Την Δευτέρα αναρτάται προκειμένου να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης», το… manual που έχει ετοιμάσει ομάδα του υπουργείου Οικονομικών υπό τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη για να αξιοποιηθούν τα 32 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Όσοι γνωρίζουν το περιεχόμενο του κειμένου, μιλούν για ένα σχέδιο το οποίο, αν εφαρμοστεί, μπορεί να αλλάξει την εικόνα της χώρας. Δεν είναι μόνο τα χρήματα που θα πέσουν στην αγορά. Προφανώς, η ποσότητα του χρήματος είναι μεγάλη καθώς με το ΑΕΠ στα 165 δισ. ευρώ, τα 32 δισ. ευρώ αντιστοιχούν πλέον στο 20% του ΑΕΠ σε σημερινές αναλογίες. Είναι το ότι για να απορροφηθούν αυτά τα χρήματα και να μην πεταχτεί η χρυσή ευκαιρία στον κάλαθο των αχρήστων, θα πρέπει να υπάρξει πρωτόγνωρη αλλαγή νοοτροπίας σε όλα τα επίπεδα:
Στους επιχειρηματίες του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι δεν θα πρέπει να περιμένουν μόνο το κρατικό χρήμα αλλά να κινητοποιήσουν και δικά τους κεφάλαια, στους δημόσιους λειτουργούς οι οποίοι θα πρέπει να κινηθούν με διπλάσια και τριπλάσια ταχύτητα σε σχέση με αυτή με την οποία διαχειρίζονταν ευρωπαίκά προγράμματα, στους συνδικαλιστές και στις τοπικές κοινωνίες που θα κληθούν να βάλουν το σύνολο πάνω από τα προσωπικά συμφέροντα και φυσικά στο ίδιο το πολιτικό σύστημα που πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει χρόνος για στείρες πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Τι θα περιέχει το «εθνικό σχέδιο;» Έργα και παρεμβάσεις με τεράστια εθνική σημασία. Την κατασκευή του οδικού άξονα E65. Τον Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης. Την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα. Ένα γιγαντιαίιο πρόγραμμα εξοικονομώ το οποίο θα επιτρέπει την ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 60.000 κατοικιών τον χρόνο. Την πλήρη ψηφιοποίηση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων ώστε να μην υπάρχει πλέον λόγος επίσκεψης στη Δ.Ο.Υ. Ένα ευρύ πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης αλλά και ένα εκτενές πρόγραμμα χρηματοδότησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων.
Ο αντίκτυπος των πόρων στο ΑΕΠ, θα φανεί ήδη από το 2021. Ο προϋπολογισμός που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή, θα προβλέπει ότι η μισή προσδοκώμενη ανάπτυξη της επόμενης χρονιάς, θα προέλθει από το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνολικά, θα αξιοποιηθούν 5 δισ. ευρώ μέσα στο 2021 ενώ οι ενέσεις θα συνεχιστούν μέχρι τουλάχιστον το 2026-2027.
Το μοντέλο του Ταμείου είναι τελείως διαφορετικό από το ΕΣΠΑ και τα άλλα ευρωπαϊκά Ταμεία όπως έχει υποστηρίξει σε πρόσφατη ομιλία του ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης. Το ΕΣΠΑ για παράδειγμα αποτελείται από έργα και προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων και αποπληρώνονται όταν υλοποιηθούν στη βάση της πιστοποίησης των σχετικών πληρωμών, εντός μιας δεκαετίας από την έναρξή του.
Το Next Generation EU συνδυάζει μεταρρυθμίσεις με επενδύσεις και η αποπληρωμή του γίνεται στη βάση ποσοτικών στόχων (targets) και οροσήμων (milestones), η αποτελεσματική και έγκαιρη υλοποίηση των οποίων οδηγεί σε αντίστοιχες εκταμιεύσεις στη βάση ενός εγκεκριμένου προϋπολογισμού. Το ΕΣΠΑ έχει μεγάλη ευελιξία και άφθονο διαθέσιμο χρόνο. Από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι την τελευταία πληρωμή περνά σχεδόν μια δεκαετία. Στο Next Gen δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί επί της ουσίας στο σύνολό του στον μισό χρόνο σε σχέση με το ΕΣΠΑ και οι δυνατότητες αναθεώρησής του είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία να κερδίσει αυτό το στοίχημα; Μπορούν να αλλάξουν νοοτροπίες από τη μια μέρα στην άλλη; Μπορεί η δημόσια διοίκηση να αναπτύξει ταχύτητα ενώ θα «τρέχει» ταυτόχρονα ένα ακόμη ΕΣΠΑ με κονδύλια 40 δις. ευρώ; Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για τα επόμενα πολλά χρόνια.
