Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι πραγματικά εντυπωσιακό και ταυτόχρονα απογοητευτικό. Μετά από σχεδόν μία δεκαετία κρίσης και τρία μνημόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων υποτίθεται ότι εξυγιάνθηκαν τα δημόσια οικονομικά και μπήκαν σε τάξη αρκετά πράγματα, η χώρα αδυνατεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, εμφανίζοντας πολύ χειρότερες επιδόσεις από χώρες όπως η Πορτογαλία, η Κύπρος, η Ρουμανία και η Βουλγαρία.
Με τον φορολογικό συντελεστή επί των επιχειρηματικών κερδών να παραμένει στο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο του 29% και την οικονομία να υστερεί σημαντικά σε τομείς όπως το θεσμικό πλαίσιο, το πτωχευτικό πλαίσιο και η παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων, η Ελλάδα συνεχίζει να μην είναι ανταγωνιστική όσο θα έπρεπε δεδομένων των θυσιών των τελευταίων ετών.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι, οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) στη χώρα μας, ενώ κινούνται ανοδικά βρίσκονται στο 1,8% του ΑΕΠ, όταν στην Πορτογαλία – η οποία και αυτή έχει υψηλό φορολογικό συντελεστή 21% - φτάνουν στο 4,6% του ΑΕΠ, στη Βουλγαρία το 3,8% και στη Ρουμανία το 2,3%.
Όπως σημειώνει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, η αναπτυξιακή δυναμική των επόμενων ετών δεν θα στηριχθεί όπως παλιά στην ιδιωτική κατανάλωση και γι' αυτό το λόγο αποτελεί κομβικό σημείο η προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων.
Αν δεν τα καταφέρουμε μετά από τόσο μεγάλη κόπωση και προσαρμογή, αποτέλεσμα θα είναι να μη δούμε ποτέ σε εξέλιξη το φαινόμενο του ελατηρίου. Να γίνουμε δηλαδή σαν την Ιταλία, η οποία ενώ είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, έχει εγκλωβιστεί σε μακροχρόνια οικονομική στασιμότητα καθώς δεν έχει καταφέρει να αναπτυχθεί με ρυθμό 2% πάνω από 30 χρόνια.
Είναι, επίσης, ενδεικτικό ότι Κύπρος και Ιρλανδία, δύο χώρες που πέρασαν από μνημόνια, στηρίζουν το αναπτυξιακό τους μοντέλο στις επενδύσεις. Σύμφωνα με την Alpha Bank, η μεταστροφή του παραγωγικού υποδείγματος προς την επενδυτική δαπάνη και τον εξαγωγικό προσανατολισμό προϋποθέτει την ενίσχυση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου, ο οποίος την τελευταία δεκαετία μειώθηκε στο 12,5% έναντι 24,5% του ΑΕΠ, φθάνοντας σε επίπεδο χαμηλότερο των αποσβέσεων.
«Το ισχυρό θετικό επενδυτικό shock - με έμφαση στις παραγωγικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις - που απαιτείται προκειμένου να ενισχυθεί η αναπτυξιακή δυναμική και η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, προϋποθέτει τη βελτίωση της εικόνας της χώρας ως διεθνούς επενδυτικού προορισμού καθώς, πρώτον, ορισμένα από τα παραδοσιακά στοιχεία της εγχώριας επενδυτικής δαπάνης παρουσιάζουν σημαντική αδυναμία, και δεύτερον, το αποτύπωμα των ΑΞΕ στην αναπτυξιακή δυναμική εκτιμάται ότι είναι ισχυρότερο», σημειώνει η τράπεζα.
Στο γράφημα που ακολουθεί απεικονίζεται ο μέσος όρος των ΑΞΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ για την περίοδο 2015-2017 σε συνδυασμό με την επίδοση του Δείκτη Διεθνούς Ανταγωνιστικότητας. Βλέπουμε ότι η Ελλάδα έχει τη χειρότερη επίδοση στο δείκτη ανταγωνιστικότητας από όλες τις χώρες που προαναφέρθηκαν.
Οι επιμέρους πυλώνες του Δείκτη Διεθνούς Ανταγωνιστικότητος που σχετίζονται στενότερα με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι το θεσμικό πλαίσιο και η επιχειρηματική δυναμική. Συγκεκριμένα, στον πυλώνα του θεσμικού πλαισίου, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 87η θέση, ενώ στον πυλώνα της επιχειρηματικής δυναμικής, καταλαμβάνει την 72η θέση.
Η κατάρρευση των επενδύσεων στην Ελλάδα αντικατοπτρίζεται με γλαφυρό τρόπο στις ιδιωτικές επενδύσεις σε κατοικίες, οι οποίες αποτελούσαν έναν παραδοσιακό επενδυτικό πυλώνα του ιδιωτικού τομέα της ελληνικής οικονομίας. Την περίοδο 2000-2007, το ποσοστό επενδύσεων σε κατοικίες ως προς το ΑΕΠ ήταν 8,2% κατά μέσο όρο, ενώ το 2017 διαμορφώθηκε στο 0,6%.
Η Alpha Bank τονίζει επίσης τις δυσχέρειες στην εκτέλεση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων οι οποίες δεν συμβάλλουν θετικά στην συσσώρευση φυσικού κεφαλαίου αλλά και το γεγονός ότι η διαθέσιμη ρευστότητα στη χώρα μειώνεται εξαιτίας της πτώσης του διαθέσιμου εισοδήματος και των φορολογικών βαρών.
Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη οι ελληνικές κυβερνήσεις, η σημερινή και οι επόμενες, να δείξουν αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα στη βελτίωση όλων των παραγόντων που συμβάλλουν στην προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων. Να μειώσουν τους φορολογικούς συντελεστές (12,5% σε Ιρλανδία και Κύπρο, 10% στη Βουλγαρία), να δώσουν κίνητρα για καινοτόμες επιχειρήσεις και να βελτιώσουν το πτωχευτικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Σε αντίθετη περίπτωση, η οικονομία θα συνεχίσει τρέχει… με πατερίτσες και η ανεργία θα μειώνεται με θέσεις μερικής απασχόλησης.
