Η Ευρώπη φαίνεται πως αποφεύγει προς το παρόν τα χειρότερα και τα καταστροφικά σενάρια για βαθιά ύφεση, δελτίο σε ρεύμα και θέρμανση, εκτεταμένες διακοπές στη βιομηχανική παραγωγή και κοινωνικές αναταραχές, μετατίθενται για αργότερα. Όμως ο κίνδυνος θα είναι υπαρκτός και μεγάλος.
Αρκεί να πούμε ότι η Bundesbank τοποθετεί το κόστος της πλήρους διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου γύρω στα 180 δισ. ευρώ μόνο για τη Γερμανία, ενώ η Citi εκτιμά ότι η Ευρωζώνη θα χάσει 1,5% σε ΑΕΠ (αισιόδοξη πρόβλεψη που αντιστοιχεί σε πάνω από 200 δισ. ευρώ) και θα μειωθούν τα κέρδη ανά μετοχή των ευρωπαϊκών εταιρειών κατά 10% το επόμενο 12μηνο.
Αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που μετέδωσε χθες το απόγευμα το πρακτορείο Reuters και τελικά η Ρωσία ανοίξει σήμερα το πρωί τον Nord Stream 1, έστω με τις περιορισμένες ροές που ίσχυαν πριν τις 11 Ιουλίου, θα έχει διαψευστεί το χειρότερο δυνατό σενάριο. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα περάσει έναν δύσκολο χειμώνα.
Ανεξάρτητα από την επανέναρξη λειτουργίας του Nord Stream 1 το πρωί της Πέμπτης 20 Ιουλίου, η Ευρώπη εισέρχεται σε φάση ακραίας αβεβαιότητας για τους χειμερινούς - και όχι μόνο - μήνες και πιθανότατα ενεργειακής φτώχειας.
Ήδη, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν φτάσει… στη στρατόσφαιρα καθώς αυξάνεται πολύ η κατανάλωση ρεύματος για κλιματιστικά, εξαιτίας του τρομακτικού κύματος καύσωνα που σαρώνει την Ευρώπη. Το ολλανδικό συμβόλαιο φυσικού αερίου που αποτελεί δείκτη αναφοράς, διαμορφώνεται στα 157 ευρώ στο υψηλότερο επίπεδο από τις 8 Μαρτίου.
Όσο ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα έχει στα χέρια του το «όπλο» της ενέργειας θα μπορεί να εκβιάζει την Ευρώπη και γι’ αυτό το λόγο τα κράτη-μέλη της καλά θα κάνουν να προετοιμάζονται για έναν από τους βαρύτερους χειμώνες των τελευταίων δεκαετιών. Η Ρωσία έχει αποδείξει ότι εργαλειοποιεί το φυσικό αέριο και απειλεί σε κάθε ευκαιρία την Ε.Ε., σε ένα μπρα-ντε-φερ με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις αυστηρές κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση κατά της Μόσχας.
Οι πληροφορίες χθες ήταν αρχικά αρνητικές σε ό,τι αφορά την επανέναρξη των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η Κομισιόν έκανε γνωστό ότι δεν ανέμενε να λειτουργήσει ξανά, μετά τις ετήσιες εργασίες συντήρησης, ο αγωγός Nord Stream 1, ωστόσο στη συνέχεια το Reuters μετέδωσε ότι η Μόσχα θα πατήσει τελικά το κουμπί και οι όγκοι αερίου θα επιστρέψουν στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν τις 11 Ιουλίου.
Αν τελικά επιβεβαιωθεί το σενάριο της επαναλειτουργίας, οι αγορές σίγουρα θα αντιδράσουν με ανακούφιση, όμως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι θα έχουμε πολλά ανάλογα επεισόδια στο προσεχές διάστημα. Ένα είναι σίγουρο αυτή τη στιγμή. Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, όπως λ.χ. η εξεύρεση μίας διπλωματικής λύσης που θα οδηγήσει σε τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρώπη θα περάσει έναν ολόκληρο χειμώνα με το φόβο εκτεταμένων διακοπών τόσο στο ρεύμα και στη θέρμανση για τα νοικοκυριά όσο και στην παραγωγή βιομηχανικών μονάδων.
Είναι σαφές ότι στο σενάριο δελτίου και διακοπών σε ρεύμα και θέρμανση, δεν θα πρέπει να αποκλείονται μεγάλες κοινωνικές αναταραχές αφού έχουμε να κάνουμε με συνθήκες που κανείς δεν θεωρούσε πιθανές τον 21ο αιώνα.
Την ίδια ώρα η απόφαση που πρέπει να λάβει η Κριστίν Λαγκάρντ για τη νομισματική πολιτική μοιάζει με δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία κινδυνεύει με σοκ ρευστότητας και από την άλλη με βαθιά κρίση στις αγορές ομολόγων. Αν η ΕΚΤ προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων θα περιορίσει σημαντικά τη ρευστότητα στο σύστημα σε μία περίοδο που οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να εκτοξευθούν αν κλείσει ξανά ο Nord Stream 1.
Επίσης, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων είναι πολύ πιθανό να εκτιναχθούν σε μη βιώσιμα επίπεδα (άνω του 5%), γι’ αυτό άλλωστε αναμένεται και το εργαλείο που θα λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας.
