Ένα σημαντικό βήμα για τη αποκατάσταση μέρους της ζημίας που έχει υποστεί από την πανδημία και τη διασφάλιση των συνθηκών που θα οδηγήσουν στην ισχυρή και αξιόπιστη επαναφορά της Aegean, μετά το πρακτικό άνοιγμα της αεροπορικής αγοράς στην Ευρώπη, έγινε χθες με το «πράσινο φως» της Κομισιόν στο πρόγραμμα ενίσχυσης, με τη μορφή επιχορήγησης (grant) της εταιρίας από την κυβέρνηση. Η αεροπορική, σε όλο το διάστημα του πλήγματος της πανδημίας έχει υλοποιήσει ένα στρατηγικό πρόγραμμα άμυνας και θωράκισης. Ωστόσο η στήριξη κρίθηκε απαραίτητη καθώς το περιβάλλον στις αερομεταφορές επιδεινώθηκε δραματικά από το δεύτερο lockdown, ενώ θα παραμείνει ρευστό και αβέβαιο τους επόμενους 2-3 μήνες, διαμορφώνοντας πολλούς αστάθμητους παράγοντες, η διαχείριση των οποίων προϋποθέτει την μεγαλύτερη δυνατή ετοιμότητα από την πλευρά της εταιρείας.
Η απόφαση δεν εμπεριέχει εκπλήξεις και συνιστά το επόμενο βήμα σε μια διαδικασία που ήδη είχε ανακοινωθεί από την κυβέρνησης τις προηγούμενες εβδομάδες. Πρόκειται δε, για μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς εξασφαλίστηκε για την εταιρεία μια συμφωνία που δεν επιβαρύνει υπέρμετρα το κράτος ενώ παρέχει τη δυνατότητα στην ίδια να ενισχύει την ικανότητά της να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και με καλύτερους όρους στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό που αναμένεται να ενταθεί με την επανεκκίνηση του αεροπορικού ταξιδιού.
Η ενίσχυση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας πλαισίου με τις ελληνικές αρχές και εγκρίθηκε στο πλαίσιο του άρθρου 107 (2) (β) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καλύπτει μέρος των ζημιών που υπέστη η Εταιρεία κατά το διάστημα των περιορισμών. Όπως είναι γνωστό, συμφωνήθηκε η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης ύψους 120 εκ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι η εταιρεία θα προβεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 60 εκ. ευρώ. Παράλληλα, το Ελληνικό Δημόσιο θα λάβει δωρεάν τίτλους δικαιωμάτων κτήσης κοινών μετοχών (warrants) με τιμή εξάσκησης ίσης με την τιμή διάθεσης των νέων μετοχών της εταιρείας κατά την αύξηση που θα προκηρυχθεί. Οι τίτλοι θα μπορούν να εξασκηθούν μεταξύ 2-5 ετών από την καταβολή της ενίσχυσης, ώστε να υπάρχει όφελος από την όποια αύξηση της τιμής της μετοχής, και θα αφορούν αριθμό μετοχών ίσο με το 11,5% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας κατόπιν της αύξησης των ιδιωτών.
Να σημειωθεί ότι τα warrants που εξασφαλίζει το ελληνικό δημόσιο, εκτός του ότι οριοθετούν το μέγεθος της στήριξης στις οικονομικές δυνατότητες που διαθέτει (σε άλλη περίπτωση η δαπάνη για το δημόσιο μάλλον θα χρειαζόταν να πολύ μεγαλύτερη όπως έχουμε δει σε περιπτώσεις άλλων αεροπορικών όπως η πορτογαλική ΤΑΡ ή η πολωνική LOT), του δίνουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί τη βελτίωση των συνθηκών και κατ’ επέκταση των μεγεθών της χωρίς να αναλαμβάνει επιπλέον ρίσκο ή μελλοντική υποχρέωση. Άλλωστε, όπως έχει σημειωθεί πρόκειται για μία «λύση» που σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε σε ελληνικό επίπεδο με γνώμονα τη στήριξη της εταιρίας, αλλά και τη διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου.
Και έτσι, η περίπτωση της Aegean είναι η μοναδική στo περιβάλλον των ευρωπαϊκών μεταφορών στο οποίο για να δοθεί η ενίσχυση τέθηκε ως προϋπόθεση οι ιδιώτες μέτοχοι να τοποθετήσουν άμεσα νέα κεφάλαια.
Η εισηγμένη, το αμέσως επόμενο διάστημα θα δρομολογήσει τις απαραίτητες εταιρικές διαδικασίες και αιτήσεις για έγκριση από τις αρχές κεφαλαιαγοράς, με στόχο την ολοκλήρωση των διαδικασιών τους πρώτους 3-4 μήνες του 2021, με τη διαδικασία της ΑΜΚ να διαμορφώνει το σημαντικότερο ίσως στάδιο.
Η περίοδος εκείνη, θα είναι κρίσιμη και για την αποσαφήνιση των συνθηκών (και κυρίως των όρων) βάσει των οποίων η αεροπορική αγορά θα επανέλθει σταδιακά σε μία κανονικότητα. Για την Aegean, που εξ αιτίας των αντικειμενικών δεδομένων της πανδημίας (με τις συνέπειες να αποτυπώνονται πρόδηλα στα αποτελέσματα εννεαμήνου 2020) έχει χαμηλές προσδοκίες και από το πρώτο τρίμηνο του 2021, το δεύτερο τρίμηνο της επόμενης χρονιάς, αναμένεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Πιθανότατα όχι για την αποκατάσταση των μεγεθών του 2019, αλλά για την καταγραφή των προϋποθέσεων της εξόδου από την κρίση.
Κάτι που θα άρει τη σημερινή αβεβαιότητα και θα επιτρέψει στο management να σχεδιάσει με σταθερότητα και αξιοπιστία τα επόμενα βήματα για το τρίτο και πιο σημαντικό τρίμηνο, διάστημα στο οποίο παραδοσιακά πραγματοποιεί περίπου το 40% των εσόδων αλλά σχεδόν το σύνολο της κερδοφορίας της για κάθε χρήση, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει και το τουριστικό προϊόν της χώρας. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό, όμως, θα είναι να παραμείνει πλήρως ανταγωνιστική.
Η Aegean, τοποθετήθηκε ήδη στρατηγικά, προς όφελος του τουρισμού, με μία μεγάλη τροποποίηση του πτητικού της προγράμματος για το 2021. Και μεταφέρει ένα μεγάλο μέρος των απευθείας πτήσεών της προς το εξωτερικό, από τις 7 βάσεις της περιφέρειας προς 65 δημοφιλείς προορισμούς. Με την ενίσχυση του αριθμού αεροσκαφών για ναυλωμένες πτήσεις, θα προστεθούν 50 επιπλέον δρομολόγια, ξεπερνώντας τα 100.
Πάντως, η αεροπορική είναι ιδιαίτερα προσεκτική με τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει, τόσο απέναντι στον τουρισμό, όσο και σε σχέση με τις υγειονομικές συνθήκες. Στο διάστημα που μεσολαβεί, μέχρι την έναρξη του πτητικού προγράμματος, είναι κρίσιμο να έχουν προσδιοριστεί οι όποιες κοινές Ευρωπαϊκές συνθήκες ελέγχων μετάβασης από χώρα σε χώρα, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. Και αυτό, όσο και να έχει προχωρήσει η 1η φάση των εμβολιασμών, τα αποτελέσματα της οποίας η Aegean θα αναμένει για την τελική διαμόρφωση του πτητικού της προγράμματος, περί τα τέλη Φεβρουαρίου. Το γεγονός ότι η αποτελεσματικότητα των μέτρων που ήδη εφαρμόζονται στην αερομεταφορά, υποστηρίχθηκαν από την κοινή έκθεση της ECDC του EASA, διαμορφώνει μια θετική ένδειξη, αλλά ακόμη όχι οριστικοποίηση των προδιαγραφών που τελικά θα ισχύσουν.
Το ίδιο διάστημα, η Aegean θα βρεθεί σε ένα διπλό ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αφενός απέναντι στις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες, που έχουν λάβει ή έχει δρομολογηθεί να λάβουν, έως σήμερα, αθροιστικά μια στήριξη της τάξης των 32 δισ. ευρώ. Και αφετέρου, απέναντι στις εταιρείες χαμηλού κόστους (ορισμένες από τις οποίες έχουν επίσης ενισχυθεί) και οι οποίες είναι έτοιμες να εξαπολύσουν έναν πόλεμο τιμών για την θερινή περίοδο στην Ελλάδα. Η τροποποίηση του προγράμματος της Aegean, ανταποκρίνεται κατά ένα τρόπο και στις συνθήκες της «μάχης» αυτής.
Την ίδια στιγμή, για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, η εταιρεία αποφάσισε να μην προχωρήσει σε ακυρώσεις στην μεγάλη παραγγελία των 46 νέων Airbus A320neo, αλλά να επιμηκύνει τους χρόνους παραδόσεων, συνεχίζοντας τις παραλαβές, ώστε να ενισχύσει το προϊόν της και σε αυτό το επίπεδο.
Όλες αυτές οι κινήσεις, καταγράφουν έναν οργανισμό που βρίσκεται σε ετοιμότητα και διαθέτει σχέδιο. Και για τον οποίο, η στήριξη που βρίσκεται καθ’ οδόν, δεν διαμορφώνει τόσο «βοήθεια», αλλά περισσότερο ένα «εργαλείο». Άλλωστε, η Aegean, είναι μια εταιρεία, η οποία στην πάροδο των ετών έχει αποδείξει τη φερεγγυότητά της, αποδίδοντας περί τα 400 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο σε φόρους και εισφορές, ενώ και οι βασικοί ιδιώτες μέτοχοί της έχουν καταγράψει την προσήλωσή τους τόσο στην ανάπτυξη της εταιρείας ώστε να μπορεί να υποστηρίξει το ελληνικό τουριστικό προϊόν, όσο και στην θωράκισή της.
