Του Γιώργου Φιντικάκη
Αναπάντητα παραμένουν τα ερωτήματα για τα κριτήρια, τη σκοπιμότητα και τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από την απόφαση της ΔΕΗ να εξαγοράσει έναντι 4,8 εκατ ευρώ τη σκοπιανή εταιρεία Energy Delivery Solutions (EDS), με τη κυβέρνηση να καλείται πλέον να δώσει απαντήσεις υπό την αυξανόμενη πίεση της αντιπολίτευσης ότι δεν επρόκειτο για μια καθαρά επιχειρηματική πράξη.
Σε μια στιγμή που η ΔΕΗ γράφει ζημιές, αποτιμάται μόλις στα 282 εκατ. ευρώ, και ψάχνει ακόμη τη συνταγή για την επόμενη ημέρα, η κυβέρνηση καταγγέλλεται ότι την υποχρέωσε να αποκτήσει την εταιρεία ιδιοκτησίας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ζάεφ, δίχως η κίνηση αυτή να υπαγορεύεται απλά και μόνο από την προσπάθεια μετατροπής της δημόσιας επιχείρησης σε διεθνή επιχειρηματικό όμιλο, με παρουσία στα Βαλκάνια.
Τα έξι ερωτήματα για τις βαλκανικές περιπέτειες της ΔΕΗ, έτσι όπως τα θέτει η αντιπολίτευση, αφορούν τόσο τις αιτίες κάτω υπό τις οποίες η επιχείρηση προέβη στη συμφωνία, όσο και την αξία, αλλά και τα οικονομικά μεγέθη της EDS.
Το πρώτο ερώτημα, προκύπτει από την απάντηση του ίδιου του υπ. Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη προς τον βουλευτή του ΚΙΝΑΛ Γιάννη Μανιάτη, σύμφωνα με την οποία οι οίκοι που έκαναν τις διαπραγματεύσεις και τις διαγωνιστικές διαδικασίες με τον ιδιοκτήτη της ΕDS και αντιπρόεδρο των Σκοπίων, Κότσο Ανγκιούσεφ, ολοκλήρωσαν το έργο τους στις αρχές Απριλίου 2018. Το επιβεβαιώνει εξάλλου και η χθεσινή ανακοίνωση της ΔΕΗ. Αλλά η εισήγηση προς στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ έλαβε χώρα στις 05/2/2018, και η απόφαση εξουσιοδότησης από αυτό προς τον πρόεδρο της επιχείρησης Μανώλη Παναγιωτάκη, να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την εξαγορά του συνόλου της EDS, ελήφθη την αμέσως επόμενη μέρα, στις 06/2/2018. Δηλαδή, το Δ.Σ. της ΔΕΗ εξουσιοδότησε τον επικεφαλής της να προβεί σε μια σειρά διαδικασιών, όπως η διαπραγμάτευση της σύμβασης εξαγοράς μεριδίων, ο οριστικός προσδιορισμός του τιμήματος, η καταβολή του και ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα συμβεί, δυο μήνες πριν την ολοκλήρωση των νομικών, οικονομικών και φορολογικών ελέγχων της εξαγοράς, οι οποίες και θα έκριναν την ίδια τη τύχη της συμφωνίας.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά αυτή καθ'' εαυτή την επιλογή της EDS ως πύλη εισόδου της ΔΕΗ στα Βαλκάνια. Εδώ και χρόνια η ΔΕΗ πασχίζει να σπάσει μια "γκίνια" δεκαετιών για να επεκταθεί στην ευρύτερη γειτονιά μας. Είχε προσπαθήσει πρόσφατα να το κάνει με τους Κινέζους δίχως να τα καταφέρει, ενώ παλαιότερα η μία αποτυχία διαδεχόταν την άλλη, από την Αλβανία και το Μαυροβούνιο, έως τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Το ερώτημα λοιπόν είναι για ποιο λόγο μια μεσαίου μεγέθους εταιρεία σε μια μικρή αγορά όπως τα Σκόπια, όπου δραστηριοποιούνται πολλές άλλες μικρές εταιρείες, να θεωρηθεί τόσο μεγάλη ευκαιρία για τη ΔΕΗ, όταν θα μπορούσε κάλλιστα να δοκιμάσει τη τύχη της σε άλλες μεγαλύτερες αγορές στη περιοχή.
Τρίτο ερώτημα αφορά σε αυτά καθ'' ευατά τα οικονομικά της EDS. Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, η EDS είχε πέντε χρόνια συνεχούς κερδοφορίας (2012-2016), οι ζημιές του 2017 οφείλονται στην ενεργειακή κρίση που έπληξε όλη την Ευρώπη, και η αποτίμησή της, που έγινε από δύο οικονομικούς οίκους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, ήταν υψηλότερη του τελικού τιμήματος των 4,8 εκατ. ευρώ. Την ίδια ωστόσο στιγμή ο δημοσιευμένος ισολογισμός της EDS για το 2017 περιγράφει μια εταιρεία με τζίρο 88,5 εκατ ευρω, ζημιές 5,4 εκατ. ευρώ, και αυξανόμενες συνολικές υποχρεώσεις, από 10,9 εκατ. ευρώ το 2015, στα 18,7 εκατ. ευρώ το 2017. Εμφανίζει επίσης πέρυσι αρνητικό αποθεματικό κεφαλαίου 914.253 ευρώ, όταν το 2016 αυτό βρισκόταν στα 4,4 εκατ. ευρώ. Ο τζίρος της αντιπροσώπευε πέρυσι το 11,2% της αγοράς ηλεκτρισμού των Σκοπίων, αλλά οι ζημιές της, ισοδυναμούσαν με το 39% του κλάδου το 2017.
Τέταρτο ερώτημα είναι το γεγονός ότι ο τζίρος της σκοπιανής εταιρείας εξαρτάται πολύ από τις κρατικές συμβάσεις, δηλαδή το Δημόσιο, κάτι που είναι κατανοητό αφού ανήκε στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Το ερώτημα εδώ είναι το τι θα συμβεί όταν θα αλλάξει κυβέρνηση στα Σκόπια και όταν η EDS πάψει να έχει τις προσβάσεις που έχει σήμερα στον κρατικό μηχανισμό.
Το πέμπτο ερώτημα αφορά την πληροφορία ότι τα χρήματα της εξαγοράς διοχετεύθηκαν όχι σε εταιρικό λογαριασμό, αλλά πιστώθηκαν στο προσωπικό λογαριασμό του Κότσο Ανγκιούσεφ, ιδιοκτήτη της EDS - αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ζάεφ.
Τέλος, έκτο και τελευταίο ερώτημα σχετίζεται με την εισήγηση που δόθηκε προς τη διοίκηση της ΔΕΗ, σχετικά με τη δυναμική της συγκεκριμένης εταιρείας. Αυτή προήλθε από τη PPC Albania, τη θυγατρική της ΔΕΗ στην Αλβανία. Όπως εξάλλου αναφέρει απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ με ημερομηνία 7/2/2018, η έγκριση για τη εν λόγω συναλλαγή των δαπανών που αφορούν στη διενέργεια των απαραίτητων ελέγχων (οικονομικός, φορολογικός, νομικός, μελέτη αποτίμησης αξίας), θα γίνει με μέριμνα της PPC Albania, θυγατρικής της ΔΕΗ, η οποία και φαίνεται ότι διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη συναλλαγή.
Όπως προκύπτει από πολλές αποφάσεις της ίδιας της επιχείρησης, ήταν καθοριστική η εμπλοκή της αλβανικής θυγατρικής της.
