Ιδιαίτερα σοβαρούς κλυδωνισμούς προκαλούν οι ανατιμήσεις των υλικών και στα δημόσια έργα, τα οποία οι ανάδοχοι καλούνται να φέρουν σε πέρας επί τη βάσει προϋπολογισμών που καταρτίστηκαν σύμφωνα με διαφορετικά οικονομικά δεδομένα. Μάλιστα, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι συνεχείς ανατιμήσεις απειλούν να θέσουν εκτός ελέγχου τους προϋπολογισμούς των αναδόχων κάθε είδους δημοσίου έργου, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των τεχνικών εταιριών.
Έτσι, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ), ζητάει με επιστολή της προς τους επικεφαλής των υπουργείων Οικονομικών και Υποδομών, τη λήψη μέτρων στα οποία περιλαμβάνεται και η προσωρινή αναστολή των εργασιών. Τον περασμένο χειμώνα, το υπουργείο Υποδομών με υπουργική απόφαση προχώρησε στον καθορισμό των συντελεστών αναθεώρησης του κόστους των δημοσίων έργων, μέτρο που λειτούργησε, ως ένα βαθμό, πυροσβεστικά. Ωστόσο, η συνεχής αύξηση των τιμών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλάζει σε καθημερινή βάση τα δεδομένα για τους εργολήπτες οι οποίοι αδυνατούν να διαμορφώσουν προϋπολογισμούς, όπως αναφέρει η ΠΕΣΕΔΕ.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο φορέας, ο κατασκευαστικός κλάδος είναι αντιμέτωπος με φρενήρη αύξηση όλων των υλικών, εξαιτίας κυρίως των συνεχόμενων ανατιμήσεων στην ενέργεια. Σύμφωνα με την ΠΕΣΕΔΕ, οι τιμές στον οικοδομικό σίδηρο έχουν αυξηθεί κατά 100%, ενώ οι αντίστοιχες ανατιμήσεις στην άσφαλτο τοποθετούνται στο εκρηκτικό 200%. “Αυτό σημαίνει ότι ο σκελετός ενός κτιρίου που κόστιζε πριν τις ανατιμήσεις 1 εκατ. ευρώ, κοστίζει σήμερα 1,5 εκατ. ευρώ. Τα, δε, έργα οδοποιίας, όπως και όλα τα άλλα έργα, με τις παρούσες τιμές είναι αδύνατον να υλοποιηθούν από τους αναδόχους” σημειώνει η ΠΕΣΕΔΕ.
Κατά την εργοληπτική οργάνωση, η όλως αιφνίδια και απρόβλεπτη ανατίμηση των υλικών, που ενσωματώνονται στις εργολαβίες, δεν είναι δυνατό είναι γνωστή στους αναδόχους κατά την υποβολή των οικονομικών τους προσφορών. Γι' αυτό ζητούν νέες διορθωτικές παρεμβάσεις, δεδομένου ότι η οικονομική ισορροπία των, μεταξύ των αναδόχων και του Δημοσίου, συμβάσεων έχει πλέον ανατραπεί, με συνέπεια να τίθεται σε κινδυνεύει η βιωσιμότητα των αναδόχων αλλά και η ομαλή ολοκλήρωση των έργων. Η ΠΕΣΕΔΕ σημειώνει ότι “η εμμονή στη συνέχιση των συμβάσεων είναι αντίθετη στην καλή πίστη και στα συναλλακτική ήθη επειδή έχει ανατραπεί το δικαιοπρακτικό θεμέλιο, στο οποίο βασίστηκαν οι οικονομικές προσφορές των αναδόχων”.
Επικαλούμενος ο φορέας την ύπαρξη νομιμοποιητικού υπόβαθρου για τη λήψη νομοθετικής πρωτοβουλίας κόντρα στις ανατιμήσεις, σημειώνει ότι “οι παρούσες συνθήκες είναι συνθήκες ανωτέρας βίας”. Και προσθέτει ότι “η έννομη τάξη έχει ως απώτερο σκοπό την προστασία και διατήρηση των λεπτών ισορροπιών ανάμεσα στα αντιτιθέμενα συμφέροντα των κοινωνών του δικαίου και τον στόχο αυτόν τον επιτυγχάνει με τη θέσπιση κανόνων δικαίου”.
Επίσης, σύμφωνα με την ΠΕΣΕΔΕ, βάσει και του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα, που έχει πεδίο εφαρμογής στις δημόσιες συμβάσεις, θα πρέπει να υιοθετηθεί σειρά μέτρων για να είναι δυνατή η ολοκλήρωση των έργων. Σε αυτά ανήκουν η παράταση κατ’ ελάχιστον κατά 12 μήνες όλων των χρονοδιαγραμμάτων, η προσωρινή διακοπή εργασιών, η έκδοση νέων συντελεστών αναθεώρησης για όλο το εύρος των εργασιών.
Όπως και η αναπροσαρμογή τόσο του εργολαβικού ανταλλάγματος για την κάλυψη των ανατιμήσεων στις περιπτώσεις που δεν δύνανται να καλυφθούν από τους συντελεστές αναθεώρησης όσο και των προϋπολογισμών μελετών των υπό δημοπράτηση έργων. Μένει να φανεί πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο στα δημόσια έργα, μιας και στις ιδιωτικές επενδύσεις είναι δυνατή η αναπροσαρμογή του κόστους ή η απορρόφησή του από τον τελικό πελάτη εάν κι εφόσον το επιτρέπουν τα μεγέθη του έργου.
