Η γιγάντωση του πρωτογενούς πλεονάσματος που έφτασε τα 2,48 δις. ευρώ στο τέλος του πρώτου εξαμήνου καλύπτοντας σχεδόν τα 2/3 του ετήσιου στόχου, δεν οφείλεται σε κάποιο αναπτυξιακό θαύμα, αλλά σε τρεις οικονομικούς εφιάλτες: το κόψιμο του ΕΚΑΣ που έπληξε τα εισοδήματα 90.000 συνταξιούχων τον Ιούνιο, τη συγκυριακή αύξηση εσόδων λόγω των εκκαθαριστικών του φόρου εισοδήματος και το βαθύ ψαλίδι των επενδυτικών δαπανών του κράτους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Η αύξηση του πλεονάσματος κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην κατάργηση του ΕΚΑΣ που οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση δαπανών με αντίτιμο την περαιτέρω συμπίεση των εισοδημάτων χιλιάδων συνταξιούχων, ωστόσο ο πραγματικός συναγερμός για την πορεία της οικονομίας ηχεί από την πλευρά των επενδύσεων, όπου στο πρώτο 6μηνο του έτους οι δαπάνες του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ είναι μειωμένες κατά 953 εκατ. ευρώ, στερώντας πολύτιμους πόρους από την προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας.
Χαρακτηριστικό είναι πως ενώ ο προϋπολογισμός για το φετινό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων διαμορφώνεται στα 6,75 δις. ευρώ, από αυτά είχαν διατεθεί μέχρι το τέλος του πρώτου 6μήνου μόλις τα 1,3 δις. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι αν τους αμέσως επόμενους μήνες δεν ανοίξουν βηματισμό οι ροές προς την πραγματική οικονομία, το αναπτυξιακό αφήγημα της κυβέρνησης θα δεχθεί σοβαρό πλήγμα λόγω της υποχρηματοδότησης του ΠΔΕ.
Το ΠΔΕ είναι από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα υπερσυγκράτησης δαπανών στον προϋπολογισμό αλλά δεν είναι το μόνο, καθώς η «δίαιτα» στα έξοδα αποτελεί εκτεταμένο φαινόμενο σε ότι αφορά στις καθυστερήσεις εξόφλησης των οφειλών του δημοσίου.
Για το σύνολο του 6μήνου οι δαπάνες ήταν μειωμένες κατά 3,35 δις. ευρώ έναντι του στόχου (23,996 δισ. ευρώ, έναντι 27,346 δισ. ευρώ), νούμερο το οποίο πάντως αναμένεται να αυξηθεί από τον Ιούλιο εφόσον ξεκινήσουν οι αποπληρωμές χρεών προς τον ιδιωτικό τομέα.
Στο μέτωπο των εσόδων τη μεγάλη διαφορά έκαναν οι φόροι από το εισόδημα που ξεπέρασαν τα 3,6 δισ. ευρώ καθώς πολλοί φορολογούμενοι έσπευσαν να υποβάλλουν δηλώσεις μέσα στον Ιούνιο.
Μέχρι και τη Δευτέρα που έληξε η περίοδος υποβολής των δηλώσεων, είχαν υποβληθεί συνολικά 6.071.205 δηλώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων περίπου 2,3 εκατ. φορολογούμενοι έλαβαν χρεωστικά εκκαθαριστικά σημειώματα και θα πληρώσουν φόρο, άλλοι 1,004 εκατ. φορολογούμενοι έλαβαν πιστωτικά εκκαθαριστικά σημειώματα και δικαιούνται επιστροφές φόρων συνολικού ύψους 301,48 εκατ. ευρώ, ενώ το 45,4% των φορολογουμένων ή συνολικά 2.731.663 φθάνουν είχαν μηδενικά εκκαθαριστικά σημειώματα.
Βασίλης Γεώργας
