Του Γιώργου Φιντικάκη
Σε μια κρίσιμη στιγμή για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ και ενώ σήμερα ο ΥΠΕΝ Π. Σκουρλέτης συναντάται με τον ιταλικό διαχειριστή φυσικού αερίου SNAM, προκειμένου να ζυγίσει το δικό του ενδιαφέρον για την ελληνική εταιρεία, παραιτήθηκε ο διευθύνων σύμβουλός της, Κωσταντίνος Ξιφαράς.
Σε συνάντηση του χθες με τον Π. Σκουρλέτη, ο υπουργός ζήτησε, σύμφωνα με τις πληροφορίες, από τον Κ. Ξιφαρά να υποβάλει την παραίτησή του προκειμένου να διευκολύνει την επόμενη ημέρα στο ΔΕΣΦΑ, αλλά και τα εναλλακτικά σχέδια της κυβέρνησης για τη συγκεκριμένη ιδιωτικοποίηση.
Δεδομένο είναι ότι εδώ και καιρό ο Ξιφαράς (είχε τοποθετηθεί στη θέση αυτή επί κυβέρνησης Σαμαρά) συμβίωνε με τον νυν πρόεδρο Σωτήρη Νίκα πάνω σε μια "λεπτή κόκκινη γραμμή", ενώ ο ίδιος είχε και παλαιότερα θέσει την παραίτησή του στη διάθεση Σκουρλέτη.
Αλλά είναι το τάιμιγνκ της παραίτησης που εγείρει ερωτηματικά, καθώς έρχεται σε μια στιγμή που ξεκινά η διαπραγμάτευση για την τύχη του ΔΕΣΦΑ, αφενός με τους Ιταλούς και αφετέρου με τους Αζέρους, η εγγυητική επιστολή των οποίων εκπνέει στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Οι δύο αναγνώσεις
Δύο αναγνώσεις έχει η χθεσινή εξέλιξη. Αφενός δείχνει την απόφαση της κυβέρνησης να χειριστεί με αμιγώς δικούς της ανθρώπους τις εξελίξεις, δίχως να μπορεί κανείς να προδικάσει αν τελικά θα "τα βρει" με τους Αζέρους ή όχι. Αφετέρου είναι άγνωστο κατά πόσο σηματοδοτεί την πρόθεση του ΥΠΕΝ να τα "σπάσει" οριστικά με τους Αζέρους, δεδομένου ότι ο Ξιφαράς είχε υπηρετήσει από την αρχή το μοντέλο της αποκρατικοποίησης του 66%, όντας ο "συνδετικός κρίκος" της Socar με την ελληνική πλευρά.
Όλες οι αρμοδιότητες Ξιφαρά μετά την παραίτηση –ή "βελούδινο διαζύγιο" σύμφωνα με κάποιους- μεταβιβάζονται πλέον στο νυν πρόεδρο Σωτήρη Νίκα, κάτι που έγινε ήδη από χθες.
Το διαζύγιο και η ταρίφα
Χρέη δηλαδή διευθύνοντος σύμβουλου ανέλαβε ήδη ο νυν πρόεδρος, καθώς η παραίτηση Ξιφαρά εστάλη αυτόματα στο Εποπτικό Συμβούλιο του ΔΕΣΦΑ που εκείνη τη στιγμή βρισκόταν ούτως ή άλλως σε συνεδρίαση, προκειμένου να εγκρίνει τα τιμολόγια χρήσης του δικτύου μεταφοράς αερίου. Δηλαδή την "ταρίφα" που θα εισπράττει από εδώ και πέρα ο ΔΕΣΦΑ, θέμα που σχετίζεται άμεσα με το διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίησή του, μετά και την "περίφημη" τροπολογία Σκουρλέτη για τον επανυπολογισμό της ρυθμιζόμενης περιουσιακής βάσης του διαχειριστή και τη μείωση της "ανακτήσιμης διαφοράς". Στη διάταξη αυτή έχουν εναντιωθεί οι Αζέροι της SOCAR απειλώντας με αποχώρηση, καθώς θεωρούν ότι μειώνει την αξία του ΔΕΣΦΑ.
Η πάσα στους Ιταλούς και η Κομισιόν
Στη σκιά της παραίτησης Ξιφαρά, αλλά κυρίως στον απόηχο της πίεσης των δανειστών την περασμένη εβδομάδα προς το ΥΠΕΝ να κλείσει το συντομότερο δυνατόν η ιδιωτικοποίηση, συναντώνται σήμερα με τον Π. Σκουρλέτη, οι επιτελείς της ιταλικής SNAM (ο ιταλικός ΔΕΣΦΑ).
Εδώ και καιρό οι Ιταλοί βρίσκονται στο επίκεντρο των σεναρίων για την επόμενη ημέρα του ΔΕΣΦΑ και για τον βαθμό μετοχικής παρουσίας τους σε αυτόν. Ένα σχέδιο που "καλοβλέπει" και η Κομισιόν, η οποία ουδέποτε έκρυψε ότι βλέπει με καλό μάτι την είσοδο των Αζέρων στο ΔΕΣΦΑ.
Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2013 οπότε και ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός έως και πρότινος, οι Βρυξέλλες δημιουργούσαν σειρά από προσκόμματα, θέτοντας τελικά ως απαράβατο όρο για να προχωρήσει η συμφωνία, να πέσει η συμμετοχή των Αζέρων από το 66% σε κάτω του 49%, και να περιοριστούν έτσι σε ρόλο παθητικού μετόχου, προκειμένου να δώσουν το πράσινο φως.
Αυτός είναι και ο λόγος που εμφανίστηκαν στο παιχνίδι οι Ιταλοί, οι οποίοι εδώ και καιρό οι βρίσκονταν σε συζητήσεις με τη SOCAR, παζαρεύοντας μαζί της την εξαγορά του 17% του ΔΕΣΦΑ, όπως και την απόκτηση του μάνατζμεντ, προκειμένου να ικανοποιηθεί η κοινοτική απαίτηση.
Τους τελευταίους ωστόσο μήνες, και μπροστά στο ενδεχόμενο η SOCAR να "κάνει πίσω" εγκαταλείποντας την ιδιωτικοποίηση, μετά και τη τροπολογία Σκουρλέτη που περιόρισε τις αυξήσεις στα τέλη δικτύου, το ΥΠΕΝ πρότεινε στους Ιταλούς να μετάσχουν στο ΔΕΣΦΑ με μεγαλύτερο ποσοστό.
Με βάση αυτό το σενάριο, που εξηγεί και την πίεση που άσκησαν προ ημερών οι θεσμοί να κλείσει το ταχύτερο η ιδιωτικοποίηση, η κυβέρνηση "παζαρεύει" με τους Ιταλούς να αποκτήσουν το 30% της εταιρείας. Ταυτόχρονα, και τα ΕΛΠΕ εμφανίζονται πρόθυμα να κρατήσουν το 35% που κατέχουν στο ΔΕΣΦΑ, ενώ στο παιχνίδι είναι πιθανόν να εμπλακεί και η βελγική FLUXIS που κατά το παρελθόν είχε εκφράσει ενδιαφέρον για τον διαχειριστή του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου.
Το ξεκαθάρισμα
Στη σημερινή επομένως συνάντηση με τον Π. Σκουρλέτη οι Ιταλοί πρόκειται να ξεκαθαρίσουν τις προθέσεις τους σχετικά με την υπόθεση. Το παζάρι με τους Ιταλούς, όπως επίσης και από το αν θα βρεθεί "φόρμουλα" παραμονής των Αζέρων στο παιχνίδι, θα εξαρτηθεί το αν η συγκεκριμένη συμφωνία τελεσφορήσει ή όχι.
Όσο για τους Αζέρους έχουν διαμηνύσει ότι μετά την τροπολογία Σκουρλέτη, θα πρέπει είτε να διαφοροποιηθεί το αρχικό τίμημα (400 εκατ. ευρώ), είτε να βρεθούν τρόποι για να αποζημιωθούν. Αλλά για να συμβεί αυτό αφενός θα πρέπει να τροποποιηθεί η διάταξη Σκουρλέτη για τα τέλη δικτύου (το ΥΠΕΝ είναι κατηγορηματικά αντίθετο), αφετέρου να δεχθούν οι Αζέροι μια μεγάλη μείωση του μετοχικού τους ποσοστού.
Λύση "win-win" μέσω ΡΑΕ
Υπό τις παρούσες συνθήκες, μια πιθανή λύση "win-win" για τυχόν άρση του αδιεξόδου θα μπορούσε να έρθει μέσω της ΡΑΕ ως χρυσή τομή.
- Τέτοιο είναι για παράδειγμα το σενάριο να μη μειωθεί υπερβολικά η απόδοση του επενδεδυμένου κεφαλαίου (Wacc), που αναγνωρίζεται ως εύλογη για το ΔΕΣΦΑ, δηλαδή 11% το χρόνο, και η οποία είναι συμφωνημένη με την SOCAR από το 2012. Μπορεί σε άλλες χώρες το Wacc να κινείται όπως λέγεται στα επίπεδα του 6%, ωστόσο όσοι ασχολούνται με το θέμα αναγνωρίζουν ότι το 11% σχετίζεται με το ρίσκο της χώρας.
- Στο ίδιο μήκος κύματος, θα μπορούσε να μην μειωθεί το επιτόκιο που υπολογίζεται για τα λεγόμενα "μη ανακτήσιμα κεφάλαια", δηλαδή για τα ποσά εκείνα τα οποία έχει επενδύσει στο παρελθόν ο ΔΕΣΦΑ, αλλά δεν έχουν ανακτηθεί ακόμα στο σύνολό τους και θα πρέπει να ανακτηθούν μέσα από το ετήσιο έσοδο σε βάθος 20ετίας, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό τιμολόγησης. Όσο τα ποσά παραμένουν μη ανακτήσιμα, τόσο τοκίζονται με επιτόκιο 10% το χρόνο.
Ωστόσο θα ήταν παρακινδυνευμένο να προκαταλάβει κανείς τις αποφάσεις που θα λάβει η Αρχή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πολύς χρόνος δεν υπάρχει. Σε δέκα ημέρες (30 Σεπτεμβρίου) εκπνέει η εγγυητική επιστολή της SOCAR, που σημαίνει πως λογικά θα ξεκινήσουν άμεσα διαπραγματεύσεις με το ΥΠΕΝ, δίχως να μπορεί να προδικάσει κανείς αν αυτές θα ευοδωθούν ή όχι.
Επιπλέον, έχει ενδιαφέρον ότι σε επίπεδο δανειστών δεν φαίνεται να υπάρχει απόλυτη σύμπτωση απόψεων για το θέμα ΔΕΣΦΑ. Αν και κάποιοι εκ των θεσμών πιέζουν να ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση με βάση το διαγωνισμό του 2013, η Κομισιόν εμφανίζεται σύμφωνα με πληροφορίες "ανοικτή" σε αλλαγές στη μετοχική σύνθεση του νέου σχήματος, βλέποντας θετικά τη συμμετοχή των Ιταλών
Τέτοιο είναι για παράδειγμα το σενάριο να μη μειωθεί υπερβολικά η απόδοση του επενδεδυμένου κεφαλαίου (Wacc), που αναγνωρίζεται ως εύλογη για το ΔΕΣΦΑ, δηλαδή 11% το χρόνο, και η οποία είναι συμφωνημένη με την SOCAR από το 2012. Μπορεί σε άλλες χώρες το Wacc να κινείται όπως λέγεται στα επίπεδα του 6%, ωστόσο όσοι ασχολούνται με το θέμα αναγνωρίζουν ότι το 11% σχετίζεται με το ρίσκο της χώρας. Στο ίδιο μήκος κύματος, θα μπορούσε να μην μειωθεί το επιτόκιο που υπολογίζεται για τα λεγόμενα "μη ανακτήσιμα κεφάλαια", δηλαδή για τα ποσά εκείνα τα οποία έχει επενδύσει στο παρελθόν ο ΔΕΣΦΑ, αλλά δεν έχουν ανακτηθεί ακόμα στο σύνολό τους και θα πρέπει να ανακτηθούν μέσα από το ετήσιο έσοδο σε βάθος 20ετίας, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό τιμολόγησης. Όσο τα ποσά παραμένουν μη ανακτήσιμα, τόσο τοκίζονται με επιτόκιο 10% το χρόνο.
