Του Βασίλη Γεώργα
Φανταστείτε την εικόνα: Μόλις το 2009, τη χρονιά που η Ελλάδα έκανε μακροβούτι στην κρίση, μια «start up» εφαρμογή για κινητά με την γερμανόφωνη ονομασία Uber (σαν να λέμε «υπεράνω») άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο δίνοντας τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε εποχούμενο να κάνει «οτοστόπ» μέσω του internet και να μισθώσει ΙΧ αυτοκίνητο με οδηγό o οποίος εκπληρεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, για να μετακινηθεί μέσα στην πόλη πληρώνοντας ένα μικρό αντίτιμο.
Τότε ξεκινούσε μια μικρή επανάσταση στις μεταφορές, που δέκα χρόνια μετά έμελε να εξελιχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες του αιώνα που διανύουμε έχοντας περάσει δια πυρός και σιδήρου, ειδικά από τη στιγμή που η «εφαρμογή» άρχισε να επεκτείνεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου τα κράτη μέλη άρχισαν να εφευρίσκουν περιορισμούς το ένα μετά το άλλο για να προστατεύσουν τους παραδοσιακούς οδηγούς ταξί, ή σε κάποιες άλλες περιπτώσεις προκειμένου να θέσουν φραγμό σε παράνομες πρακτικές που χρησιμοποιούσε η εταιρεία για να αποφεύγει τους νόμιμους ελέγχους και τη φορολόγηση.
Σήμερα, Παρασκευή 10 Μαΐου 2019, η Uber κάνει το ντεμπούτο της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης προσθέτοντας έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των μεγαλύτερων δημόσιων εγγραφών στην Ιστορία. Για όποιον νομίζει ότι έχουμε να κάνουμε με μια συνηθισμένη δημόσια εγγραφή καλό είναι να δει τα νούμερα ξανά: Η εταιρεία που έλαβε 1,5 εκατ. ευρώ ως πρώτη χρηματοδότηση μόλις το 2011, άντλησε 8,6 δισ. δολάρια με τη συνδρομή των μεγαλύτερων επενδυτικών τραπεζών στον κόσμο μεταξύ των οποίων οι Morgan Stanley, Goldman Sachs and BofA Merrill Lync διαθέτοντας στους επενδυτές 180 εκατομμύρια μετοχές προς 45 δολάρια η μία. Ακόμη κι αν επικρατεί μια μικρή γεύση απογοήτευσης επειδή η τιμή διαμορφώθηκε κοντά στο χαμηλότερο σημείο του προτεινόμενου εύρους προσφοράς ( 44-50 δολάρια ανά μετοχή) στο τέλος της ημέρας η εταιρεία θα έχει μια συνολική χρηματιστηριακή αξία που θα ξεπερνά τα 82 δισ. δολάρια, όταν ο δεύτερος ανταγωνιστής της στις ΗΠΑ, η μικρότερη Lyft Inc, μπήκε στο Χρηματιστήριο με σχεδόν 24 δισ. δολάρια και αποτιμάται σήμερα σε περίπου 15 δισεκατομμύρια.
Η δημόσια εγγραφή της Uber είναι η μεγαλύτερη για αμερικάνικη εταιρεία μετά από εκείνη της Facebook που μπήκε στο Χρηματιστήριο το 2012 αντλώντας 16 δισ. δολάρια, και μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια μετά την κινεζική Alibaba Group Holding Ltd η οποία το 2014 άντλησε περίπου 25 δισ. δολάρια.
Η αποτίμηση των 82 δισ. δολαρίων, αντιστοιχεί σχεδόν στο μισό ΑΕΠ της χώρας μας, η οποία χάρη στις «άοκνες» προσπάθειες του υπουργού Μεταφορών Χρ. Σπίρτζη και του αρχισυνδικαλιστή των ιδιοκτητών ταξί Θύμιου Λυμπερόπουλου, έκλεισε δια νόμου το 2018 προκειμένου να μην θιγούν τα συμφέροντα των ιδιοκτητών ταξί στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα, όμως, δεν είναι το μοναδικό παράδοξο στην ιστορία της Uber. Μόλις χθες, χιλιάδες οδηγοί που συνεργάζονται με την Uber ως ελεύθεροι επαγγελματίες κερδίζοντας περίπου 1.800-2.000 δολάρια τον μήνα (ωρομίσθιο περίπου 9,2 ευρώ), αποσυνδέθηκαν από την εφαρμογή, τράβηξαν χειρόφρενο και κατέβηκαν σε «απεργία» με αφορμή την είσοδο της εταιρείας στο Χρηματιστήριο, για να διεκδικήσουν μόνιμο μισθό, επιδόματα και καλύτερους όρους εργασίας. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που λιγότερα από δέκα χρόνια πριν, εργάζονταν μόνοι τους ή ακόμη – ακόμη δεν είχαν καθόλου δουλειά την οποία κατάφεραν να βρουν χάρη στην εφαρμογή της Uber που τους έδωσε τη δυνατότητα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους για να μεταφέρουν επιβάτες. Παρ όλα αυτά η Uber φέρεται διατεθειμένη να δαπανήσει περίπου 170 εκατ. δολάρια για να έρθει σε συμφωνία με έναν σημαντικό αριθμό οδηγών που διεκδικούν περισσότερες παροχές ενόψει της εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο.
Οι ιδρυτές της Uber, Travis Kalanick και Garrett Camp, έχουν πάψει από καιρό να είναι οι βασικοί της μέτοχοι, αλλά οι μετοχές τους θα αποτιμώνται σε περίπου 8 δις. δολάρια.
Σήμερα το 5,2% της εταιρείας ανήκει στην Alphabet που ελέγχει την Google, το 5,3% ελέγχεται από το sovereign fund της Σαουδικής Αραβίας, ενώ μεγαλύτερος μέτοχος της είναι η ιαπωνική SoftBank Group Corp με 16,2% και ακολουθεί η Benchmark Capital Partners με 11% καθώς και άλλοι μεγάλοι ιδιώτες και θεσμικοί επενδυτές που πιστεύουν ότι έχουν βρει το επόμενο “bet” της Wall Street για να αυγατίσουν τα λεφτά που έχουν επενδύσει.
Όπως κι αν έχουν τα πράγματα η εισαγωγή της Uber στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ανοίγει μια νέα σελίδα στην ιστορία της πρωτοποριακής εταιρείας μεταφορών.
Αυτό δεν σημαίνει πως το μέλλον διαγράφεται ανέφελο ή πολύ περισσότερο ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια φούσκα που θα σκάσει στο μέλλον. Κάποιοι αναλυτές βλέπουν την αξία της εταιρείας στα 100 δις. δολάρια και άλλοι στο μισό. Η εταιρεία πάντως που είδε τα έσοδα της να αυξάνουν με ρυθμό 43% τον τελευταίο χρόνο (στα 11,3 δισ. δολάρια το 2018 από τα 7,9 δις. δολάρια το 2017) παραμένει βαριά ζημιογόνος. Πέρυσι κατάφερε να παρουσιάσει κέρδη 1 δισ. δολαρίων αλλά ήταν ένα αποτέλεσμα που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πώληση των δραστηριοτήτων της στην Ασία και την Ρωσία. Στην πραγματικότητα οι επιδόσεις της είναι χειρότερες από όσα δείχνει η «τελική γραμμή» καθώς σε λειτουργικό επίπεδο είχε ζημιές 3 δις. δολαρίων το 2018 και υποχρεώσεις που προσεγγίζουν τα 8 δις. δολάρια.
Το μέλλον θα δείξει αν η Uber θα αποδειχθεί μια καλή επένδυση για όσους πιστεύουν ότι το μέλλον των μεταφορών έχει ήδη αλλάξει και θα αλλάξει πολύ περισσότερο στα χρόνια που έρχονται.
