«Η Ενιαία Αγορά αποτελεί κλειδί για την ευημερία της Ευρώπης και μπορεί να λειτουργήσει μόνο εφόσον υπάρχουν ισότιμοι όροι για τον ανταγωνισμό». Πρόκειται για μία φράση η οποία συμπυκνώνει το σκεπτικό που υπάρχει πίσω από την «Λευκή Βίβλο» την οποία παρουσίασε σήμερα η Κομισιόν, δια στόματος της αντιπροέδρου της Μαργκρέτ Βεστάγκερ και των αρμόδιων Επιτρόπων Τιερί Μπρετόν και Φιλ Χόγκαν.
Ο στόχος είναι σαφής: Να μπουν συγκεκριμένοι κανόνες και όρια στις ξένες – πρωτίστως κινεζικές, αλλά και αμερικανικές και ρωσικές – επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ήδη στην ευρωπαϊκή αγορά ή θα επιδιώξουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτήν. Κι αυτό διότι οι Βρυξέλλες έχουν διαπιστώσει ότι αρκετές από αυτές απολαμβάνουν γενναίων κρατικών επιδοτήσεων από τα κράτη στα οποία βρίσκεται η έδρα τους, γεγονός που τους διασφαλίζει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και τον πρώτο λόγο στις διαδικασίες συγχωνεύσεων και (επιθετικών) εξαγορών.
«Η ΕΕ συμπεριλαμβάνεται στις πιο ανοιχτές οικονομίες παγκοσμίως, προσελκύοντας υψηλά επίπεδα επενδύσεων από τους εμπορικούς εταίρους μας. Ωστόσο, συχνά αυτή η ελευθερία αμφισβητείται μέσω ξένων εμπορικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων οι οποίες διαταράσσουν τον ισότιμο ανταγωνισμό για τις επιχειρήσεις της ΕΕ», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Χόγκαν, ενώ ο Μπετόν σημείωσε από την πλευρά του: Με τη σημερινή πρόταση «παρουσιάζουμε ένα σημαντικό κομμάτι του οράματός μας για τη Νέα Βιομηχανική Πολιτική της Ευρώπης, που θα βασίζεται στον ανταγωνισμό, τις ανοιχτές αγορές και μια ισχυρή Ενιαία Αγορά».
Τα τρία συν ένα εργαλεία
Πιο συγκεκριμένα, η «Λευκή Βίβλος» της Κομισιόν θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση ως τις 23 Σεπτεμβρίου και μετά θα πρέπει να εγκριθεί από τα κράτη-μέλη και την Ευρωβουλή – με την ομοφωνία να μην θεωρείται ακόμη αυτονόητη... –, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2021. Περιλαμβάνει δε τρία βασικά «εργαλεία» τα οποία εκτιμάται πως μπορούν να συμβάλλουν στην επίτευξη του παραπάνω στόχου.
Το πρώτο από αυτά αφορά συνολικά την ΕΕ και τις περιπτώσεις που κάποια εθνική ή υπερεθνική αρχή διαπιστώνει ότι μια εταιρεία η οποία δρα στην Ευρώπη απολαμβάνει ξένων επιδοτήσεων. Το δεύτερο επικεντρώνεται στις προτάσεις εξαγορών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από ξένες οι οποίες ανήκουν στην κατηγορία των επιδοτούμενων, οι οποίες τότε θα καλούνται να δίνουν εξηγήσεις στην Κομισιόν – κι αυτή, με τη σειρά της, θα αποφαίνεται εάν η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει ή θα πρέπει να σταματήσει, προσωρινά ή πλήρως. Όσο για το τρίτο «εργαλείο», θα δίνει έμφαση στη συμμετοχή ξένων εταιρειών σε δημόσιους διαγωνισμούς (όπως είναι, για παράδειγμα, η ανάπτυξη των δικτύων 5G), με δυνατότητα αποκλεισμού επιχειρήσεων που θα θεωρηθούν «ύποπτες».
Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι υπάρχει πρόβλεψη και για το ενδεχόμενο μια ξένη εταιρεία με παρουσία στην ευρωπαϊκή αγορά να αιτηθεί βοήθειας ή επιδότησης από την ΕΕ. Σε αυτή την περίπτωση, θα εξετάζεται ενδελεχώς το εάν και κατά πόσο λαμβάνει παράλληλα βοήθεια και από τρίτη χώρα, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη του αιτήματός της (στις περισσότερες περιπτώσεις).
Λεπτή ισορροπία με ΗΠΑ-Κίνα
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η παρουσίαση της παραπάνω πρότασης δεν έγινε τυχαία τώρα. Κι αυτό διότι την Δευτέρα έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί η σύνοδος κορυφής ΕΕ-Κίνας, στην οποία κεντρική θέση κατέχει το ζήτημα του εμπορίου και του ανταγωνισμού – με τους Ευρωπαίους να επιχειρούν να τηρήσουν μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στις ευκαιρίες που προσφέρει η συνεργασία με την Κίνα και τις πιεστικές απαιτήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών να της κλείσουν την πόρτα.
Δεν είναι μυστικό, εξάλλου, ότι οι Βρυξέλλες, όπως και αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν έχουν διάθεση να οδηγηθούν σε κατά μέτωπο σύγκρουση με το Πεκίνο, υποκύπτοντας στα συμφέροντα της Ουάσινγκτον. Ειρήσθω εν παρόδω δε, η «Λευκή Βίβλος» θέτει στο στόχαστρό της και τις αμερικανικές επιχειρήσεις (όπως αυτές του Διαδικτύου) που θα θελήσουν να συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς πλαίσιο εντός ΕΕ.
