Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η ακραία αβεβαιότητα επέστρεψε για τα καλά στην Ιταλία καθώς ο Ματέο Σαλβίνι αποφάσισε να κεφαλαιοποιήσει τη μεγάλη άνοδο των ποσοστών του κόμματός του και να σχηματίσει μία κυβέρνηση της οποίας θα είναι και τυπικά ο ηγέτης. Και ενώ στις Βρυξέλλες μία τέτοια εξέλιξη θεωρούνταν αναμενόμενη, οι αγορές έσπευσαν να… προειδοποιήσουν τον Σαλβίνι ότι η Ιταλία θα γίνει πεδίο σύγκρουσης αν επιμείνει στη δημοσιονομική απειθαρχία.
Οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάχθηκαν με αποτέλεσμα να μειωθεί το spread με την Ελλάδα στις 34 μονάδες βάσης και να αυξηθεί με τη Γερμανία στις 236 μονάδες βάσης. Βλέπετε, οι επενδυτές δεν θέλουν να δανείσουν την Ιταλία σε ευρώ και να πάρουν πίσω… λιρέτες. Και αν το Italexit δεν συγκεντρώνει σήμερα τις ίδιες πιθανότητες με πέρσι, στο άκουσμα των εκλογών και κατ' επέκταση της συνέχισης της πολιτικής αστάθειας οι τραπεζικές μετοχές άρχισαν να προεξοφλούν… το μοιραίο.
Ότι δηλαδή όποια και αν είναι η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, η ιταλική οικονομία πολύ δύσκολα θα βγει από το βάλτο που βρίσκεται σχεδόν την τελευταία 20ετία και το μόνο που σήμερα δίνει ελπίδες παραμονής στο ευρώ είναι η μεγάλη στήριξη των Ιταλών πολιτών, όπως φάνηκε από το ευρωβαρόμετρο, καθώς το ποσοστό υπέρ του ευρώ ενισχύθηκε στο 65% τον Ιούνιο, από 61% τον περασμένο Μάρτιο.
Η Unicredit κατέγραψε απώλειες 5,13%, η UBI Banca 8,42%, ενώ η Banco Bpm έχασε σχεδόν το 1/10 της αξίας της μόνο σε μία συνεδρίαση. Πτώση 2,42% σημείωσε το χρηματιστήριο του Μιλάνου, με τον γενικό δείκτη να γράφει απώλειες σχεδόν 10% μέσα σε ένα μήνα.
Την ίδια ώρα, στην αγορά ομολόγων οι ιταλικοί τίτλοι αποδεικνύουν ότι η Ιταλία είναι ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης. Όλες οι χώρες μέλη της Ευρωζώνης εμφανίζουν αρνητικές αποδόσεις – η Ελλάδα δεν μετράει – και μόνο η Ιταλία κινείται ανοδικά. Βέβαια, η σχετική αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ρώμης-Βρυξελλών το τελευταίο εξάμηνο και κυρίως η προσμονή για ένα νέο QE έστειλαν τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων σε μεγάλη πτώση, με αποτέλεσμα η τρέχουσα άνοδος να μην είναι «επικίνδυνη».
Αναλυτές εκτιμούν ότι η εκεχειρία που υπογράφηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν ο Σαλβίνι συμφώνησε με τον Γιούνκερ για… κατάπαυση του πυρός καθώς τόσο η Κομισιόν όσο και η ιταλική κυβέρνηση ήθελαν να επικεντρωθούν στις ευρωεκλογές, κατά πάσα πιθανότητα φτάνει στο τέλος της αυτό το καλοκαίρι. Με τις εκλογές να αναμένονται τον Οκτώβριο οι αγορές θα βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις των πολιτικών τις επόμενες εβδομάδες όμως όλα δείχνουν ότι ο μεγάλος κερδισμένος θα είναι ο Σαλβίνι.
Ο ηγέτης της Λέγκας εκτιμάται ότι δεν θα οδηγήσει την Ιταλία – τουλάχιστον όχι απευθείας – στην έξοδο από το ευρώ αλλά θα σκληρύνει τη στάση του απέναντι στην Ευρώπη. Έχει δεσμευτεί να ακυρώσει την αύξηση του ΦΠΑ που έχει προγραμματιστεί για τον επόμενο Ιανουάριο και να μειώσει τους συντελεστές για τη φορολογία εισοδήματος, χωρίς ωστόσο να διευκρινίσει πως θα το πετύχει και που θα βρει τους απαιτούμενους πόρους.
Η Ιταλία έχει παίξει πολλές φορές με τη φωτιά στο παρελθόν και κυρίως η υφιστάμενη κυβέρνηση. Το κακό αυτή τη φορά είναι ότι αφενός δεν έχει έναν Ντράγκι να τη σώσει – με τη δικαιολογία ότι θέλει να σώσει το ευρώ – και αφετέρου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ξεμείνει από όπλα. Διότι η μεγάλη πτώση στις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων στην ουσία προεξοφλεί την επανέναρξη του QE. Επομένως ακόμη και αν η Κριστίν Λαγκάρντ… μπει στα παπούτσια του Ντράγκι, το όφελος για την Ιταλία δεν αναμένεται να είναι σε καμία περίπτωση ανάλογο με το καλοκαίρι του 2012, όταν ειπώθηκε το θρυλικό «whatever it takes». Η Capital Economics, τέλος, εκτιμά ότι το spread μεταξύ ιταλικού και γερμανικού 10ετούς θα εκτιναχθεί στις 250 μονάδες βάσης στο τέλος του 2019, κυρίως λόγω της ανόδου των ιταλικών αποδόσεων.
