra στα τέλη Μαϊου, αφήνοντας στο δρόμο 150 άτομα, ενώ αμέσως μετά "ρολά" κατέβασε η εταιρεία «Πυρσός Security», που δραστηριοποιούνταν επί 22 χρόνια στον τομέα της φύλαξης, οδηγώντας στην ανεργία 700 με 800 άτομα. Είχαν προηγηθεί τον Απρίλιο τα λουκέτα στα 45 καταστήματα της ιστορικής αλυσίδας Ηλεκτρονικής Αθηνών με θύματα 450 εργαζομένους, τη μέχρι πρότινος μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία του κλάδου.
Από την αρχή του χρόνου έως σήμερα έχουν κλείσει μερικά βαριά ονόματα του ελληνικού επιχειρείν, με κορυφαίο την περίπτωση της χαρτοβιομηχανίας Softex που προχώρησε τον Ιανουάριο σε λουκέτο, βάζοντας τέλος σε μια ιστορία 79 ετών. Δεν σχετίζεται με ιδεοληψίες κυβερνώντων παρά με τη πρόθεση μιας πολυεθνικής, της ιταλικής Bolton Group, να κλείσει μια ζημιογόνο δραστηριότητα στην Ελλάδα, γεγονός που κρύβει μια απλή, αδυσώπητη πραγματικότητα στον κόσμο των επιχειρήσεων : Όταν ο ανταγωνισμός παράγει φτηνότερα, μοιραία έρχεται το τέλος. Αν παραλλάξει κανείς αυτόν τον κανόνα, και τον προσαρμόσει ανάλογα με το αντικείμενο και σε άλλους κλάδους, ταιριάζει σε δεκάδες άλλες επιχειρήσεις που φυτοζωούν και απλώς ακόμη δεν έχουν και επισήμως "σκάσει".
Στο δελτίο ανέργων του 2016 προσθέστε και την Bacardi Hellas, η οποία έκρινε ότι λόγω του χαμηλού πλέον τζίρου της ελληνικής αγοράς δεν έχει νόημα να διατηρεί θυγατρική, αφήνοντας στον αέρα 35 περίπου εργαζομένους.
Τον περασμένο Μάρτιο, ένα ακόμη λουκέτο σε παραγωγική μονάδα προστίθεται στη μακρά αλυσίδα της αποβιομηχάνισης των τελευταίων ετών στην Ελλάδα. Η ιστορική βιομηχανία ΙΜΑΣ, έπειτα από 44 χρόνια λειτουργίας οδηγήθηκε σε διακοπή της παραγωγικής της δραστηριότητας, ύστερα από απόφαση της ιδιοκτήτριας εταιρείας, του γερμανικού ομίλου ContiTech που, μεταξύ άλλων, παράγει τα γνωστά ελαστικά Continental.
Αυτά στο χώρο των μεγάλων, διότι για τους μικρούς η εικόνα είναι πολύ χειρότερη. Δεν έχουν περάσει παρά μερικοί μήνες από τότε που η ΓΣΕΒΕΕ έκανε μια δυσοίωνη πρόβλεψη για τη φετινή χρονιά, εκφράζοντας φόβους για ένα νέο κύμα 63.000 λουκέτων. Άγνωστο αν οι προβλέψεις της θα επιβεβαιωθούν, το σίγουρο είναι πως σφίγγοντας σαν θηλιά γύρω από τον λαιμό των επιχειρήσεων οι επιπτώσεις των capital controls, σε συνδυασμό με την παγωμένη οικονομία, γίνονται ολοένα και πιο αισθητές για μικρούς και μεγάλους στην αγορά.
