Του Απόστολου Σκουμπούρη
Ο... μύθος (που μάλλον είναι αλήθεια) λέει ότι μεταξύ άλλων, η τρόικα το περασμένο καλοκαίρι -έχοντας απόλυτη επίγνωση των επιπτώσεων σ'' όλη τη λειτουργία του ελληνικού κράτος του «άρρωστου» και ακυρωμένου δικαστικού συστήματος- φέρεται να έκανε μια ρηξικέλευθη πρόταση στην ελληνική κυβέρνηση για το ξεμπλοκάρισμα της απονομής δικαιοσύνης στη χώρα.
Στο επιχείρημα της κυβέρνησης ότι οι δικαστικές υποθέσεις δεν προχωρούν λόγω των εκατοντάδων χιλιάδων δικογραφιών που περιμένουν «στοκ» να καθαρογραφούν, η τρόικα φέρεται πως πρότεινε, κάποιοι εκ των εκπαιδευτικών, αντί για τρεις μήνες καλοκαιρινή αργία το καλοκαίρι, να χρησιμοποιηθούν σ'' αυτό το τεράστιο έργο. Να καθαρογράψουν τις δικογραφίες ώστε να ξεμπλοκάρει το σύστημα. Οι πληροφορίες λένε ότι η κυβέρνηση απέρριψε αμέσως αυτή τη σκέψη, όμως η πρόταση των ξένων μαρτυρά την πλήρη συνειδητοποίηση των δανειστών για το τεράστιο κακό που προξενεί στην οικονομία, στην κοινωνία και τις επενδύσεις ο σχεδόν ακυρωμένος θεσμός της δικαιοσύνης στη χώρα μας.
Οι ξένοι, οι δανειστές και οι άλλοι, δεν κάνουν λάθος.
Ένας από τους λόγους της πολυεπίπεδης θεσμικής χρεοκοπίας της χώρας κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης είναι ο εκφυλισμός και η... έκπτωση σε βαθμό ακύρωσης της λειτουργίας της δικαιοσύνης.
Ο θεσμός της δικαιοσύνης που είναι ακρογωνιαίος λίθος για την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατία, έχει εκμαυλιστεί τα μέγιστα τις τελευταίες δεκαετίες, φτάνοντας στην ουσία να ακυρωθεί σε επικίνδυνο για τη λειτουργία του πολιτεύματος βαθμό. Μάλιστα, αποτελεί κυρίαρχη αίσθηση ότι είναι η κύρια αιτία της έκπτωσης των ηθικών και κοινωνικών αξιών στη χώρα τις τελευταίες 10ετίες.
Η δυσλειτουργία του θεσμού της δικαιοσύνης, δεν έχει μόνο τις κοινωνικοπολιτικές επιπτώσεις που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια, με την επικράτηση ισοπεδωτικών «λογικών» και την άνθηση φαινομένων αυτοδικίας και ακραίων ιδεολογημάτων, αλλά έχει και τεράστια επίπτωση στην οικονομία. Κρατάει την Ελλάδα δέσμια στην τοξικότητα και στη στασιμότητα, απομακρύνει επενδύσεις, ακυρώνει την ανάπτυξη υγιών δυνάμεων σε πολλά επίπεδα, «σκοτώνει» κάθε δημιουργική διάθεση και το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Τα στατιστικά που μαρτυρούν την ακύρωση της δικαιοσύνης
Τα στατιστικά στοιχεία για το μέγεθος της ακυρωμένου θεσμού της δικαιοσύνης στην Ελλάδα, μιλούν από μόνα τους. Ο μέσος όρος επίλυσης διοικητικών προβλημάτων διαφορών στην Ελλάδα αγγίζει τις 1.500 ημέρες, περίπου δηλαδή 4,5 χρόνια (!!), ενώ εκτιμάται ότι εκκρεμούν πάνω από 400.000 υποθέσεις στα διοικητικά δικαστήρια! Το κόστος των καθυστερήσεων στην απονομή της Δικαιοσύνης κατατάσσει την χώρα στην τέταρτη χειρότερη θέση μεταξύ των 47 χωρών-μελών του ΟΟΣΑ, γεγονός που επιβαρύνει το λειτουργικό κόστος της οικονομίας και δημιουργεί ταυτόχρονα επιχειρηματική αβεβαιότητα.
Παράλληλα, η πολυνομία και η νομοθετική αυθαιρεσία κατατάσσουν την Ελλάδα στην τελευταία θέση ως προς την ποιότητα απονομής δικαιοσύνης! Και η ποιότητα της απονομής δικαιοσύνης, μεταφράζεται και συνεπάγεται και αντίστοιχη ποιότητα δημοκρατίας!
Η μελέτη της Κομισιόν και ο αριθμός των δικαστών
Η προ μηνών μελέτη της Κομισιόν για τα δικαστικά συστήματα κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, βγάζει στην επιφάνεια πολλές από τις παθογένειες της ελληνικής δικαιοσύνης. Η μελέτη κατατάσσει τη χώρα μας ουραγό σε ταχύτητα αλλά και «ποιότητα» απονομής δικαιοσύνης, καθώς στην εκδίκαση αστικών, εμπορικών και διοικητικών υποθέσεων, η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα είναι σχεδόν ακυρωμένη!
Καθυστέρηση σε σημείο αρνησιδικίας, παραγραφές, διογκωμένο και ανατροφοδοτούμενο - μη διαχείρισιμο - «στοκ» δικών και πολλά άλλα!
Και όλα αυτά, παρ'' ότι ο αριθμός των δικαστών όχι μόνο δεν είναι μικρός, αλλά υπερβαίνει αντίστοιχους μεγάλων χωρών, όπως η Ιταλία και η Γαλλία. Επιπλέον, ο αριθμός των δικηγόρων είναι ο δεύτερος υψηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ενωση (η Γερμανία έχει λιγότερους), όμως η τερατώδης γραφειοκρατία «τρώει» τη λειτουργία τους...
Όταν ένας θεσμός τόσο κομβικός και καταλυτικός φτάνει στα σημερινά εκφυλιστικά φαινόμενα στα όρια της αρνησιδικίας, όταν λειτουργεί ως ανάχωμα στην έλκυση επενδύσεων, τότε είναι εύλογο ότι απαιτούνται δράσεις και μάλιστα ταχύτατες.
Η δημιουργία του Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ.
Μια από αυτές τις δράσεις που φιλοδοξεί να δώσει ουσιαστικές λύσεις προδικαστικής συνεννόησης και να αποφορτίσει σημαντικά όλο το πελαγωμένο δικαστικό σύστημα, είναι η δημιουργία του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ.) που ανακοινώθηκε επίσημα την περασμένη Τρίτη 22 Δεκεμβρίου.
Πρόκειται για έναν φορέα που καλεί σε γενικευμένη συστράτευση και εκ βάθρων αλλαγή κουλτούρας πολίτες, φορείς, επαγγελματικά σωματεία, επιμελητήρια, βιομηχανικές ενώσεις, ασφαλιστικούς και άλλους φορείς.
Μια πρωτοβουλία που στοχεύει να απαντήσει στην κραυγή αγωνίας, απελπισίας και απόγνωσης όλης της ελληνικής κοινωνίας, που στη (μη) λειτουργία της δικαιοσύνης, «διάβασε» και εξήγησε όλη τη χρεοκοπία της μεταπολίτευσης. Γιατί, αν κάτι χαρακτηρίζει με μια λέξη το κεντρικό «στίγμα» της μεταπολίτευσης, αυτό είναι η γενική αίσθηση της ατιμωρησίας που συνδυαστικά με τη διαπλοκή, το νεποτισμό και τις πελατειακές σχέσεις, οδήγησε στην ακύρωση όλων – ουσιαστικά – των θεσμών.
Ισχυρές προσωπικότητες και κορυφαίοι φορείς
Βασικό χαρακτηριστικό και στρατηγικό πλεονέκτημα του νέου Οργανισμού είναι η συμμετοχή όλων των Παραγωγικών και Επιστημονικών Φορέων των σημαντικότερων Θεσμικών Εκπροσώπων της οικονομικής ζωής αλλά και της Επιστημονικής Κοινότητας.
Μιλώντας με την ιδιότητα του Πρόεδρου της Διοικούσας Επιτροπής του Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ., ο πρώην πρωθυπουργός κ. Π. Πικραμμένος αναφερόμενος στην ιδέα που οδήγησε στη δημιουργία του στάθηκε στη σημερινή κατάσταση στην ελληνική δικαιοσύνη που αφορά στον όγκο των εκκρεμών υποθέσεων και στην υπέρμετρη καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων με πολύ αρνητικές συνέπειες στην κοινωνία εν γένει και ειδικότερα στη οικονομική δραστηριότητα.
Αποσυμφόρηση δικαστηρίων, ανάπτυξη της χώρας
Ο κ. Πικραμμένος αναφέρθηκε στο θεσμό της Διαμεσολάβησης και επισήμανε ότι εάν αυτός επιτύχει θα αποσυμφορηθούν τα Δικαστήρια και θα υπάρξει ισχυρή συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας. Κυρίως όμως θα συμβάλει στην «αλλαγή της νοοτροπίας και της κουλτούρας του Έλληνα» και θα προσθέσει ένα στοιχείο πολιτιστικής αναβάθμισης της χώρας, όπως τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ν. Κανελλόπουλος, Γεν. Γραμματέας του Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ. επισήμανε ότι μέσα από μια ευρεία δέσμη σύγχρονων δράσεων προβολής και ευρείας προώθησης, ο φορέας φιλοδοξεί να καταστήσει τη Διαμεσολάβηση «χειροπιαστή» πραγματικότητα για κάθε πολίτη και επιχείρηση στην Ελλάδα. Επιπλέον, όπως σημείωσε, ο Οργανισμός φιλοδοξεί να δημιουργήσει συνέργειες με πλήθος Φορέων και Αρχών, διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στη μελέτη και διαμόρφωση του αναγκαίου κανονιστικού πλαισίου και της στέρεης βάσης για την εμπέδωση της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα.
Όραμα και έμπνευση για τη νέα προσπάθεια αποτελεί η ανάγκη της Ελληνικής Κοινωνίας και Οικονομίας για ένα νέο, σύγχρονο σύστημα επίλυσης των διαφορών, καθώς και για μια σταδιακή αλλαγή κουλτούρας στον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι “συγκρούσεις” σε κάθε πεδίο της κοινωνικής συμβίωσης και της οικονομικής δραστηριότητας (οικογένεια, εμπόριο, σχολείο, εργασία, αθλητισμός κ.α.). Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη δημιουργία Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ. συνέταξαν τις δυνάμεις τους 14 από τους πλέον σπουδαιότερους και δραστήριους Φορείς της χώρας μας.
Αυτό που στοχεύει ο Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ. είναι να καταφέρει να υποσκελίσει τη γραφειοκρατία και να ανακουφίσει το σύστημα, εξωδικαστικά. Μια από τις μεγάλες «αρρώστιες» της ελληνικής δικαιοσύνης είναι ότι σχεδόν όλες οι (εκατοντάδες χιλιάδες) υποθέσεις, φτάνουν έως το... ακροατήριο, δικάζονται δηλαδή! Έστω και μετά από πέντε ή δέκα χρόνια. Αντίστοιχα στη Γερμανία, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 2009, μόλις το 27% των υποθέσεων οδηγήθηκε σε ακροατήριο.
Πως θα λειτουργεί
Η διαμεσολάβηση γίνεται «εθνική» υπόθεση, με την ανάπτυξη έξι φορέων κατάρτισης και 1.500 διαπιστευμένους διαμεσολαβητές. Από το 2012 έχει γίνει η εισαγωγή της δικαστικής διαμεσολάβησης, όμως πλέον τώρα μπαίνει σε απόλυτη προτεραιότητα η πρακτική εφαρμογή, μέσω προώθησης σε όλο το φάσμα της κοινωνίας και της οικονομίας αυτής της κουλτούρας.
Θα συγκροτηθεί η λειτουργία συμβουλευτικής επιτροπής με έμπειρους διαμεσολαβητές και εκπαιδευτές διαμεσολαβητών, επικοινωνιολόγων και marketing experts. Η ανάπτυξη θα γίνει σε δύο κατευθύνσεις, η μία οριζόντια σε όλο το φάσμα της κοινωνίας και η άλλη κάθετα με στοχευμένες δράσεις ανά τομέα, σε συνέργεια με τον κάθε εταίρο.
Η προώθηση θα γίνει στην πράξη χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα, διαδίκτυο, ημερίδες, σεμινάρια αλλά και ετήσιο διεθνές συνέδριο διαμεσολάβησης, αλλά και εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης για τη διαμεσολάβηση, σ'' όλες τις μορφές κοινωνικής συμβίωσης και οικονομικής δραστηριότητας (οικογένεια, σχολείο, εμπόριο, εργασιακοί χώροι, αθλητισμός κ.α.). Η επιχειρηματικότητα, η κοινωνία, η οικονομία και η επιστημονική κοινότητα βγαίνουν μπροστά και συνθέτουν τις δυνάμεις τους, διεκδικώντας την αλλαγή νοοτροπίας στην επίλυση των διαφορών στην Ελλάδα.
Ποιοι φορείς συμμετέχουν στον Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ.
Οι φορείς και τα σωματεία που συμμετέχουν στον (Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ.) είναι:
- ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών (ΣΕΒ)
- Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ)
- Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)
- Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)
- Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ)
- Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΒΕΑ)
- Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών (ΔΣΑ)
- Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ)
- Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ)
- Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ)
- Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ)
- Ελληνική Εταιρεία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ)
- Ένωση Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ)
- Εθνική Ελληνική Επιτροπή του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC Hellas).
Ψηφιακή καταγραφή
Εξαιρετικά σημαντική είναι η προ ημερών συμφωνία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα - Σύμπραξη Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) - για τη ψηφιακή καταγραφή, αποθήκευση και διάθεση πρακτικών συνεδριάσεων των δικαστηρίων. Πρόκειται για συμφωνία του υπουργείου Δικαιοσύνης με την ανάδοχο εταιρεία Profile, εισηγμένη στο ελληνικό χρηματιστήριο. Η εταιρεία προ εβδομάδων επιλέχθηκε για την ανάπτυξη και εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών υπηρεσιών συντήρησης - διαχείρισης προϋπολογισμού 6 εκατ. ευρώ.
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016 αναμένεται να είναι έτοιμο το σύστημα να δεχθεί την καταγραφή των πρακτικών των δικών, σε ψηφιακή μορφή! Μια από τις κορυφαίες παθογένειες στη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης είναι το... βουνό των χειρόγραφων πρακτικών των συνεδριάσεων, το τεράστιο στοκ, που «πνίγει» όλο το σύστημα και στην ουσία το ακυρώνει! Με το νέο τρόπο, οι αιτήσεις και τα δικαστικά έγγραφα θα διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά, ενώ θα επιτραπεί η ηλεκτρονική πρόσβαση στα πρακτικά των εμπλεκομένων στις δικαστικές υποθέσεις.
